Vrystaatse Provinsiale Wetgewer
Die Vrystaatse Provinsiale Wetgewer is die primêre wetgewende liggaam van die Vrystaat. Dit het 'n eenkamersamestelling en verkies die premier en die uitvoerende raad uit die lede van die leierparty of koalisie in die wetgewer.
Bevoegdhede
[wysig | wysig bron]Die Vrystaatse Provinsiale Wetgewer kies die premier van die Vrystaat, die hoof van die provinsiale uitvoerende beampte van die Vrystaat. Die wetgewer kan die premier dwing om te bedank deur 'n mosie van wantroue in te stel. Alhoewel die uitvoerende raad deur die premier gekies word, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem om die premier te dwing om die samestelling van die raad te verander. Die wetgewer stel ook die Vrystaatse afgevaardigdes aan by die Nasionale Raad van Provinsies, wat afgevaardigdes aan partye toeken in verhouding tot die aantal setels wat elke party in die wetgewer beklee.
Die wetgewer het die mag om wetgewing uit te voer op verskeie terreine wat in die nasionale grondwet gespesifiseer is; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl dit op ander terreine uitsluitlik vir die Vrystaat gereserveer is. Die velde sluit gesondheid, onderwys (behalwe universiteite), landbou, behuising, beskerming van die omgewing en ontwikkelingsbeplanning in.
Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering van die Vrystaat, en die premier en die lede van die uitvoerende raad moet aan die wetgewer verslag doen oor die uitvoering van hul verantwoordelikhede. Die wetgewer bestuur ook die finansies van die provinsiale regering deur middel van die bewillingswetsontwerpe wat die Vrystaat se provinsiale begroting bepaal.
Verkiesing
[wysig | wysig bron]Die Provinsiale Wetgewer bestaan uit 30 lede wat deur 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging van die partylys met geslote lyste verkies word. Die mees onlangse verkiesing is op 8 Mei 2019 gehou.
Ampsdraers
[wysig | wysig bron]Die speaker is die politieke hoof van die wetgewer en word bygestaan deur 'n adjunk-speaker. Die huidige speaker is Mxolisi Dukwana, en die adjunk-speaker is Nolitha Ndungane; hulle is albei lede van die African National Congress.[1]
Sedert 14 Junie 2024 is die premier van die Vrystaat Maqueen Letsoha-Mathae, van die African National Congress, terwyl dr. Roy Jankielsohn, (Demokratiese Alliansie), sedert Mei 2014 die leier van die opposisie is.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "Nothing controversial about being elected Free State Speaker: Dukwana" (in Engels). 27 Junie 2024. Besoek op 1 Julie 2024.[dooie skakel]