Wagenweg

Die “wagenweg” was ‘n onderdeel van die VOC se skepe se verligte vaarroete tussen Nederland en die Kaap die Goeie Hoop op pad na Java in die jare 1617 en 1795.

Reis na Java

Die Kompanjie se skepe het van Texel of Fort Rammekens of Goeree-Overflakkee (gesamentlik bekend as die koopvaardersrede, dus die hawens vir die handelsvloot) via Kaapstad na Java geseil. Suidwaarts het die roete gewoonlik deur die Engelse Kanaal gegaan. Daarna was die roete langs die kus van Portugal tot by die Kaap Verdiese Eilande. Suid van hierdie eilande het seestrome soms veroorsaak dat as ‘n skip te naby aan die kus vaar die gevaar bestaan dat dit in die Golf van Guinee beland. Vaar die skip weer te veel wes was die probleem dat dit in die windstiltes van die kus van Suid-Amerika kan beland. Al hierdie faktore het dan die reistyd na Batavia aansienlik verleng, want winde en seestrome het die presiese roete bepaal. Om dit te voorkom, het die VOC op hul kaarte twee ewewydige lyne van die Kaap Verdiese Eilande tot op die ewenaar ingeteken waartussen hulle skepe na en van die Kaap moes vaar. Dit het bekend geword as die wagenweg, wagenspoor of die karrepad. Om tussen hierdie lyne te bly het in daardie tyd besonder hoë eise aan die seemansvernuf van die kapteins gestel. Oor die ewenaar het die skepe meer weswaarts, maar parallel met die kus van Brasilië gevaar. En daarna as die wind reg was met die seestrome die Atlantiese Oseaan oorgesteek na die Kaap.

Lees ook

• Brouwerroete

Bibliografie

• Akveld, Leo en Els M. Jacobs (reds.): De kleurrijke wereld van de VOC. Nationaal Jubileummboek VOC 1602-2002. Bussum: Uitgewerij THOTH, 2002.
• Böeseken, A.J.: Geskiedenis-atlas vir Suid-Afrika. Kaapstad: Nasou,1963.
• de Wet, Con en Leon Hattingh en Jan Visagie (reds.): Die VOC aan die Kaap, 1652-1795. Pretoria: Protea Boekhuis, 2016. ISBN 978-1-4853-0019-9