Geskiedenis van Westerse literatuur

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf Westerse literatuur)

Westerse literatuur het hoofsaaklik in Wes-Europa ontstaan, waar dit weer op twee verskillende tye en twee plekke begin ontwikkel het.

In Klassieke Griekeland het daar reeds in die 7de eeu v.C. 'n geskrewe literatuur bestaan. Die ontwikkelingspeil was hoog, en die volk goed opgevoed. Vanuit die godsdiensfeeste van die wyngod, Dionusos het die eerste vorme van literatuur ontwikkel. Hierdie literatuur het behoue gebly in die vorm van geskrewe dramas – tragedies en komedies – waarin koorsange 'n belangrike rol vervul het. Maar met die val van die Romeinse Ryk veel later het die Klassieke literatuur 'n lang tyd van die toneel verdwyn, en die vroegste vorme van die drama en liriek het vergete geraak.

Gedurende die Middeleeue het daar egter in Wes-Europa – die huidige Frankryk, Nederland en België – 'n heeltemal ander soort literatuur onder die gewone, onopgevoede volk geleef in die vorm van sprokies, mites, legendes, ballades en eposse.

Hierdie vorme van literatuur is byna uitsluitlik mondelings oorgedra. Troebadoers, of minstrele, het van plek tot plek rondgetrek en voor die gewone volk, sowel as aan koningshowe, opgetree. Hulle het heldedade en liefdesgeskiedenisse besing met musiekbegeleiding. Saans om die vuurherd het die oumense sprokies en verhale, wat hulle as kinders gehoor het, oorvertel. Die epiek en liriek het dus ook 'n ander, meer natuurlike volkse beslag.

Later, gedurende die Renaissance, het die drama ook in Wes-Europa ontwikkel. Die priesters het die voorbeeld gestel deur gedeeltes uit die Bybel voor die kerke te laat dramatiseer; en die ridders het hulle met verloop van tyd nagevolg deur wêreldlike gebeurtenisse op die markplein op te voer. Ook die gewone volk het meegedoen deur lawwe spele, nadat die ridderspel klaar is, op die planke te bring.

Ál hierdie vorme van literatuur is egter mondelings oorgedra, omdat die gewone volk ongeletterd was. Daar was maar enkele rykes wat kon lees en miskien 'n paar handskrifte besit het. Die handskrifte is egter deur monnike en kloosterlinge vervaardig, en het meestal in die besit van die kloosters gebly.

Gedurende die Renaissance is die drukpers egter in Wes-Europa uitgevind. Hierdie gebeurtenis het ingrypende gevolge vir die literatuur ingehou. Namate die boekdrukkuns meer verfynd geraak en ál meer in gebruik gekom het, is nie meer slegs belangrike dokumente en geskrifte, wat vroeër met die hand gekopieer moes word, soos die Bybel, gedruk nie. Met verloop van tyd is die mondelinge literatuur ook te boek gestel.

Die boekdrukkuns het só snel ontwikkel en word só wyd gebruik, dat haas alle literatuur vandag wél in boekvorm beskikbaar is.