What Is It Like to Be a Bat?

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Thomas Nagel argumenteer dat terwyl dit dalk moontlik mag wees vir 'n mens om hom of haar te verbeel hoe dit voel om 'n vlermuis te wees deur die "vlermuis se oogpunt" te neem, dit steeds onmoontlik sal wees "om te weet hoe dit voel vir 'n vlermuis om 'n vlermuis te wees". (Townsend se Groot-oor vlermuis word uitgebeeld).

What Is It Like to Be a Bat? ("Hoe voel dit om 'n vlermuis te wees?") is 'n referaat van die Amerikaanse filosoof Thomas Nagel wat aanvanklik in The Philosophical Review (Oktober 1974) en later in Nagel se Mortal Questions (1979) gepubliseer is. Die referaat stel verskeie probleme voor wat opduik as gevolg van bewussyn, insluitend die moontlike onoplosbaarheid van die gees-liggaam-probleem as gevolg van “feite buite die bereik van menslike begrippe”, die grense van objektiwiteit en reduksionisme, die “fenomenologiese kenmerke” van subjektiewe ervaring, die grense van menslike verbeelding, en wat dit beteken om 'n spesifieke, bewuste ding te wees.[1] Nagel konstateer (in Engels) dat "an organism has conscious mental states if and only if there is something that it is like to be that organism—something it is like for the organism." [2] Hierdie verklaring het 'n spesiale status in bewussynstudies behaal as die standaard 'hoe dit is' frase. [3] Alhoewel Daniel Dennett nie oor sommige beweringe saamstem nie, het hy Nagel se referaat erken as "die mees aangehaalde en invloedrykste denkeksperiment oor bewussyn."[4]:441 Peter Hacker ontleed die uitspraak van Nagel as nie net "verkeerd gekonstrueer" nie, maar filosofies "verkeerd bedink" as 'n definisie van bewussyn;[5] hy voer aan dat Nagel se referaat "die grondslag gelê het vir ... veertig jaar se nuwe verwarring oor bewussyn."[6]:13

Tesis[wysig | wysig bron]

"What Is it Like to Be a Bat?" is geskryf deur Thomas Nagel.

Nagel bevraagteken die moontlikheid daarvan om "die belangrikste en mees kenmerkende kenmerk van bewuste geestelike verskynsels" te verklaar deur reduktiewe materialisme (die filosofiese posisie dat alle uitsprake oor die verstand en geestestoestande vertaal kan word -sonder enige verlies of betekenisverandering- na stellings oor die fisiese). Byvoorbeeld, 'n reduktiewe fisikalis se oplossing vir die gees-liggaam-probleem postuleer dat wat ook al die bewussyn is, dit volledig beskryf kan word via fisiese prosesse in die brein en liggaam.[7]

Nagel begin met die veronderstelling dat "bewuste ervaring 'n wydverspreide verskynsel is" wat by baie diere (veral soogdiere) voorkom, selfs al is dit "moeilik om te sê ... wat as bewys daarvan dien." Nagel beskou die bewussyn dus nie as iets uitsluitlik menslik nie, maar as iets wat deur baie, indien nie alle, organismes gedeel word. Nagel praat hier waarskynlik van iets anders as sensoriese persepsie, aangesien objektiewe feite en wydverspreide bewyse toon dat organismes met sensoriese organe biologiese prosesse van sensoriese persepsie het. Volgens Nagel noem hy dit wat alle organismes deel die "subjektiewe karakter van ervaring." [1]

Die referaat argumenteer dat die subjektiewe aard van bewussyn enige poging om bewussyn op objektiewe, reduksionistiese wyse te verklaar ondermyn. Die subjektiewe karakter van ervaring kan nie verklaar word deur 'n stelsel van funksionele of doelbewuste toestande nie. Bewussyn kan nie volledig verklaar word as die subjektiewe karakter van ervaring geïgnoreer word nie, en die subjektiewe karakter van ervaring kan nie deur 'n reduksionis verklaar word nie; dit is 'n geestelike verskynsel wat nie tot materialisme verwater kan word nie.[8] Vir die bewussyn om dus vanuit 'n reduksionistiese standpunt verklaar te word, moet die idee van die subjektiewe karakter van ervaring weggegooi word, wat absurd is. 'n Fisikalistiese siening kan ook nie volgehou word nie, want in so 'n wêreld sou elke verskynsel-ervaring wat deur 'n bewuste wese ondervind word 'n fisiese eienskap daaraan toegeskryf moet hê, wat onmoontlik is om te bewys as gevolg van die subjektiwiteit van bewuste ervaring. Nagel argumenteer dat elke subjektiewe ervaring met 'n "enkele oogpunt" verband hou, wat dit onmoontlik maak om enige bewuste ervaring as "objektief" te beskou.

Nagel gebruik die metafoor van vlermuise om die onderskeid tussen subjektiewe en objektiewe begrippe duidelik te maak. Vlermuise is soogdiere, en daar word aanvaar dat hulle bewustelike ervaring het. Nagel het vlermuise vir sy argument gebruik vanweë hul sterk ontwikkelde en aktiewe gebruik van 'n biologiese sensoriese apparaat wat aansienlik verskil van dié van baie ander organismes. Vlermuise gebruik eggopeiling om te navigeer en voorwerpe waar te neem. Hierdie metode van waarneming is soortgelyk aan die menslike visie. Beide sonar en visie word as persepsie ervarings beskou. Terwyl dit moontlik is om te dink hoe dit sou wees om te vlieg, om by wyse van sonar te navigeer of onderstebo te hang en insekte te eet soos 'n vlermuis, is dit nie dieselfde as die perspektief van 'n vlermuis nie. Nagel beweer dat selfs al sou die mens geleidelik in vlermuise kon metamorfoseer, hul brein nie van geboorte af as 'n vlermuis 'bedraad' sou wees nie; daarom sou hulle slegs die lewe en gedrag van 'n vlermuis kon ervaar, eerder as die ingesteldheid.[9] Dit is vir ‘n mens nie moontlik om hom in beduidende mate in te dink hoe ‘n vlermuis die werklikheid ervaar nie omdat mense in ‘n te groot mate van vlermuise verskil. Dit is vir ‘n mens veel makliker om hom in die plek van ‘n medemens te stel omdat daar sterker ooreenkomste is. Maar elke mens verskil van elke ander mens en mense se ervaring en omstandighede is ook in meerdere of mindere mate verskillend.[10]

Dit is die verskil tussen subjektiewe en objektiewe oogpunte. Volgens Nagel is "ons eie geestelike aktiwiteit die enigste onbetwisbare feit van ons ervaring", wat beteken dat elke individu net weet hoe dit is om hulself te wees (Subjektivisme). Objektiwiteit vereis 'n onbevooroordeelde, nie-subjektiewe staat van waarneming. Vir Nagel is die objektiewe perspektief nie haalbaar nie, omdat mense beperk is tot subjektiewe ervaring.

Nagel sluit af met die stelling dat dit verkeerd sou wees om aan te neem dat fisikalisme verkeerd is, aangesien daardie posisie ook onvolmaak is. Volgens fisikalisme is toestande en gebeure fisiek, maar daardie fisieke toestande en gebeure word slegs as onvolmaak gekarakteriseer. Desondanks meen hy dat fisikalisme nie verstaan kan word sonder die karakterisering van objektiewe en subjektiewe ervaring nie. Dit is 'n noodsaaklike voorwaarde om die gees-liggaam-probleem te verstaan.

Kritiek[wysig | wysig bron]

Daniel Dennett is krities oor die referaat se bewerings

Dennett ontken Nagel se bewering dat die bewussyn van die vlermuis ontoeganklik is, en postuleer dat enige "interessante of teoreties belangrike" kenmerke van die bewussyn van 'n vlermuis vatbaar sou wees vir waarneming deur derde persone. [4] : 442 Byvoorbeeld, dit is duidelik dat vlermuise voorwerpe wat meer as 'n paar meter van hulle af is nie kan opspoor nie, omdat eggopeiling 'n beperkte omvang het. Hy doen aan die hand dat enige soortgelyke aspekte van die ervarings daarvan verkry kan word deur verdere wetenskaplike eksperimente. [4]: 443

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ 1,0 1,1 Nagel, Thomas (10 Maart 2005). Honderich, Ted (red.). The Oxford Companion to Philosophy. Oxford: Oxford University Press. p. 637. ISBN 978-0-19-103747-4.
  2. ↑ Nagel, Thomas (1974). [ What Is It Like to Be a Bat? op Google Boeke "What Is It Like to Be a Bat?"]. The Philosophical Review. 83 (4): 435–450. doi:10.2307/2183914. JSTOR 2183914. {{cite journal}}: Check |url= value (hulp)
  3. ↑ Levine, Joseph (2010). Review of Uriah Kriegel, Subjective Consciousness: A Self-Representational Theory. Notre Dame Philosophical Reviews 2010 (3).
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Dennett, Daniel C. (1991). Consciousness Explained. Boston: Little, Brown and Company.
  5. ↑ Hacker, P.M.S. (2002). "Is there anything it is like to be a bat?" (pdf). Philosophy. 77: 157–174. doi:10.1017/s0031819102000220.
  6. ↑ Hacker, P.M.S. (2012). "The Sad and Sorry History of Consciousness: being, among other things, a challenge to the "consciousness-studies community"" (pdf). Royal Institute of Philosophy. supplementary volume 70.
  7. ↑ Wimsatt, William C (1976). Reductionism, Levels of Organization, and the Mind-Body Problem. Springer US. pp. 205–267. ISBN 978-1-4684-2198-9.
  8. ↑ "Qualia | Internet Encyclopedia of Philosophy". www.iep.utm.edu. Besoek op 1 Junie 2015.
  9. ↑ De Preester, Helena (2007). "The deep bodily origins of the subjective perspective: Models and their problems". Consciousness and Cognition. 16 (3): 604–618. doi:10.1016/j.concog.2007.05.002.
  10. ↑ Direk aangehaal uit die webartikel "Empatie as bodemlose put" by http://praag.co.za/?p=46993 Geargiveer 12 Junie 2020 op Wayback Machine Webblad opgespoor en besoek op 10 Maart 2020

Verdere leeswerk[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]


Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=What_Is_It_Like_to_Be_a_Bat%3F&oldid=2566205"