Wikipedia:Voorbladartikel week 20 2021

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Li Bai, deur Liang K'ai (1140–1210).

Li Bai (701 tot 762), ook bekend as Li Po, is 'n Chinese digter wat in sy leeftyd al vereer is en tot vandag nog geprys word as 'n genie en romantikus wat tradisionele poësievorme tot nuwe hoogtes geneem het. Hy, saam met sy vriend Du Fu, was die vernaamste bydraers in die bloeitydperk van Chinese digkuns tydens die Tang-dinastie. Die Tang-dinastie word beskryf as "China se goue era" en die uitdrukking "Drie wonders" verwys na Li Bai se digkuns, Pei Min se skermkuns en Zhang Xu se kalligrafie.

Nagenoeg 'n duisend gedigte wat aan Li Bai toegeskryf word, het behoue gebly. Dit is saamgevoeg in vier bloemlesings uit die Tang-dinastie, terwyl vier-en-dertig van sy gedigte ingesluit is by die bloemlesing Driehonderd Tang-gedigte, wat vir die eerste keer in die 18de eeu gepubliseer is. Vertalings van sy gedigte word ook in hierdie tyd in Europa gepubliseer. Die gedigte dien as modelle om die plesier van vriendskap, die diepte van die natuur, afsondering en wyn te vier. Onder die beroemdste gedigte tel Om wakker te word uit dronkenskap, Die moeilike pad na Shu en Op 'n stil nag, wat steeds in Chinese skooltekste voorkom. In die Weste word nog voortdurend meertalig vertaalde tekste van Li se gedigte gepubliseer, Afrikaans ingesluit. Sy lewe self het 'n legendariese gedaante aangeneem met stories van dronkenskap, ridderlikheid asook die bekende mite dat hy in 'n rivier verdrink het na 'n poging om die maan se waterweerkaatsing vanuit 'n boot te omhels.

Groot gedeeltes van Li se lewe word deur sy gedigte ontbloot: plekke waar besoek afgelê is, vriende wat afgesien is op hul reis na verafgeleë bestemmings en dalk nooit weer te sien gekry is nie, sy eie dromerige verbeeldingsvlugte verweef met sjamanistiese botone, aktuele gebeure waarvan hy te hore gekom het, beskrywings uit die natuur gesny en vervat in tydlose poësie en so meer. Spesifiek van belang egter is die veranderinge wat in sy leeftyd plaasgevind het. Sy vroeëre gedigte is geskryf binne die milieu van 'n "goue era" van vrede en voorspoed in die Tang-dinastie, onder die gesag van 'n keiser wat die kunste aktief ondersteun en aan deelgeneem het. Die omgewing verander nogtans skielik en drasties met generaal An Lushan se rebellie, waartydens die hele noordelike China deur oorlog en hongersnood verwoes is. Li se poësie neem hierna ook 'n nuwe toon en kwaliteit aan. Anders as in die geval van Li se jonger vriend, Du Fu, sou hy nie lank genoeg leef om die einde van die chaos te beleef nie. Groot gedeeltes van Li se digkuns is nietemin vir die nageslagte bewaar met blywende gewildheid in China en elders.

...lees verder