Wikipedia:Voorbladartikel week 30 2017
Die Boerekrygsgevangenes was die sowat 27 000 krygers van Transvaal en die Vrystaat asook Kaapse Rebelle en simpatiseerders uit ander lande wat die Britse magte tydens die Tweede Vryheidsoorlog van 1899 tot 1902 gevange geneem en in die Karibiese Streek, die suidelike Atlantiese Oseaan en Asië aangehou het.
Die eerste Boere is met die Slag van Elandslaagte op 21 Oktober 1899, presies 10 dae nadat Transvaal en die Vrystaat oorlog verklaar het, gevange geneem en na ’n kamp in Groenpunt in Kaapstad gestuur. Grootskaalse oorgawes, soos dié deur genl. Piet Cronjé by Paardeberg op 27 Februarie 1900 en genl. Marthinus Prinsloo in die Brandwaterkom op 30 Julie 1900, het meegebring dat die kampe vir krygsgevangenes in die Kaapkolonie en Natal gou te klein geword het. Hierna het Engeland besluit om die krygsgevangenes oorsee te verban, ook omdat hulle bang was vir ’n inval in die Kaapkolonie, om ontsnapping te bemoeilik, om die vegtende Boere en naasbestaandes van die gevangenes te demoraliseer en om nie te veel uiteenlopende soorte kampe in Suid-Afrika te bedryf nie. Hulle was ook bevrees Kolonialiste in die omgewing van die kampe kon in opstand teen die Britse owerheid kom en die aangehoudenes probeer bevry.
Die krygsgevangenes is gevolglik gestuur na Sint Helena, Ceylon (Sri Lanka), die Bermuda-eilande en Indië, waar daar 14 kampe was. Op plekke is hospitaal- of ruskampe ingerig; op ander strafkampe en tronke vir halsstarriges of kampe in streke met ’n ellendige klimaat wat as straf moes dien vir diegene wat nie wou sweer dat hulle nie weer teen Engeland sou veg nie (die onversetlikes of onversoenlikes). Lord Kitchener het self bereken dat 25 000 Boere in al die kampe tesame aangehou is, van wie seuns van net agt jaar en ou manne van oor die 80 jaar. Volgens ander ramings was die getal nader aan 30 000.
Namate die oorlog voortgesleep het, het praatjies van vrede toegeneem. Kort voor lank is gevangenes oral in twee kampe verdeel: diegene wat ná vrede huiswaarts wou keer en die onversetlikes, wat van geen oorgawe of eed van trou aan die Britse vors wou hoor nie. Die gemoedere het in sommige kampe so hoog geloop dat die owerheid die inskiklikes en die onversetlikes moes skei. Ná die Vrede van Vereeniging van 31 Mei 1902 het amper almal die eed van trou aan die Britse kroon afgelê, maar enkeles, die sogenaamde "swearnots", het jare lank in die kampe agtergebly omdat hulle geweier het om dit te doen. Die eerste Boerekrygsgevangenes het einde 1902 na kampe op Simonstad en in Durban teruggekeer en is van daar uitgeplaas onder ’n soort parool. Einde 1904 was daar nog etlike honderde "swearnots" in Indië sodat genl. Koos de la Rey daarheen gestuur is om hulle tot ondertekening te beweeg. Selfs daarna was daar enkeles wat dit nooit gedoen het nie en verhuis het na ander wêrelddele soos die VSA, Duitsland en Java. Die onversetlike Matthys Swart is in 1926 as die heel laaste bittereinder op die Bermuda-eilande oorlede.