Wikipedia:Voorbladartikel week 38 2020

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Die jagluiperd (Acinonyx jubatus), voorheen vlaktetier, is 'n soogdier en karnivoor in die katfamilie (FelidaeFelinae) en kom in 'n verskeidenheid van habitats voor, hoofsaaklik in Afrika en gedeeltes van die Midde-Ooste. Die spesie is die enigste oorlewende spesie van die genus Acinonyx en word deur die IUBN geklassifiseer as 'n kwesbare spesie. Dit is die vinnigste landsoogdier en kan snelhede van tussen 112 en 120 km/h (70 en 75 m.p.u.) bereik oor kort afstande van ongeveer 450 meter (1 500 voet) en kan binne drie sekondes van 0–100 km/h versnel, wat vinniger is as die meeste supermotors. 'n Klein groepering van 'n subspesie word in Iran aangetref. Hulle verkies oop savannes, grasveld of bosveld.

Hierdie katsoort het 'n kenmerkende eienskap wat die pote betref: die kloue kan nie heeltemal terugtrek nie en tesame met die vorm van die kussinkies maak dit vasgryp so te sê onmoontlik. Jagluiperds is wel daartoe in staat om tot in lae en maklik bereikbare takke te spring, maar nie regop bome te beklim nie. Die jagluiperd het 'n breë borskas en 'n skraal pens. Die grofgehaarde pels is donkergeel tot geelbruin met ronderige, vlekkies van tussen 2 tot 3 cm in deursnee wat 'n sekere mate van kamoeflering tydens jagtogte bied. Daar is geen vlekke op sy wit pens nie, maar die stert het wel vlekke wat saamsmelt om vier tot vyf donker kringe by die wit kwassie van die stertpunt te vorm. Die uitdrukking in sy groot geelbruin oë in sy koppie is eintlik sag in verhouding met die luiperd se onheilspellende blik. Die opvallende “traanstrepe” wat vanaf die oë al langs die snoet na die bolip loop hou sonlig uit sy oë en kom goed te pas tydens jagtogte of waarneming oor lang afstande. Hoewel die liggaam hoogs gespesialiseerd is vir hoë spoed, het hy min uithouvermoë en is eerder aangepas vir kort afstande. Stormlope is selde meer as 250 tot 300 m.

...lees verder