Wikipedia:Voorbladartikel week 46 2013

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Anne Vallayer-Coster: 'Die attribute van skilderkuns, beeldhoukuns en argitektuur'. 1769, olieverf op doek.

Kuns is die uiteenlopende terrein van menslike aktiwiteite en die gevolg of resultaat van daardie aktiwiteite. Sedert die verligting in die 17de eeu word met kuns bedoel, die skone kunste, en word dit rofweg onderverdeel in:

  • Beeldende kunste met die klassieke genres van die skilderkuns, grafiese kuns, beeldhoukuns, argitektuur en verskillende kleiner vorme, en sedert die 19de eeu kuns of toegepaste kuns wat grens aan kunshandwerk. Argitektuur word meermalig ook onder sierkuns ingedeel omrede die groot rol gespeel deur die praktiese aspek van die ontwerp.
  • Musiek met die hoofafdelings van komposisie en interpretasie in vokale en instrumentale musiek.
  • Letterkunde met die hoofgenres van die epos, drama, poësie en essay skryf.
  • Uitvoerende kunste met die vernaamste afdelings van teater, dans en film.

Tot met die 17de eeu is met kuns bedoel enige bedrewenheid of meesterskap, en daar is nie onderskeid getref tussen kunshandewerk of wetenskappe nie. In die moderne era word die skone kunste, waar estetiese oorwegings van groter belang is, onderskei van aangeleerde vaardighede in die algemeen, en die sierkuns of toegepaste kuns.

Kuns is al gekarakteriseer in terme van mimesis, uitdrukking, kommunikasie van emosie of ander waardes. Tydens die Romantiese era, is kuns gesien as ʼn "spesiale fakulteit van die menslike verstand wat geklassifiseer kan word saam met godsdiens en wetenskap. Ofskoon die definisie van wat kuns behels betwis word en met tyd al verander het, vermeld algemene beskrywings die idee van menslike toedoen en skep deur verbeeldingskrag en tegniese vaardigheid.

Die aard van kuns en verwante begrippe soos kreatiwiteit en vertolking word verken in ʼn vertakking van filosofie genaamd estetika.

...lees verder