Tersiêre sektor van die ekonomie
| Ekonomiese sektore |
|---|
| Drie-sektore-hipotese |
|
Primêre sektor: grondstowwe Sekondêre sektor: vervaardiging Tersiêre sektor: dienste |
| Bykomende sektore |
|
Kwaternêre sektor: inligtings-dienste Kwinêre sektor: menslike dienste |
| Teoretici |
| AGB Fisher · Colin Clark · Jean Fourastié |
| Sektore volgens eienaarskap |
| Sake sektor · Private sektor · Openbare sektor · Vrywillige sektor |
Die tersiêre sektor bestaan uit die verskaffing van dienste in plaas van eindprodukte. Dienste (ook bekend as "ontasbare goedere") sluit aandag, advies, toegang, ervaring en affektiewe arbeid in.
Die tersiêre sektor behels die verskaffing van dienste aan ander besighede sowel as aan finale verbruikers. Dienste kan die vervoer, verspreiding en verkoop van goedere van 'n produsent na 'n verbruiker behels, soos wat kan gebeur in groot- en kleinhandel, plaagbeheer of finansiële dienste. Die goedere kan getransformeer word in die proses om die diens te lewer, soos in die restaurantbedryf gebeur. Die fokus is egter op mense deur interaksie met hulle en die diens aan die kliënte eerder as om die fisiese goedere te transformeer. Die produksie van inligting word lank reeds as 'n diens beskou, maar sommige ekonome skryf dit nou toe aan 'n vierde sektor, genaamd die kwaternêre sektor.
Definisie[wysig | wysig bron]
Dit is soms moeilik om te bepaal of 'n gegewe maatskappy deel is van die sekondêre of die tersiêre sektor. Dit is nie net maatskappye wat in sommige skemas as deel van 'n sektor geklassifiseer is nie, aangesien regerings en hul dienste (soos die polisie of weermag), sowel as niewinsorganisasies (soos liefdadigheidsorganisasies of navorsingsverenigings), ook gesien kan word as deel van daardie sektor.[1]
Om 'n besigheid as 'n diens te klassifiseer, kan 'n mens klassifikasiestelsels gebruik soos die Verenigde Nasies se International Standard Industrial Classification-standaard, die Verenigde State se Standard Industrial Classification (SIC) kodestelsel en die nuwe vervanging daarvan, die North American Industrial Classification System (NAICS) ), die Statistiese Klassifikasie van Ekonomiese Aktiwiteite in die Europese Gemeenskap (NACE) in die EU en soortgelyke stelsels elders. Hierdie regeringsklassifikasiestelsels het 'n eerste vlak van hiërargie wat weerspieël of die ekonomiese goedere tasbaar of ontasbaar is.
Vir doeleindes van finansies en marknavorsing word markgebaseerde klassifikasiestelsels soos die Global Industry Classification Standard en die Industry Classification Benchmark gebruik om besighede te klassifiseer wat aan die dienstesektor deelneem. Anders as regeringsklassifikasiestelsels, verdeel die eerste vlak van markgebaseerde klassifikasiestelsels die ekonomie in funksioneel verwante markte of nywerhede. Die tweede of derde vlak van hierdie hiërargieë weerspieël dan of goedere of dienste geproduseer word.
Teorie van vooruitgang[wysig | wysig bron]
Vir die afgelope 100 jaar was daar 'n aansienlike verskuiwing van die primêre en sekondêre sektore na die tersiêre sektor in geïndustrialiseerde lande. Hierdie verskuiwing word tersiarisering genoem.[2] Die tersiêre sektor is nou die grootste sektor van die ekonomie in die Westerse wêreld, en is ook die sektor wat die vinnigste groei. In die ondersoek na die groei van die dienstesektor in die vroeë negentigerjare, het die globalis Kenichi Ohmae opgemerk dat: “In die Verenigde State werk 70 persent van die arbeidsmag in die dienstesektor; in Japan, 60 persent, en in Taiwan, 50 persent. Dit is nie noodwendig handwerkers en inwonende bediendes nie. Talle van hulle is in die kategorie vaardig. Hulle verdien soveel as vervaardigingswerknemers, en dikwels meer.”[3]
Ekonomieë is geneig om 'n ontwikkelingsvordering te volg wat hulle neem van swaar afhanklikheid van landbou en mynbou, na die ontwikkeling van vervaardiging (bv. motors, tekstiele, skeepsbou, staal) en uiteindelik na 'n meer diensgebaseerde struktuur. Die eerste ekonomie wat hierdie pad in die moderne wêreld gevolg het, was die Verenigde Koninkryk. Die spoed waarteen ander ekonomieë die oorgang na diensgebaseerde (of "post-industriële") ekonomieë gemaak het, het mettertyd toegeneem.
Histories was vervaardiging geneig om meer oop te wees vir internasionale handel en mededinging as dienste. Met dramatiese kostevermindering en spoed- en betroubaarheidverbeterings in die vervoer van mense en die kommunikasie van inligting, sluit die dienstesektor egter nou van die mees intensiewe internasionale mededinging in, ten spyte van oorblywende proteksionisme.
Kwessies vir diensverskaffers[wysig | wysig bron]
Diensverskaffers staar struikelblokke in die gesig met die verkoop van dienste wat goedereverkopers selde in die gesig staar. Dienste is ontasbaar, wat dit moeilik maak vir potensiële kliënte om te verstaan wat hulle sal ontvang en watter waarde dit vir hulle sal inhou. Inderdaad, sommige, soos konsultante en verskaffers van beleggingsdienste, bied geen waarborge van die waarde vir die prys wat betaal is nie.
Aangesien die kwaliteit van die meeste dienste grootliks afhang van die kwaliteit van die individue wat die dienste verskaf, is "mensekoste" gewoonlik 'n hoë fraksie van dienskoste. Terwyl 'n vervaardiger tegnologie, vereenvoudiging en ander tegnieke kan gebruik om die koste van goedere verkoop te verlaag, staar die diensverskaffer dikwels 'n onverbiddelike patroon van stygende koste in die gesig.
Produkdifferensiasie is dikwels moeilik. Byvoorbeeld, hoe kies 'n mens een beleggingsadviseur bo 'n ander, aangesien daar dikwels gesien word dat hulle identiese dienste lewer? Om 'n premie vir dienste te hef is gewoonlik slegs 'n opsie vir die mees gevestigde firmas, wat ekstra hef op grond van handelsmerkherkenning.[4]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ R.P. Mohanty & R.R. Lakhe (1 Januarie 2001). TQM in the Service Sector. Jaico Publishing House. pp. 32–33. ISBN 978-81-7224-953-3. Besoek op 1 Mei 2013.
- ↑ Definition by the European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions Geargiveer 20 Julie 2014 op Wayback Machine
- ↑ The Borderless World: Power and Strategy in the Interlinked Economy.
- ↑ De Soto, Glenn (2006). Fragmented: the Demise of Unionized Construction. Lulu.com. p. 64. ISBN 9781847285775.
