Vasektomie: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
Nuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Nuwe artikel, besig
 
Klaar vir eers
Lyn 21: Lyn 21:


Die prosedure word as 'n permanente manier van geboortebeperking beskou en kan nie maklik omgekeer word nie. Pasiënte kry dikwels berading sodat hulle die emosionele én fisieke uitwerking op lang termyn kan verstaan.<ref>{{cite journal|last=THONNEAU|first=P.|author2=D'ISLE, BÉATRICE|title=Does vasectomy have long-term effects on somatic and psychological health status?|journal=International Journal of Andrology|year=1990|volume=13|issue=6|pages=419–432|doi=10.1111/j.1365-2605.1990.tb01050.x|pmid=2096110|doi-access=free}}</ref><ref>{{cite journal|last=Labrecque|first=Michel|author2=Paunescu, Cristina |author3=Plesu, Ioana |author4=Stacey, Dawn |author5= Légaré, France |title=Evaluation of the effect of a patient decision aid about vasectomy on the decision-making process: a randomized trial|journal=Contraception|year=2010|volume=82|issue=6|pages=556–562|doi=10.1016/j.contraception.2010.05.003|pmid=21074020}}</ref> Die prosedure word gewoonlik nie aanbeveel vir jong, kinderlose mans nie, want hulle is meer geneig om ná die tyd spyt te wees omdat hulle kans op ouerskap verklein of uitgeskakel word.
Die prosedure word as 'n permanente manier van geboortebeperking beskou en kan nie maklik omgekeer word nie. Pasiënte kry dikwels berading sodat hulle die emosionele én fisieke uitwerking op lang termyn kan verstaan.<ref>{{cite journal|last=THONNEAU|first=P.|author2=D'ISLE, BÉATRICE|title=Does vasectomy have long-term effects on somatic and psychological health status?|journal=International Journal of Andrology|year=1990|volume=13|issue=6|pages=419–432|doi=10.1111/j.1365-2605.1990.tb01050.x|pmid=2096110|doi-access=free}}</ref><ref>{{cite journal|last=Labrecque|first=Michel|author2=Paunescu, Cristina |author3=Plesu, Ioana |author4=Stacey, Dawn |author5= Légaré, France |title=Evaluation of the effect of a patient decision aid about vasectomy on the decision-making process: a randomized trial|journal=Contraception|year=2010|volume=82|issue=6|pages=556–562|doi=10.1016/j.contraception.2010.05.003|pmid=21074020}}</ref> Die prosedure word gewoonlik nie aanbeveel vir jong, kinderlose mans nie, want hulle is meer geneig om ná die tyd spyt te wees omdat hulle kans op ouerskap verklein of uitgeskakel word.

==Geskiedenis==
Die eerste vasektomieë op mense is in die laat 19de eeu uitgevoer. Dit is aanvanklik gebruik as behandeling vir [[prostaat]]vergroting en om "uitgeworpenes" te steriliseer.<ref name=Drake>{{cite journal
|journal=BJU International|year=1999
|last1=Drake|first1=M.J.|last2=Mills|first2=I.W.|last3=Cranston|first3=D.
|title=On the chequered history of vasectomy
|volume=84
|issue=4
|pages=475–481
|doi=10.1046/j.1464-410x.1999.00206.x
|pmid=10468765
|s2cid=20563820
}}</ref> Vasektomie as 'n metode van vrywillige geboortebeperking het in die [[Tweede Wêreldoorlog]] begin.<ref name=leavesley/> Die eerste vasektomie op rekord is in 1823 op 'n [[hond]] uitgevoer.<ref name=leavesley>{{cite journal |pmid=12336890 |year=1980 |last1=Leavesley |first1=JH |title=Brief history of vasectomy |volume=1 |issue=5 |pages=2–3 |journal=Family Planning Information Service}}</ref>

[[Kastrasie]] is soms in die 1880's gebruik as behandeling teen 'n vergrote prostaat, maar weens die ernstige newe-effekte het dokters alternatiewe metodes gesoek. Die eerste persoon wat vasektomie in die plek van kastrasie aanbeveel het, was óf die Amerikaner James Ewing Mears (in 1890) óf die Fransman Jean Casimir Félix Guyon.<ref name=Drake/> Die eerste vasektomie op 'n mens is vermoedelik deur die Britse chirurg Reginald Harrison uitgevoer.<ref name=leavesley/> Teen 1900 het Harrison berig hy het al meer as 100 vasektomieë uitgevoer, met geen nadelige uitwerking nie.<ref name=Drake/>

In die laat 1890's is vasektomieë ook voorgestel vir die sterilisasie van mans wat beskou is as onbevoeg om voort te plant. Die eerste so 'n voorstel in die VSA was in 1897 deur A.J. Ochsner, 'n chirurg van Chicago, in 'n geskrif met die naam "Surgical treatment of habitual criminals". Hy het gelo vasektomieë is 'n eenvoudige, doeltreffende manier om die golf van rasse-agteruitgang te keer wat in dié tyd algemeen as werklik ervaar is.<ref>{{Cite journal|last=A.J.|first=Ochsner|date=1969|title=Surgical Treatment of Habitual Criminals|journal=Buck V Bell Documents|url=https://readingroom.law.gsu.edu/buckvbell/81/|language=en}}</ref><ref>{{cite book|title=A Century of Eugenics in America: From the Indiana Experiment to the Human Genome Era|editor-last=Lombardo|editor-first=Paul A.|publisher=Indiana University Press|year=2011
|isbn=978-0253222695|chapter=The Hoosier Connection: Compulsory Sterilization as Moral Hygiene|page=19
|last=Carlson|first=Elof Axel}}</ref> In 1902 het Harry C. Sharp, die chirurg van die Indiana-verbeteringskool, berig hy het 42 aangehoudenes gesteriliseer in 'n poging om beide misdaadgedrag in sulke individue en die geboorte van toekomstige misdadigers te verminder.<ref name=reilly>{{cite book|last1=Reilly|first1=Phillip|title=The Surgical Solution: A History of Involuntary Sterilization in the United States|date=1991|publisher=Johns Hopkins University Press|pages=30–33}}</ref>

Die Oostenrykse dokter Eugen Steinach (1861-1944) het geglo 'n eensydige vasektomie (die afbinding van net een vas deferens) in ouer individue kan algemene en seksuele lewenskrag herstel, vergrote prostate verklein en verskeie kwale genees deur op 'n manier die hormoonvervaardiging van die gevasektomiseerde tetikel te vergroot.<ref name=":0">{{Cite journal|last1=Schultheiss|first1=Dirk|last2=Engel|first2=Rainer M.|s2cid=12706657|date=2003-11-01|title=G. Frank Lydston (1858–1923) revisited: androgen therapy by testicular implantation in the early twentieth century|journal=World Journal of Urology|language=en|volume=21|issue=5|pages=356–363|doi=10.1007/s00345-003-0370-z|pmid=14586546|issn=0724-4983}}</ref> Dié prosedure het in die 1920's baie gewild geword en is ondergaan deur baie ryk mans, insluitende [[Sigmund Freud]] en [[W.B. Yeats]].<ref>{{Cite journal|url=http://www.nybooks.com/articles/1985/05/09/yeatss-second-puberty/|title=Yeats's Second Puberty|last=Ellmann|first=Richard|journal=The New York Review of Books|access-date=2017-08-23|date=1985-05-09}}</ref> Dié uitwerking was waarskynlik nie werklik nie en ná die latere ontwikkeling van sintetiese, inspuitbare hormone het dié operasie sy gewildheid verloor.<ref name=":0" /><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=TBbUo2AcJzgC&q=steinach%20operation%20unilateral&pg=PA90|title=Reproduction by Design: Sex, Robots, Trees, and Test-Tube Babies in Interwar Britain|last=McLaren|first=Angus|date=2012-03-09|publisher=University of Chicago Press|isbn=9780226560694|language=en}}</ref>

Vasektomie is in die Tweede Wêreldoorlog begin gebruik as 'n manier van vrywillige geboortebeperking.<ref name=leavesley/> Die eerste vasektomieprogram op 'n nasionale vlak is in 1954 in [[Indië]] van stapel gestuur.<ref>{{cite journal|last1=Sharma|first1=Sanjay|title=A Study of Male Sterilization with No Scalpel Vasectomy|journal=JK Science|date=April–June 2014|volume=16|issue=2|page=67|url=http://www.jkscience.org/archives/volume162/originalarticle4.pdf|access-date=23 October 2015|ref=jkscience}}</ref>


==Verwysings==
==Verwysings==
{{Verwysings}}
{{Verwysings|3}}


==Skakels==
==Skakels==

Wysiging soos op 09:44, 9 Desember 2023

'n Vasektomie is 'n chirurgiese prosedure vir manlike sterilisasie of permanente geboortebeperking. Tydens die prosedure word die manlike vasa deferentia gesny en afgebind of verseël om te voorkom dat sperma in die uretra beland tydens seksuele omgang en die vrou bevrug raak.

Prosedure

Klein snitte en steke ná dietyd.
14 dae ná die prosedure.

'n Vasektomie word gewoonlik in 'n dokter se spreekkamer of mediese kliniek uitgevoer, of in die geval van diere in 'n veearts se kliniek. Hospitalisasie is gewoonlik onnodig, want dit is 'n roetineprosedure en nie ingewikkeld nie, en die snitte is baie klein.

Daar is verskeie maniere vir 'n vasektomie, wat almal ten doel het om minstens een kant van elke vas deferens te verseël. Daar is metodes om angs te verminder en die pasiënt gemaklik te laat voel, soos die gebruik van geen naalde vir narkose nie.[1]

Omdat 'n vasektomieprosedure so eenvoudig is, kan dit gewoonlik binne 30 minute gedoen word. Die pasiënt kan binne sowat 'n uur huis toe gaan om te rus. Baie mans kan binne 'n week hulle seksbedrywighede hervat.

Die prosedure word as 'n permanente manier van geboortebeperking beskou en kan nie maklik omgekeer word nie. Pasiënte kry dikwels berading sodat hulle die emosionele én fisieke uitwerking op lang termyn kan verstaan.[2][3] Die prosedure word gewoonlik nie aanbeveel vir jong, kinderlose mans nie, want hulle is meer geneig om ná die tyd spyt te wees omdat hulle kans op ouerskap verklein of uitgeskakel word.

Geskiedenis

Die eerste vasektomieë op mense is in die laat 19de eeu uitgevoer. Dit is aanvanklik gebruik as behandeling vir prostaatvergroting en om "uitgeworpenes" te steriliseer.[4] Vasektomie as 'n metode van vrywillige geboortebeperking het in die Tweede Wêreldoorlog begin.[5] Die eerste vasektomie op rekord is in 1823 op 'n hond uitgevoer.[5]

Kastrasie is soms in die 1880's gebruik as behandeling teen 'n vergrote prostaat, maar weens die ernstige newe-effekte het dokters alternatiewe metodes gesoek. Die eerste persoon wat vasektomie in die plek van kastrasie aanbeveel het, was óf die Amerikaner James Ewing Mears (in 1890) óf die Fransman Jean Casimir Félix Guyon.[4] Die eerste vasektomie op 'n mens is vermoedelik deur die Britse chirurg Reginald Harrison uitgevoer.[5] Teen 1900 het Harrison berig hy het al meer as 100 vasektomieë uitgevoer, met geen nadelige uitwerking nie.[4]

In die laat 1890's is vasektomieë ook voorgestel vir die sterilisasie van mans wat beskou is as onbevoeg om voort te plant. Die eerste so 'n voorstel in die VSA was in 1897 deur A.J. Ochsner, 'n chirurg van Chicago, in 'n geskrif met die naam "Surgical treatment of habitual criminals". Hy het gelo vasektomieë is 'n eenvoudige, doeltreffende manier om die golf van rasse-agteruitgang te keer wat in dié tyd algemeen as werklik ervaar is.[6][7] In 1902 het Harry C. Sharp, die chirurg van die Indiana-verbeteringskool, berig hy het 42 aangehoudenes gesteriliseer in 'n poging om beide misdaadgedrag in sulke individue en die geboorte van toekomstige misdadigers te verminder.[8]

Die Oostenrykse dokter Eugen Steinach (1861-1944) het geglo 'n eensydige vasektomie (die afbinding van net een vas deferens) in ouer individue kan algemene en seksuele lewenskrag herstel, vergrote prostate verklein en verskeie kwale genees deur op 'n manier die hormoonvervaardiging van die gevasektomiseerde tetikel te vergroot.[9] Dié prosedure het in die 1920's baie gewild geword en is ondergaan deur baie ryk mans, insluitende Sigmund Freud en W.B. Yeats.[10] Dié uitwerking was waarskynlik nie werklik nie en ná die latere ontwikkeling van sintetiese, inspuitbare hormone het dié operasie sy gewildheid verloor.[9][11]

Vasektomie is in die Tweede Wêreldoorlog begin gebruik as 'n manier van vrywillige geboortebeperking.[5] Die eerste vasektomieprogram op 'n nasionale vlak is in 1954 in Indië van stapel gestuur.[12]

Verwysings

  1. ↑ "What Happens When I Get a Vasectomy?". WebMD (in Engels). Besoek op 7 Oktober 2021.
  2. ↑ THONNEAU, P.; D'ISLE, BÉATRICE (1990). "Does vasectomy have long-term effects on somatic and psychological health status?". International Journal of Andrology. 13 (6): 419–432. doi:10.1111/j.1365-2605.1990.tb01050.x. PMID 2096110.
  3. ↑ Labrecque, Michel; Paunescu, Cristina; Plesu, Ioana; Stacey, Dawn; Légaré, France (2010). "Evaluation of the effect of a patient decision aid about vasectomy on the decision-making process: a randomized trial". Contraception. 82 (6): 556–562. doi:10.1016/j.contraception.2010.05.003. PMID 21074020.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Drake, M.J.; Mills, I.W.; Cranston, D. (1999). "On the chequered history of vasectomy". BJU International. 84 (4): 475–481. doi:10.1046/j.1464-410x.1999.00206.x. PMID 10468765. S2CID 20563820.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Leavesley, JH (1980). "Brief history of vasectomy". Family Planning Information Service. 1 (5): 2–3. PMID 12336890.
  6. ↑ A.J., Ochsner (1969). "Surgical Treatment of Habitual Criminals". Buck V Bell Documents (in Engels).
  7. ↑ Carlson, Elof Axel (2011). "The Hoosier Connection: Compulsory Sterilization as Moral Hygiene". In Lombardo, Paul A. (red.). A Century of Eugenics in America: From the Indiana Experiment to the Human Genome Era. Indiana University Press. p. 19. ISBN 978-0253222695.
  8. ↑ Reilly, Phillip (1991). The Surgical Solution: A History of Involuntary Sterilization in the United States. Johns Hopkins University Press. pp. 30–33.
  9. ↑ 9,0 9,1 Schultheiss, Dirk; Engel, Rainer M. (1 November 2003). "G. Frank Lydston (1858–1923) revisited: androgen therapy by testicular implantation in the early twentieth century". World Journal of Urology (in Engels). 21 (5): 356–363. doi:10.1007/s00345-003-0370-z. ISSN 0724-4983. PMID 14586546. S2CID 12706657.
  10. ↑ Ellmann, Richard (9 Mei 1985). "Yeats's Second Puberty". The New York Review of Books. Besoek op 23 Augustus 2017.
  11. ↑ McLaren, Angus (9 Maart 2012). Reproduction by Design: Sex, Robots, Trees, and Test-Tube Babies in Interwar Britain (in Engels). University of Chicago Press. ISBN 9780226560694.
  12. ↑ Sharma, Sanjay (April–Junie 2014). "A Study of Male Sterilization with No Scalpel Vasectomy" (PDF). JK Science. 16 (2): 67. Besoek op 23 Oktober 2015.

Skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Vasektomie&oldid=2634593"