Alkoholisme: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Vervang url-status-live met url-status=live |
kNo edit summary |
||
| Lyn 1: | Lyn 1: | ||
{{Databoks}} |
{{Databoks}} |
||
| ⚫ | '''Alkoholisme''', ook bekend as '''alkoholgebruiksversteuring''', is 'n breë term vir alkoholmisbruik wat kan lei tot geestelike of fisiese gesondheidsprobleme.<ref>{{cite book|first=Jill|last=Littrell|title=Understanding and Treating Alcoholism Volume I: An Empirically Based Clinician's Handbook for the Treatment of Alcoholism: Volume Ii: Biological, Psychological, and Social Aspects of Alcohol Consumption and Abuse|date=2014|publisher=Taylor and Francis|location=Hoboken|isbn=978-1-317-78314-5|page=55|url=https://books.google.com/books?id=2k57AgAAQBAJ&pg=PA55|quote=The World Health Organization defines alcoholism as any drinking which results in problems|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170720112756/https://books.google.com/books?id=2k57AgAAQBAJ&pg=PA55|archivedate=20 Julie 2017|df=dmy-all}}</ref> In 'n mediese konteks bestaan alkoholisme indien twee of meer van die volgende toestande teenwoordig is: 'n persoon drink oor 'n lang tydperk groot hoeveelhede, sukkel om af te sny, [[alkohol]] te koop en alkohol te neem, alkohol word sterk verlang, gebruik lei tot afskeep van verantwoordelikhede, sosiale probleme, gesondheidsprobleme, gebruiksresultate in riskante situasies, onttrekking vind plaas wanneer stop, en alkoholverdraagsaamheid wat met gebruik plaasgevind. Risikovolle situasies sluit onder meer in om te drink en bestuur of om onveilige seks te hê. Alkoholgebruik kan alle dele van die liggaam beïnvloed, maar dit raak veral die [[brein]], [[hart]], [[lewer]], [[pankreas]] en [[immuunstelsel]]. |
||
[[Lêer:William Hogarth - Gin Lane.jpg|duimnael|William Hogarth: Gin Lane]] |
[[Lêer:William Hogarth - Gin Lane.jpg|duimnael|William Hogarth: Gin Lane]] |
||
| ⚫ | '''Alkoholisme''', ook bekend as '''alkoholgebruiksversteuring''', is 'n breë term vir alkoholmisbruik wat kan lei tot geestelike of fisiese gesondheidsprobleme.<ref>{{cite book|first=Jill|last=Littrell|title=Understanding and Treating Alcoholism Volume I: An Empirically Based Clinician's Handbook for the Treatment of Alcoholism: Volume Ii: Biological, Psychological, and Social Aspects of Alcohol Consumption and Abuse|date=2014|publisher=Taylor and Francis|location=Hoboken|isbn=978-1-317-78314-5|page=55|url=https://books.google.com/books?id=2k57AgAAQBAJ&pg=PA55|quote=The World Health Organization defines alcoholism as any drinking which results in problems|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170720112756/https://books.google.com/books?id=2k57AgAAQBAJ&pg=PA55|archivedate=20 Julie 2017|df=dmy-all}}</ref> In 'n mediese konteks bestaan alkoholisme indien twee of meer van die volgende toestande teenwoordig is: 'n persoon drink oor 'n lang tydperk groot hoeveelhede, sukkel om af te sny, [[alkohol]] te koop en alkohol te neem, alkohol word sterk verlang, gebruik lei tot afskeep van verantwoordelikhede, sosiale probleme, gesondheidsprobleme, gebruiksresultate in riskante situasies, onttrekking vind plaas wanneer stop, en alkoholverdraagsaamheid wat met gebruik plaasgevind. Risikovolle situasies sluit onder meer in om te drink en bestuur of om onveilige seks te hê. Alkoholgebruik kan alle dele van die liggaam beïnvloed, maar dit raak veral die [[brein]], [[hart]], [[lewer]], [[pankreas]] en [[immuunstelsel]]. |
||
| ⚫ | Drankmisbruik tydens swangerskap kan skade aan die ongebore baba veroorsaak wat lei tot [[fetale alkoholsindroom]] (met geboorte-afwykings).<ref name=FAS2015>{{Webaanhaling|title=Fetal Alcohol Exposure|url=http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/fetal-alcohol-exposure|accessdate=9 Mei 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150404182156/http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/fetal-alcohol-exposure|archivedate=4 April 2015|df=dmy-all}}</ref> Vroue is oor die algemeen meer sensitief as mans vir die skadelike fisiese en geestelike effekte van alkohol.<ref name=WHO2014>{{cite book|title=Global status report on alcohol and health 2014|date=2014|publisher=World Health Organization|isbn=978-92-4-069276-3|pages=8, 51|url=http://www.who.int/substance_abuse/publications/global_alcohol_report/msb_gsr_2014_1.pdf?ua=1|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150413011848/http://www.who.int/substance_abuse/publications/global_alcohol_report/msb_gsr_2014_1.pdf?ua=1|archivedate=13 April 2015}}</ref> |
||
Omgewingsfaktore en genetika is twee komponente wat |
Omgewingsfaktore en genetika is twee komponente wat met alkoholisme verband hou, met ongeveer die helfte van die risiko wat aan elkeen toegeskryf word. Iemand met 'n ouer of 'n broer met alkoholisme is drie tot vier keer meer geneig om self alkoholis te word. Omgewingsfaktore sluit sosiale, kulturele en gedragsinvloede in.<ref name="Agarwal-Kozlowski-2000">{{cite journal |last=Agarwal-Kozlowski |first=K |last2=Agarwal |first2=DP | title = [Genetic predisposition for alcoholism] | journal = Ther Umsch | volume = 57 | issue = 4 | pages = 179–84 | date = April 2000 | pmid = 10804873 | doi = 10.1024/0040-5930.57.4.179 }}</ref> Hoë [[stres|stresvlakke]] en angs, en omdat alkohol goedkoop en maklik toeganklik is, verhoog die risiko.<ref name="Moon2012">{{cite journal|last1=Moonat|first1=S|last2=Pandey|first2=SC|title=Stress, epigenetics, and alcoholism|journal=Alcohol Research : Current Reviews|date=2012|volume=34|issue=4|pages=495–505|pmid=23584115|pmc=3860391}}</ref> Mense kan voortgaan om te drink om simptome van onttrekking te voorkom of te verbeter. Nadat iemand opgehou het om alkohol te drink, kan hulle 'n lae onttrekking ondervind wat maande duur. Medies word alkoholisme as 'n liggaamlike en geestelike siekte beskou.<ref>{{cite journal|last1=Mersy|first1=DJ|title=Recognition of alcohol and substance abuse|journal=American Family Physician|date=1 April 2003|volume=67|issue=7|pages=1529–32|pmid=12722853}}</ref> Vraelyste en sekere bloedtoetse kan albei mense met moontlike alkoholisme opspoor. Verdere inligting word dan versamel om die diagnose te bevestig.<ref name=DSM5>{{cite book|last1=Association|first1=American Psychiatric|title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5|date=2013|publisher=American Psychiatric Association|location=Washington, DC|isbn=978-0-89042-554-1|pages=490–97|edition=5}}</ref> |
||
Daar kan gepoog word om alkoholisme te voorkom deur die verkoop van alkohol te reguleer en te beperk, alkohol te belas om die koste te verhoog.<ref>{{cite web|author=World Health Organization|title=Alcohol|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs349/en/|accessdate=10 Mei 2015|date=Januarie 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150523020339/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs349/en/|archivedate=23 Mei 2015}}</ref> Behandeling kan verskeie stappe neem. |
|||
Die [[Wêreldgesondheidsorganisasie]] beraam dat daar vanaf 2010 wêreldwyd 208 miljoen mense met alkoholisme was (4,1% van die bevolking ouer as 15 jaar).<ref name=Pew2015>{{cite web|title=Global Population Estimates by Age, 1950–2050|url=http://www.pewglobal.org/2014/01/30/global-population/|accessdate=10 May 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150510001645/http://www.pewglobal.org/2014/01/30/global-population/|archivedate=10 Mei 2015|date=2014-01-30}}</ref> In die Verenigde State word ongeveer 17 miljoen (7%) volwassenes en 0,7 miljoen (2,8%) van die ouderdom van 12 tot 17 jaar met alkoholisme geraak.<ref name=NIH2015Stats>{{cite web|title=Alcohol Facts and Statistics|url=http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/overview-alcohol-consumption/alcohol-facts-and-statistics|accessdate=9 Mei 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518081638/http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/overview-alcohol-consumption/alcohol-facts-and-statistics|archivedate=18 May 2015}}</ref> Dit kom meer gereeld voor onder mans en jong volwassenes. Dit is die minste in Afrika, met 1,1%, en het die hoogste koerse in Oos-Europa met 11%.<ref name=DSM5/> Alkoholisme het in 2013 direk tot 139,000 sterftes gevolg, maar net 112,000 sterftes in 1990.<ref name="GDB2013">{{cite journal|last1=GBD 2013 Mortality and Causes of Death|first1=Collaborators|title=Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013|journal=Lancet|date=17 Desember 2014|pmid=25530442|doi=10.1016/S0140-6736(14)61682-2|volume=385|issue=9963|pages=117–71|pmc=4340604}}</ref> Altesame 3,3 miljoen sterftes (5,9% van alle sterftes) is vermoedelik as gevolg van alkohol.<ref name=NIH2015Stats/> Dit verminder dikwels die persoon lewensverwagting met ongeveer tien jaar.<ref name=Schu2014>{{cite journal|last1=Schuckit|first1=MA|title=Recognition and management of withdrawal delirium (delirium tremens)|journal=The New England Journal of Medicine|date=27 November 2014|volume=371|issue=22|pages=2109–13|pmid=25427113|doi=10.1056/NEJMra1407298|url=http://www.escholarship.org/uc/item/08b9z9th}}</ref> |
|||
| ⚫ | Drankmisbruik tydens swangerskap kan skade aan die ongebore baba veroorsaak wat lei tot [[fetale alkoholsindroom]] (met geboorte-afwykings).<ref name=FAS2015>{{Webaanhaling|title=Fetal Alcohol Exposure|url=http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/fetal-alcohol-exposure|accessdate=9 Mei 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150404182156/http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/fetal-alcohol-exposure|archivedate=4 April 2015|df=dmy-all}}</ref> Vroue is oor die algemeen meer sensitief as mans vir die skadelike fisiese en geestelike effekte van alkohol.<ref name=WHO2014>{{cite book|title=Global status report on alcohol and health 2014|date=2014|publisher=World Health Organization|isbn=978-92-4-069276-3|pages=8, 51|url=http://www.who.int/substance_abuse/publications/global_alcohol_report/msb_gsr_2014_1.pdf?ua=1|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150413011848/http://www.who.int/substance_abuse/publications/global_alcohol_report/msb_gsr_2014_1.pdf?ua=1|archivedate=13 April 2015}}</ref> |
||
== Verwysings == |
== Verwysings == |
||
Wysiging soos op 10:37, 13 Januarie 2020
Alkoholisme
| Subklas van | alkoholmisbruik, dependence syndrome, substance use disorder |
|---|---|
| Oorsaak | alkoholverbruik |
| Het effek | Marchiafava-Bignami siekte, lewersirrose, Korsakoff se psigose, Hartversaking |
| Afflicts | adult human, kind, Tiener |
| Mediese vakgebied | Psigiatrie, mediese toksikologie, sielkunde, vocational rehabilitation, narcology |
| Mediese behandeling | psigoterapie, cognitive behavioral therapy |
| Beoefen deur | alcoholic |
| ICPC 2 ID | P15 |
Alkoholisme, ook bekend as alkoholgebruiksversteuring, is 'n breë term vir alkoholmisbruik wat kan lei tot geestelike of fisiese gesondheidsprobleme.[1] In 'n mediese konteks bestaan alkoholisme indien twee of meer van die volgende toestande teenwoordig is: 'n persoon drink oor 'n lang tydperk groot hoeveelhede, sukkel om af te sny, alkohol te koop en alkohol te neem, alkohol word sterk verlang, gebruik lei tot afskeep van verantwoordelikhede, sosiale probleme, gesondheidsprobleme, gebruiksresultate in riskante situasies, onttrekking vind plaas wanneer stop, en alkoholverdraagsaamheid wat met gebruik plaasgevind. Risikovolle situasies sluit onder meer in om te drink en bestuur of om onveilige seks te hê. Alkoholgebruik kan alle dele van die liggaam beïnvloed, maar dit raak veral die brein, hart, lewer, pankreas en immuunstelsel.
Omgewingsfaktore en genetika is twee komponente wat met alkoholisme verband hou, met ongeveer die helfte van die risiko wat aan elkeen toegeskryf word. Iemand met 'n ouer of 'n broer met alkoholisme is drie tot vier keer meer geneig om self alkoholis te word. Omgewingsfaktore sluit sosiale, kulturele en gedragsinvloede in.[2] Hoë stresvlakke en angs, en omdat alkohol goedkoop en maklik toeganklik is, verhoog die risiko.[3] Mense kan voortgaan om te drink om simptome van onttrekking te voorkom of te verbeter. Nadat iemand opgehou het om alkohol te drink, kan hulle 'n lae onttrekking ondervind wat maande duur. Medies word alkoholisme as 'n liggaamlike en geestelike siekte beskou.[4] Vraelyste en sekere bloedtoetse kan albei mense met moontlike alkoholisme opspoor. Verdere inligting word dan versamel om die diagnose te bevestig.[5]
Daar kan gepoog word om alkoholisme te voorkom deur die verkoop van alkohol te reguleer en te beperk, alkohol te belas om die koste te verhoog.[6] Behandeling kan verskeie stappe neem.
Die Wêreldgesondheidsorganisasie beraam dat daar vanaf 2010 wêreldwyd 208 miljoen mense met alkoholisme was (4,1% van die bevolking ouer as 15 jaar).[7] In die Verenigde State word ongeveer 17 miljoen (7%) volwassenes en 0,7 miljoen (2,8%) van die ouderdom van 12 tot 17 jaar met alkoholisme geraak.[8] Dit kom meer gereeld voor onder mans en jong volwassenes. Dit is die minste in Afrika, met 1,1%, en het die hoogste koerse in Oos-Europa met 11%.[5] Alkoholisme het in 2013 direk tot 139,000 sterftes gevolg, maar net 112,000 sterftes in 1990.[9] Altesame 3,3 miljoen sterftes (5,9% van alle sterftes) is vermoedelik as gevolg van alkohol.[8] Dit verminder dikwels die persoon lewensverwagting met ongeveer tien jaar.[10]
Drankmisbruik tydens swangerskap kan skade aan die ongebore baba veroorsaak wat lei tot fetale alkoholsindroom (met geboorte-afwykings).[11] Vroue is oor die algemeen meer sensitief as mans vir die skadelike fisiese en geestelike effekte van alkohol.[12]
Verwysings
- ↑ Littrell, Jill (2014). Understanding and Treating Alcoholism Volume I: An Empirically Based Clinician's Handbook for the Treatment of Alcoholism: Volume Ii: Biological, Psychological, and Social Aspects of Alcohol Consumption and Abuse. Hoboken: Taylor and Francis. p. 55. ISBN 978-1-317-78314-5. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Julie 2017.
The World Health Organization defines alcoholism as any drinking which results in problems
- ↑ Agarwal-Kozlowski, K; Agarwal, DP (April 2000). "[Genetic predisposition for alcoholism]". Ther Umsch. 57 (4): 179–84. doi:10.1024/0040-5930.57.4.179. PMID 10804873.
- ↑ Moonat, S; Pandey, SC (2012). "Stress, epigenetics, and alcoholism". Alcohol Research : Current Reviews. 34 (4): 495–505. PMC 3860391. PMID 23584115.
- ↑ Mersy, DJ (1 April 2003). "Recognition of alcohol and substance abuse". American Family Physician. 67 (7): 1529–32. PMID 12722853.
- ↑ 5,0 5,1 Association, American Psychiatric (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5 (5 uitg.). Washington, DC: American Psychiatric Association. pp. 490–97. ISBN 978-0-89042-554-1.
- ↑ World Health Organization (Januarie 2015). "Alcohol". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2015. Besoek op 10 Mei 2015.
- ↑ "Global Population Estimates by Age, 1950–2050". 30 Januarie 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Mei 2015. Besoek op 10 Mei 2015.
- ↑ 8,0 8,1 "Alcohol Facts and Statistics". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Mei 2015. Besoek op 9 Mei 2015.
- ↑ GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (17 Desember 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.
{{cite journal}}:|first1=has generic name (hulp) - ↑ Schuckit, MA (27 November 2014). "Recognition and management of withdrawal delirium (delirium tremens)". The New England Journal of Medicine. 371 (22): 2109–13. doi:10.1056/NEJMra1407298. PMID 25427113.
- ↑ Fetal Alcohol Exposure. URL besoek op 9 Mei 2015.
- ↑ Global status report on alcohol and health 2014 (PDF). World Health Organization. 2014. pp. 8, 51. ISBN 978-92-4-069276-3. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 13 April 2015.
