Extra Calvinisticum
Die extra Calvinisticum is die leerstelling dat die ewige Seun se teenwoordigheid nie beperk is tot Sy veronderstelde menslike natuur nie, maar dat Hy Sy bestaan ook buite die vlees (etiam extra carnem) gedurig handhaaf, vanaf die oomblik van Sy inkarnasie.[1] Die term extra Calvinisticum is aanvanklik deur Lutherane gebruik om te verwys na die gebruik van hierdie begrip in gereformeerde teologie. Die konsep word egter gevind in die geskrifte van 'n wye reeks pre-Reformatoriese teoloë, insluitend die Kerkvaders.[2][3]
Geskiedenis van die term[wysig | wysig bron]
Die term extra Calvinisticum (let. "die Calvinistiese daarbuite") is 'n teologiese terminus technicus wat omstreeks 1620 deur Lutherse skolastiese teoloë gegee is.[4][5] Die leerstelling is vernoem na en geassosieer met Johannes Calvyn, maar word algemeen in die kerkvaders aangetref en is prominent in Augustinus se Christologie.[6] E. David Willis demonstreer die bestaan van hierdie leerstelling in die geskrifte van Augustinus van Hippo, Petrus Lombardus, Johannes van Damaskus, Gregorius van Nazianzus, Thomas Aquinas, Duns Scotus, Gabriel Biel en Jacques LeFevre d'Estaples.[2]Andrew M. McGinnis bevorder die navorsing en demonstreer bewyse van die leerstelling in die geskrifte van Cyrillus van Alexandrië.[3]
Oorsig van die leerstelling[wysig | wysig bron]
Die Definisie van Chalcedon (AD 451) stel die volgende aangaande die hipostatiese vereniging van die twee nature van Christus:
Een en dieselfde Christus, Seun, Here, Eniggebore, om in twee nature erken te word, onverwarrend, onveranderlik, ondeelbaar, onafskeidbaar; die onderskeid van nature wat geensins deur die vereniging weggeneem word nie, maar eerder die eiendom van elke natuur wat bewaar word, en saamval in een Persoon en een Bestaan, nie geskei of verdeel in twee persone nie, maar een en dieselfde Seun, en enigste gebore, God die Woord, die Here Jesus Christus[7]
Sommige spanninge wat binne die definisie se logika gevind word, sou eskaleer tot kontroversies tydens die Protestantse Hervorming, aangesien Lutherse en Gereformeerde teoloë teenstrydige leerstellings van die persoon van Christus uiteensit. Die kontroversie het hoofsaaklik gegaan oor die menslike natuur van Christus. Hoe hou hierdie onveranderde, onveranderlike, ondeelbare, onafskeidbare eenheid byvoorbeeld verband met die alomteenwoordigheid van Christus? Die gereformeerde verstaan van die verhouding tussen die twee nature van Christus en sy alomteenwoordigheid is wat gewoonlik die extra Calvinisticum genoem word. Die extra Calvinisticum leer dat die ewige Seun sy bestaan onderhou etiam extra carnem (ook buite die vlees) tydens sy aardse bediening en vir ewig.[1]
Hierdie teologiese onderskeid is in kontras met skolastiese Lutherse Christologie.[8] In die teologie van Martin Luther is Jesus Christus alomteenwoordig nie net in sy goddelike natuur nie, maar ook in sy menslike natuur, as gevolg van die kommunikasie van eienskappe (communicatio idiomatum) tussen daardie twee nature.[9] Die Gereformeerdes, in teenstelling met die Lutherane, het aangevoer dat "die Woord ten volle verenig is met, maar nooit heeltemal vervat is in die menslike natuur nie, en daarom moet selfs in die inkarnasie beskou word as buite (ekstra) die menslike natuur."[10]
James R. Gordon tref 'n onderskeid tussen twee weergawes van die leerstelling - die swak en die sterk - in die tradisie.[11]
Die swak weergawe hou eenvoudig vol "dat (1) die Seun nie tot Christus se fisiese liggaam gereduseer kan word nie en (2) daar een of ander vorm van teenwoordigheid is wat deur die Seun uitgeoefen word buite die Seun se vleesgeworde lewe in Christus"; en dit bly agnosties oor die wat en die hoe van die Seun se lewe extra carnem, dit maak nie afleidings van die feit van die Seun se teenwoordigheid buite Christus se fisiese liggaam tot bykomende teologiese gevolge van sulke teenwoordigheid nie.[11]
Die sterk weergawe van die leerstelling maak verdere teologiese aansprake oor die besonderhede van die wat en hoe van die Seun se teenwoordigheid buite die vlees deur "bewerings te maak dat (1) die Seun nie volledig in die persoon van Christus geopenbaar word nie, (2) die Seun-eenvoudig neem nie deel aan die volle omvang van menslike ervarings van die persoon van Christus nie, en (3) die inkarnasie is afhanklik van die Seun se lewe.”[11]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 K. J. Drake (2021). The flesh of the word: the extra Calvinisticum from Zwingli to early Orthodoxy. Oxford. ISBN 978-0-19-756795-1. OCLC 1201696045.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link) - ↑ 2,0 2,1 E. David Willis (1966). Calvin's catholic christology: The Function of the So-called Extra Calvinisticum in Calvin's Theology. Leiden: E.J. Brill. pp. 26–60. OCLC 877593839.
{{cite book}}: CS1 maint: date and year (link) - ↑ 3,0 3,1 McGinnis, Andrew M. (2016). The Son of God beyond the flesh: a historical and theological study of the "extra Calvinisticum". Bloomsbury T & T Clark. ISBN 978-0-567-66673-4. OCLC 957662769.
- ↑ W. Kreck (in German), Lexikon reformierter Grundbegriffe, Reformed Alliance in Germany, http://www.reformiert-online.net/lexikon/detail.php?id=18, besoek op 2012-12-06
- ↑ "Summaries of Doctoral Dissertations", The Harvard Theological Review (Cambridge University Press) 56 (4): 321–334, October 1963, doi:10.1017/S0017816000018903, ISSN 0017-8160
- ↑ Richard Muller (2012) [1986]. Christ and the Decree (Kindle uitg.). Kindle location 560–572.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek (link) AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link) - ↑ Grudem, Wayne A. (1994). Systematic Theology: An Introduction to Biblical Doctrine. Grand Rapids, Michigan, United States. p. 1435. ISBN 978-1-78974-208-4. OCLC 1231011012.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link) - ↑ Carson, Ronald (September 1975). "The Motifs of Kenosis and Imitatio in the Work of Dietrich Bonhoeffer, with an Excursus on the Communicatio Idiomatum". Journal of the American Academy of Religion. Oxford University Press. 43 (3): 542–553. doi:10.1093/jaarel/xliii.3.542. ISSN 0002-7189. JSTOR 1461851.
- ↑ David Peters (PDF), The "Extra Calvinisticum" and Calvin's Eucharistic Theology, p. 5, http://www.wlsessays.net/bitstream/handle/123456789/3632/PetersCalvin.pdf?sequence=1&isAllowed=y, besoek op 2012-12-06
- ↑ Muller, Richard (1985). "Extra Calvinisticum". Dictionary of Latin and Greek theological terms: drawn principally from Protestant scholastic theology. Baker Book House. p. 111. ISBN 978-0-8010-6185-1. Besoek op 6 Desember 2012.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Gordon, James R. (2016). The Holy One in Our Midst: An Essay on the Flesh of Christ. Minneapolis: Fortress Press. ISBN 978-1-5064-0834-7. OCLC 993113524.
{{cite book}}: CS1 maint: date and year (link)