Wys bron van Koningin Alia Internasionale Lughawe

{{Infobox airport
| name = {{nowrap|Koningin Alia Internasionale Lughawe}}
| nativename = Queen Alia International Airport
| nativename-a = مطار الملكة علياء الدولي
| nativename-r = <small>''Maṭār al-Malika ʿAlyāʾ ad-Dawaliyy''</small>
| image = Queen Alia International Airport Terminal.jpg
| caption = Die kenmerkende terminaal snags gesien
| image-width = 250
| IATA = AMM
| ICAO = OJAI
| type = Openbaar
| owner = Regering van Jordanië
| operator = AIG Groep
| city-served = [[Amman]]
| location = Zizya, [[Jordanië]]
| hub = [[Royal Jordanian|Royal Jordanian Airlines]]<br/>Jordan Aviation
| focus_city = 
| elevation-m = 730
| elevation-f = 2 395
| coordinates =  {{Coord|31|43|21|N|35|59|36|O|type:airport}}
| pushpin_map = Jordanië
| pushpin_map_caption = <center>Ligging in [[Jordanië]]</center>
| pushpin_label = '''AMM'''
| pushpin_label_position = right
| r1-number = 08R/26L
| r1-length-f = 12 008
| r1-length-m = 3 660
| r1-surface = [[Beton]]
| r2-number = 08L/26R
| r2-length-f = 12 008
| r2-length-m = 3 660
| r2-surface = Teer
| stat-year = 2022
| stat1-header = Passasiers
| stat1-data = 7 837 501
| stat2-header = Lugbewegings
| stat2-data = 68 325
}}

[[Lêer:Queen_Alia_International_Airport_-_New_Terminal_-_2013.JPG|duimnael|300px|Lugfoto van die nuwe terminaalgebou]]
[[Lêer:Z_Amman_Alia_Airport_5.jpg|duimnael|330px|Die nuwe lughawe]]
'''Koningin Alia Internasionale Lughawe''' ([[IATA]]: '''AMM''', [[ICAO]]: '''OJAI''') ({{Lang-ar|مطار الملكة علياء الدولي|Maṭār al-Malika ʿAlyāʾ ad-Dawaliyy}}) is 'n internasionale [[lughawe]] geleë in Zizya, 30 km suid van [[Amman]], [[Jordanië]] se [[hoofstad]], sowel as die land se grootste stad. Dit is die grootste lughawe in die land, vernoem na koningin Alia, wat in 'n helikopterongeluk in 1977 gesterf het. Die lughawe is die tuiste van die land se nasionale vlagredery, [[Royal Jordanian|Royal Jordanian Airlines]], en dien as 'n belangrike [[Spil (lughawe)|spilpunt]] vir Jordan Aviation.

’n Nuwe terminaal is in Maart 2013 geopen om die lughawe se twee ou passasiersterminale en 'n vragterminaal te vervang.<ref>{{cite news|last=Ghazal|first=Mohammad|date=14 March 2013|title=King Abdullah Opens New Queen Alia Airport Terminal|url=http://jordantimes.com/king-abdullah-opens-new-queen-alia-airport-terminal|newspaper=The Jordan Times|location=Amman, Jordan|publisher=Jordan Press Foundation|access-date=4 February 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140511214256/http://jordantimes.com/king-abdullah-opens-new-queen-alia-airport-terminal|archive-date=11 May 2014}}</ref> Die drie oorspronklike terminale was uitgedien gemaak sodra die nuwe terminale amptelik begin werk het.

== Terminale ==
Koningin Alia Internasionale Lughawe se nuwe ontwerp is geskep deur die argitekte Foster + Partners.<ref>{{Cite web|url=https://www.archdaily.com/349464/queen-alia-international-airport-foster-partners|title=Queen Alia International Airport / Foster + Partners|date=25 March 2013}}</ref><ref name="opening">{{Cite web|title=Official Opening of Queen Alia International Airport in Amman, Jordan|url=http://www.fosterandpartners.com/news/archive/2013/03/official-opening-of-queen-alia-international-airport-in-amman-jordan/|location=Amman, Jordan|date=21 Maart 2013|accessdate=4 Februarie 2014}}</ref> Die dak is deur [[Bedoeïene|Bedoeïen]]-tente geïnspireer en bestaan uit 127 betonkoepels wat elk tot 600 metrieke ton weeg.<ref name="openingday2">{{cite news|last=Dalgamouni|first=Rand|date=9 March 2013|title=New QAIA Terminal Gears Up for Opening Day|url=http://jordantimes.com/new-qaia-terminal-gears-up-for-opening-day|newspaper=The Jordan Times|location=Amman, Jordan|publisher=Jordan Press Foundation|access-date=4 February 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140311023946/http://jordantimes.com/new-qaia-terminal-gears-up-for-opening-day|archive-date=11 Maart 2014}}</ref>

Die lughawe het drie [[Lughawesitkamer|sitkamers]], een wat deur Royal Jordanian bestuur word vir sake- en eersteklas passasiers, een wat deur Airport Hotel langs die Noordgang bestuur word, en die laaste uitsluitlik deur die telekommunikasie-operateur Zain Jordan vir sy BBP-kliënte bestuur word. Kleinhandelruimte is met 25% uitgebrei by die nuwe terminaal, wat meer as 6 000 vk m beslaan. Die terminaal huisves verskeie internasionale voedsel- en drankplekke. Benewens restaurante en supermarkte, sluit die terminaal ook 'n neutbraaiery, 'n groot belastingvrye area, 'n speelarea vir kinders, winkels en [[Wi-Fi|internetverbinding]] in.

== Lughawebestuur ==
Airport International Group (AIG) is 'n Franse maatskappy wat gestig is om die Koningin Alia Internasionale Lughawe te rehabiliteer, uit te brei en te bedryf onder 'n 25-jaar Build-Operate-Transfer (BOT)-konsessie-ooreenkoms.<ref name="aig">{{Cite web|url=http://www.aig.aero/en/content/qaia-project|title=QAIA Project|publisher=Airport International Group|access-date=4 February 2014|archive-date=12 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190412232154/http://www.aig.aero/en/content/qaia-project|url-status=dead}}</ref> Die konsessie is in 2007 deur die regering van Jordanië aan AIG toegeken, onder toesig van die [[Wêreldbank]]. AIG se aandeelhouers is [[Frankryk|Franse]], [[Persiese Golfstate|Persiese Golf]] en [[Staat Palestina|Palestynse]] vennote. Sedert 2018 word 51% van die aandele deur Aéroports de Paris (ADP) besit. 

As deel van sy openbaar-private vennootskap met die regering van Jordanië, werk AIG nou saam met die regering op 'n daaglikse basis oor alle kwessies wat met die lughawe verband hou. 'n Toegewyde projekbestuurseenheid binne die Jordaanse ministerie van vervoer hou toesig oor die projek vir die regering. Die Ministerie van Vervoer ontvang volledige finansiële jaarstate en kwartaalikse finansiële en operasionele verslae.

== Statistiek ==
{| class="wikitable"
|+'''Passasiersvolume'''
! Jaar
! Totale passasiers
! Groei
|-
! 2002
| 2 334 779
|
|-
! 2003
| 2 358 475
| 1%
|-
! 2004
| 2 988 174
| 21%
|-
! 2005
| 3 301 510
| 9%
|-
! 2006
| 3 506 070
| 6%
|-
! 2007
| 3 861 126 <ref name="ameinfo.com">{{Cite web|url=https://www.ameinfo.com/184438.html|title=Airport International Group reports significant growth in QAIA traffic for 2008|website=www.ameinfo.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20120926114347/http://www.ameinfo.com/184438.html|archive-date=26 September 2012|access-date=30 Augustus 2023}}</ref>
| 9%
|-
! 2008
| 4 477 811 <ref name="ameinfo.com" />
| 14%
|-
! 2009
| 4 770 769 
| 6%
|-
! 2010
| 5 422 301 <ref name="jordantimes.com">{{Cite web|url=http://www.jordantimes.com/?news=33729|title=Jordan Times|website=www.jordantimes.com|access-date=20 May 2018}}</ref>
| 12%
|-
! 2011
| 5 467 726 <ref name="aig.aero">{{Cite web|url=http://www.aig.aero/sites/default/files/QAIA%20AnnualTraffic%20Statistics%20-%202011.pdf|title=QAIA Annual Traffic Statistics|website=www.aig.aero|archive-url=https://web.archive.org/web/20131014162734/http://www.aig.aero/sites/default/files/QAIA%20AnnualTraffic%20Statistics%20-%202011.pdf|archive-date=14 October 2013}}</ref>
| 1%
|-
! 2012
| 6 250 048 <ref name="autogenerated1">{{Cite web|url=http://aig.aero/?q=en/node/1730|title=August Brings New Records to QAIA with 23.76% Increase in Passengers &#124; Airport International Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20131023004650/http://aig.aero/?q=en%2Fnode%2F1730|archive-date=23 October 2013|access-date=2 August 2020}}</ref>
| 13%
|-
! 2013
| 6 502 000 <ref>{{Cite web|url=http://www.qaiairport.com/en|title=Queen Alia International Airport (QAIA)|access-date=4 June 2015}}</ref>
| 4%
|-
! 2014
| 7 089 008 <ref name="khaberni.com">{{Cite web|url=http://www.khaberni.com/more-141608-2-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%B1%20%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%83%D8%A9%20%D8%B9%D9%84%D9%8A%D8%A7%D8%A1%20%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%A8%D9%84%207%20%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%8A%D9%8A%D9%86%20%D9%85%D8%B3%D8%A7%D9%81%D8%B1%20%D8%A8%D9%80%202014|title=خبرني : أسواق : مطار الملكة علياء يستقبل 7 ملايين مسافر بـ 2014|access-date=4 June 2015}}</ref>
| 9%
|-
! 2015
| 7 095 685 <ref name="routesonline.com">{{Cite web|url=https://www.routesonline.com/airports/5008/aig-queen-alia-international-airport/news/253248/qaia-welcomes-more-than-seven-million-passengers-in-2015/|title=QAIA welcomes more than seven million passengers in 2015|website=Routesonline|access-date=2 August 2020}}</ref>
| 0%
|-
! 2016
| 7 410 274 <ref>{{Cite web|url=http://royanews.tv/news/114319/1485689490|title=مطار الملكة علياء الدولي يسجل أعلى حركة مسافرين في تاريخه|archive-url=https://web.archive.org/web/20171028023851/http://royanews.tv/news/114319/1485689490|archive-date=28 October 2017|access-date=20 May 2018}}</ref>
| 4,4%
|-
! 2017
| 7 914 704 <ref name="aig.aero1">{{Cite web|url=http://www.aig.aero/en/content/queen-alia-international-airport-welcomes-over-79-million-passengers-2017|title=Queen Alia International Airport welcomes over 7.9 million passengers in 2017|website=Airline International Group|access-date=20 May 2018|archive-date= 3 Augustus 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200803085054/http://www.aig.aero/en/content/queen-alia-international-airport-welcomes-over-79-million-passengers-2017|url-status=dead}}</ref>
| 6,8%
|-
! 2018
| 8 425 026 <ref name="aig.aero2">{{Cite web|url=http://www.aig.aero/en/content/over-84-million-passengers-travel-through-queen-alia-international-airport-2018|title=Over 8.4 million passengers travel through Queen Alia International Airport in 2018|website=Airline International Group|access-date=2 Augustus 2020|archive-date= 3 Augustus 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200803095351/http://www.aig.aero/en/content/over-84-million-passengers-travel-through-queen-alia-international-airport-2018|url-status=dead}}</ref>
| 6,5%
|-
! 2019
| 8 924 080 <ref>{{Cite web|url=https://presse.groupeadp.fr/trafic-passagers-2019/|title=Trafic de l'année 2019|date=14 Januarie 2020|website=Groupe ADP - Service presse|language=fr|access-date=15 Januarie 2020}}</ref>
| 5,9%
|}
KAIL het in Februarie 2014 twee toekennings vir lughawedienskwaliteit<ref name="asq">{{Cite web|url=http://www.aci.aero/Airport-Service-Quality/ASQ-Awards/About-the-ASQ-Awards/About-the-ASQ-Awards|title=About the ASQ Awards|publisher=Airports Council International|access-date=8 April 2014}}</ref> ontvang, wat op die eerste plek plaas in die kategorie "Beste verbetering volgens streek: Midde-Ooste" en 5de in die kategorie van "Beste lughawe volgens streek: Midde-Ooste". Die resultate van die ASQ-toekennings is gegrond op die ASQ-vraelys, 'n internasionale lughawe-passasier-tevredenheid-maatstafprogram.<ref name="firstplace">{{Cite press release|title=1st place for QAIA: Jordan Secures Service Quality Awards for Excellence in Customer Service|url=http://www.aig.aero/en/content/1st-place-qaia-jordan-secures-service-quality-awards-excellence-customer-service|location=Amman, Jordan|publisher=Airport International Group|access-date=4 February 2014|archivedate=22 April 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140422234807/http://www.aig.aero/en/content/1st-place-qaia-jordan-secures-service-quality-awards-excellence-customer-service}}</ref> In die 2014-weergawe van die toekennings het KAIL weer die "Beste verbetering in die Midde-Ooste-streek"-toekenning ontvang.

== Landvervoer ==
Die lughawe is verbind met Amman deur Sariyah-pendelbusse wat elke 30 minute heen en weer tussen Amman en die lughawe ry.

'n Lughawe-taxidiens is ook 24 uur per dag beskikbaar. Motorhuur is ook by die lughawe beskikbaar.

KAIL se parkeergeriewe is in drie areas verdeel:

* Vertrek- randsteen area: Gereserveer om passasiers af- of op te laai; bestuurders wat die area binnegaan, moet 'n kaartjie koop. Bestuurders ontvang 'n 10 minute gratis grasietydperk.
* Korttermynparkeerterrein: Motors wat in hierdie area geparkeer word, is onderhewig aan 'n uurlikse parkeerfooi.
* Langtermynparkeerterrein: Ontwerp vir passasiers wat hul voertuie by die lughawe wil laat terwyl hulle op reis is, teen 'n daaglikse parkeerfooi.

'n Pendelbus is beskikbaar om passasiers tussen die terminaal en parkeerterrein te vervoer.

== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}

{{Normdata}}

[[Kategorie:Lughawens in die Midde-Ooste]]