Gaan na inhoud

Boodskapper-RNS-entstof

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
(Aangestuur vanaf MRNA)
'n Illustrasie van die mRNA-entstof se meganisme van aksie

Boodskapper-RNS-entstowwe of mRNA-entstowwe (vanaf die Engelse woord "messenger") is 'n soort entstof wat die liggaam teen sekere virusse kan beskerm.[1][2] Soos alle entstowwe verhoog mRNA-entstowwe die liggaam se immuniteit, sodat die pasiënt beskerm word teen aansteeklike siektes.

Hoe mRNA-entstowwe werk

[wysig | wysig bron]

Byna alle selle maak gebruik van hul eie mRNA. Hulle gebruik dit om proteïene te maak. Elke mRNA is soos 'n bloudruk of resep vir 'n soort proteïen.

Die meeste entstowwe werk deur iets uit 'n skadelike kiem te neem en in die liggaam van die pasiënt te plaas sonder enige dele van die kiem wat skade veroorsaak. Dan leer die pasiënt se eie selle om die kiem te identifiseer met behulp van sy ander dele. As 'n lewende kiem later die liggaam ooit aanval, bestry die pasiënt se selle dit sonder om eers te leer wat dit is. Sommige entstowwe doen dit deur 'n dooie of verswakte kiem in die liggaam van die pasiënt te plaas. Ander entstowwe doen dit deur die proteïene wat die kiem maak in die liggaam te plaas, maar nie enige kieme self nie. mRNA-entstowwe werk deur mRNA binne in die liggaam te plaas in plaas van proteïene. Die liggaam gebruik dan die mRNA om self proteïene te maak.

mRNA-entstowwe kan met 'n naald onder die vel of in 'n spier ingespuit word. Sommige mRNA-entstowwe kan deur die neus van 'n pasiënt ingeasem word. Teenkanker mRNA-entstowwe kan in die kankergewas ingespuit word. [3][4]

Veiligheid

[wysig | wysig bron]

Wetenskaplikes beweer dat mRNA-entstowwe veiliger is as ander entstowwe, omdat dit maklik is om slegs die mRNA te maak wat die proteïene van die kiem maak en om die deel van die mRNA wat die skadelike dele van die kiem maak, weg te laat. Op hierdie manier maak die mRNA nie volledige kieme in die liggaam nie. Sommige proteïene kan skadelik vir die liggaam wees, maar nie mRNA self nie.

Uitvinding

[wysig | wysig bron]

Die eerste mRNA-entstof is omstreeks in 1990 by muise gebruik, maar dit het lank geduur voordat 'n groot aantal wetenskaplikes begin werk het om mRNA-entstowwe te maak.

Die eerste mRNA-entstowwe wat op mense gebruik is, is gemaak om mense teen kanker te beskerm in die laat 1990's. Dokters het uitgevind watter proteïene slegs tumorselle vervaardig en mRNA vir daardie proteïene gebruik as 'n entstof, sodat die immuunstelsel van die pasiënt sommige van die tumorselle sou doodmaak.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Joanna Roberts (1 April 2020). "Five things you need to know about: mRNA vaccines". Horizon. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 April 2020. Besoek op 1 Mei 2020.
  2. Norbert Pardi; Michael J. Hogan; Frederick W. Porter; Drew Weissman (12 Januarie 2018). "mRNA vaccines — a new era in vaccinology". 18. Nature Reviews Drug Discovery: 261–279. doi:10.1038/nrd.2017.243. Besoek op 1 Mei 2020. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  3. A. Rodríguez-Gascón, A. del Pozo-Rodríguez, M. Solinís: Development of nucleic acid vaccines: use of self-amplifying RNA in lipid nanoparticles. In: International journal of nanomedicine. Band 9, 2014, S. 1833–1843, doi:10.2147/IJN.S39810, PMID 24748793, PMC 3986288.
  4. K. C. McCullough, P. Milona, L. Thomann-Harwood, T. Démoulins, P. Englezou, R. Suter, N. Ruggli: Self-Amplifying Replicon RNA Vaccine Delivery to Dendritic Cells by Synthetic Nanoparticles. In: Vaccines. Band 2, Nr. 4, Oktober 2014, S. 735–754, doi:10.3390/vaccines2040735, PMID 26344889, PMC 4494254.