Wys bron van Michelle Bachelet

{{Inligtingskas Ampsbekleër
| naam            = Michelle Bachelet
| beeld           = Portrait Michelle Bachelet.jpg
| beeldonderskrif = Michelle Bachelet in 2014
| orde            = President van Chili
| termynaanvang   = [[11 Maart]] [[2014]]
| termyneinde     = [[11 Maart]] [[2018]]
| voorganger      = [[Sebastián Piñera]]
| opvolger        = [[Sebastián Piñera]]
| geboortedatum   = <!-- vul slegs in indien onderstaande drie velde onbekend is (geboortejaar, geboortemaand en geboortedag -->
| geboortejaar    = 1951
| geboortemaand   = 9
| geboortedag     = 21
| geboorteplek    = [[Santiago de Chile]], [[Chili]]
| sterftedatum    = 
| sterfteplek     = 
| party           = Sosialistiese Party<br />Concertación (1988–2013)<br />Nuwe Meerderheid (2013–''hede'')
| orde2           = 
| termynaanvang2  = [[11 Maart]] [[2006]]
| termyneinde2    = [[11 Maart]] [[2010]]
| voorganger2     = [[Ricardo Lagos]]
| opvolger2       = [[Sebastián Piñera]]
| orde3           = [[Verenigde Nasies]] se Hoë Kommissaris vir Menseregte
| termynaanvang3  = [[1 September]] [[2018]]
| termyneinde3    = 
| voorganger3     = [[Zeid Raad Al Hussein]]
| opvolger3       = 
| orde4           = Leier van die Nuwe Meerderheid
| termynaanvang4  = [[30 April]] [[2013]]
| termyneinde4    = 
| voorganger4     = ''Amp geskep''
| opvolger4       = 
| orde5           = Uitvoerende direkteur van die VN se vroue
| termynaanvang5  = [[14 September]] [[2010]]
| termyneinde5    = [[15 Maart]] [[2013]]
| voorganger5     = ''Amp geskep''
| opvolger5       = Lakshmi Puri (waarnemend)
| orde6           = President pro tempore van die Unie van Suid-Amerikaanse Nasies
| termynaanvang6  = [[23 Mei]] [[2008]]
| termyneinde6    = [[10 Augustus]] [[2009]]
| voorganger6     = ''Amp geskep''
| opvolger6       = Rafael Correa
| orde7           = Minister van Nasionale Verdediging
| termynaanvang7  = [[7 Januarie]] [[2002]]
| termyneinde7    = [[1 Oktober]] [[2004]]
| president7      = Ricardo Lagos
| voorganger7     = Mario Fernández
| opvolger7       = Jaime Ravinet
| orde8           = Minister van Gesondheid
| termynaanvang8  = [[11 Maart]] [[2000]]
| termyneinde8    = [[7 Januarie]] [[2002]]
| president8      = Ricardo Lagos
| voorganger8     = Álex Figueroa
| opvolger8       = Osvaldo Artaza
| eggenoot        = Jorge Leopoldo Dávalos Cartes (1979–1984; geskei)
| kinders         = 3
| alma_mater      = Universiteit van Chili
| religie         = ''Geen'' ([[Agnostisisme]])
| handtekening    = Firma de Michelle Bachelet.svg
| militer         = 
| lojaliteit      = 
| tak             = 
| diensjare       = 
| rang            = 
| eenheid         = 
| oorloe          = 
| toekennings     = 
}}

'''Verónica Michelle Bachelet Jeria''' ([[Spaans]]: [βeˈɾonika miˈʃɛl baʃˈle ˈçeɾja]; gebore op [[29 September]] [[1951]] in [[Santiago de Chile]], [[Chili]]) is 'n Chileense [[Sosialistiese Party van Chili|sosialistiese]] politikus en die eerste vrou wat verkies is as die [[president]] van haar land. Sy het die presidentskap in 'n opvolgverkiesing gewen, en het teen die Chileense besigheidsman [[Sebastián Piñera]] meegeding as presidensiële kandidaat, sy het 'n voorlopige 53,5% van die stemme bekom. Haar eerste presidentskap is ingehuldig op 11 Maart 2006 en haar tweede op 11 Maart 2014. Bachelet het ook gedien as Minister van Gesondheid en Minister van Verdediging in die kabinet van haar voorganger, [[Ricardo Lagos]]. Op 10 Augustus 2018 is Bachelet benoem as die [[Verenigde Nasies]] se Hoë Kommissaris vir [[Menseregte]] en het die ampstermyn op 1 September 2018 begin.

[[Lêer:Michelle Bachelet2.jpg|duimnael|links|Michelle Bachelet as Chileense minister van nasionale verdediging tydens 'n besoek in die VSA in 2002]]
Bachelet is die moeder van drie kinders, sy en haar man is geskei. Sy praat naas haar [[moedertaal]] Spaans nog [[Engels]], [[Duits]], [[Portugees]], [[Frans]] en 'n bietjie [[Russies]].

== Lewe en loopbaan ==
[[Lêer:La familia Bachelet Jeria durante sus vacaciones en el balneario de Cahuil.png|duimnael|links|Die Bachelet-gesin omstreeks 1953]]
[[Lêer:Bachelet en su juventud, junto a su padre.jpg|duimnael|links|Michelle Bachelet saam met haar vader Alberto]]
[[Lêer:BacheletRumsfeld.jpg|duimnael|links|Bachelet, as Minister van Verdediging, tydens 'n ontmoeting met die Amerikaanse Sekretaris van Verdediging [[Donald Rumsfeld]] in [[2002]]]]
Bachelet is in Santiago de Chile as tweede kind van die antropoloog Ángela Jeria en Lugmaggeneraal Alberto Bachelet gebore. Sy voltooi haar hoërskoolloopbaan in [[1969]] by Liceo Nº 1 Javiera Carrera, 'n meisieskool. In [[1970]] het sy haar opleiding in die mediese skool by die [[Universiteit van Chili]] begin.

Onder die regering van [[Salvador Allende]] is Bachelet se vader in beheer geplaas van die Voedselverspreidingskantoor, en op die dag van die [[staatsgreep]] van [[11 September]] [[1973]], is hy in hegtenis geneem deur die ''Air War Academy'' onder die aanklag van hoogverraad. As gevolg van daaglikse marteling in Santiago se publieke gevangenis, het hy 'n hartaanval gelei waaraan hy gesterf hett. Bachelet se kêrel <!-- IS DAAR '''GEEN''' ander beter woord hiervoor nie!!!! minnaar? --Alias--> op daardie stadium, Jaime López, is ook in aanhouding geneem en gemartel voor sy vorseerde verdwyning. Op [[10 Januarie]] [[1975]] is Bachelet se moeder ook in hegtenis geneem en gemartel in die [[Villa Grimaldi]], 'n bekende aanhoudingsentrum in Santiago, vir 21 dae.<ref>{{en}} [http://news.independent.co.uk/world/americas/article332446.ece news.independent.co.uk: ''Single mother poised to be Chilean President''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060427073127/http://news.independent.co.uk/world/americas/article332446.ece |date=27 April 2006 }}, 12 Desember 2005.</ref> In 1975, as gevolg van familiekonneksies, is albei – eerder as om te verdwyn – verban na [[Australië]], waar Bachelet se ouer broer Alberto gebly het. Bachelet en haar moeder het daarna hulself in [[Duitse Demokratiese Republiek|Oos-Duitsland]] gevestig waar sy ook [[Duits]] geleer het by die [[Herder Instituut]] in [[Leipzig]] en haar mediese studies voortgesit het by die [[Humboldt Universiteit van Berlyn]].

In [[1979]] het Bachelet teruggekeer na Chili, waar sy haar studies voltooi en in [[11982]] gegradueer het van mediese skool as 'n chirurg by die Universiteit van Chili. Tussen [[1983]] en [[1986]] het sy gespesialiseer in [[pediatrie]] en [[publieke gesondheid]] by die Kinderhospitaal Roberto del Río. Gedurende hierdie tyd het sy ook nie-regeringsorganisasies, soos PIDEE (waarvan sy ook die hoof was tussen 1986 en [[1990]]), bygestaan, en het sy kinders gehelp wat gemartel is en verdwyn het.

Tussen [[1985]] en [[1987]] het Bachelet 'n verhouding van 2 jaar gehad met Alex Vojkovic,<ref>{{cite web |url=http://www.latercera.cl/medio/articulo/imprimir/0,0,3255_66602343_147819372,00.html |title=La historia del ex frentista que fue pareja de Bachelet |date=10 Julie 2005 |access-date=10 Julie 2005 |work=La Tercera |language=es |archive-url=https://web.archive.org/web/20080319045124/http://www.latercera.cl/medio/articulo/imprimir/0,0,3255_66602343_147819372,00.html |archive-date=19 Maart 2008 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> 'n verteenwoordiger vir die [[Manuel Rodríguez Patriotiese Front]] (FPMR), 'n gewapende groep wie se aktiwiteite onder andere die mislukte sluipmoordaanval op Pinochet in 1986 insluit. Die verhouding het in 'n kleinigheid verander in haar presidensiële veldtog, waartydens sy enige ondersteuning vir sulke groepe ooit, ten sterkste ontken het.

Bachelet was polities aktief gedurende die tweede helfte van die [[1980's]], waartydens sy baklei het vir die herstel van demokrasie. In 1990, nadat demokrasie herstel is, het Bachelet gewerk vir die Ministerie van Gesondheid en was 'n konsultant vir die [[Pan-Amerikaanse Gesondheidsorganisasie]], die [[Wêreldgesondheidsorganisasie]] en die [[Duitse Gemeenskap vir Tegniese Samewerking]] (GTZ).

Tussen [[1994]] en Julie [[1997]], het Bachelet ook gewerk as adviseur vir die Gesondheids-Ondersekretaris. Aangedryf deur haar belange in burgerlike-militêre betrekkinge, het sy begin om [[militêre strategie]] te studeer by die Nasionale Akademie van Politieke en Strategiese Studies (Anepe) in Chili, sy het daar die eerste plek in haar bevordering gekry, wat haar toegelaat het om haar studies voort te sit in die [[Verenigde State]] by die [[Inter-Amerikaanse Verdedigingskollege]] in [[Washington, D.C.]], by wyse van 'n presidensiële beurs. Sy het in [[1998]] teruggekeer na Chili om vir die Ministerie van Verdediging te werk as 'n Minister adviseur, en het gegradueer van 'n Meestersprogram in militêre wetenskappe by die [[weermag van Chili]] se Oorlog akademie.

Die Miami Herald dui daarop dat Bachelet, in die verlede, na haarself as 'n [[Ateïsme|ateïs]] verwys het,<ref>{{en}} [http://www.miami.com/mld/miamiherald/13635420.htm miami.com: '''']</ref> maar meer onlangs, op [[10 Desember]] [[2005]], het die ''Washington Post'' berig dat sy haarself geïdentifiseer het as [[Agnostisisme|agnosties]].<ref>{{en}} [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/12/09/AR2005120902040.html washingtonpost.com: ''Female, Agnostic and the Next Presidente?''] 10 Desember 2005.</ref>

== Politieke loopbaan ==
[[Lêer:Michelle Bachelet Néstor Kirchner7.jpg|duimnael|links|Michelle Bachelet met die voormalige [[Argentinië|Argentynse]] president [[Néstor Kirchner]]]]
[[Lêer:Unasul 29.jpg|duimnael|links|[[Bolivië]] se president [[Evo Morales]], die voormalige [[Brasilië|Brasiliaanse]] president [[Luiz Inácio Lula da Silva]] en Michelle Bachelet tydens die spitsberaad van die [[Unie van Suid-Amerikaanse Nasies]] in 2008]]
[[Lêer:Cyril Ramaphose greeting President of Chile.jpg|duimnael|links|[[Suid-Afrika]] se adjunkpresident [[Cyril Ramaphosa]] ontmoet Michelle Bachelet in 2014]]
[[Lêer:Renzi Bachelet 2015.jpeg|duimnael|links|Die [[Italië|Italiaanse]] eerste minister [[Matteo Renzi]] ontmoet Michelle Bachelet in 2015]]
As 'n universiteitstudent was Bachelet 'n lid van die Sosialiste Jeug. Sy het aangesluit by die [[Sosialistiese party van Chili]] in die 1970's. In [[1995]] het sy deel geword van die party se Sentrale Komitee, en vanaf 1998 tot [[2000]] was sy 'n aktiewe lid van die Politieke Kommissie. In [[1996]] het sy gestaan as kandidaat vir burgemeester van [[Las Condes]], - 'n voorstad van Santiago – vir die Sosialiste, maar het slegs 2,35% van die stemme verwerf.

Bachelet is as Minister van Gesondheid aangestel deur president [[Richard Lagos]] op [[11 Maart]] [[2000]], en op [[7 Januarie]] [[2002]] is sy aangestel as die Minister van Verdediging: die eerste vrou om die pos te beklee in 'n [[Latyns-Amerika]]anse land.

Teen die einde van [[2004]], na 'n hewige toename in gewildheid in meningspeilings, is Bachelet gevra om die Sosialiste se presidensiële kandidaat te word.<ref>{{en}} [http://www.guardian.co.uk/chile/story/0,13755,1648008,00.html guardian.co.uk: ''All I want in life is to walk along the beach, holding my lover's hand''], 22 November 2005.</ref> Op [[1 Oktober]] van daardie jaar het sy bedank van haar regeringspos om haar veldtog te begin. 'n Geleentheid vir die aanwysing van die enkele presidensiële kandidaat van die [[Koalisie van Partye vir Demokrasie]] – die CPD: Chili se regerende koalisie sedert 1990 – is gekanselleer nadat Bachelet se opponent, die [[Christelike Demokratiese Party van Chili|Christen-demokraat]] [[Soledad Alvear]], 'n voormalige kabinetslid van die drie CPD-regerings, vroeg onttrek het as gevolg van 'n gebrek aan ondersteuning in haar eie party en in meningspeilings.

In die 2005 verkiesing, het Bachelet te staan gekom teen die senter-regse [[Sebastián Piñera]] ([[Nasionale Vernuwing (Chili)|RN]]), die regse [[Joaquín Lavín]] ([[Onafhanklike Demokratiese Unie|UDI]]) en die vere-linkse [[Tomás Hirsch]] ([[Juntos Podemos Más|JPM]]). Met 46% van die stemme, kon sy nie 'n absolute meerderheid bekom nie, wat sy nodig gehad het om die verkiesing te wen. In 'n opvolgverkiesing op [[15 Januarie]] [[2006]], het Bachelet te staan gekom teen Piñera, en het die presidentskap gewen met 'n voorlopige 53,5% van die stemme, met die gevolg dat sy die land se eerste verkose vroulike president word, die tweede in [[Suid-Amerika]] na [[Guyana]] se [[Janet Jagan]], en die derde in Latyns-Amerika na [[Nicaragua]] se [[Violeta Chamorro]] en [[Panama]] se [[Mireya Moscoso]].

== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}

== Eksterne skakels ==
{{Commons-kategorie inlyn}}
* {{es}} [http://www.michellebachelet.cl/ Michelle Bachelet se amptelike webwerf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140208015013/http://michellebachelet.cl/ |date= 8 Februarie 2014 }}
* {{en}} [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/4087510.stm ''The woman eyeing Chile's top job''] ''(BBC News)''
* {{en}} [http://www.economist.com/world/la/displayStory.cfm?story_id=5280773 ''The unexpected travails of the woman who would be president''] ''(The Economist)''

{{beginboks}}
{{opvolgboks|titel=President van Chili|voor=[[Sebastián Piñera]]|na=[[Sebastián Piñera]]|jare=2014–2018}}
{{opvolgboks|titel=President van Chili|voor=[[Ricardo Lagos]]|na=[[Sebastián Piñera]]|jare=2006–2010}}
{{eindboks}}

{{Normdata}}

{{DEFAULTSORT:Bachelet, Michelle}}
[[Kategorie:Presidente van Chili]]
[[Kategorie:Ministers van Gesondheid]]
[[Kategorie:Ministers van Verdediging]]
[[Kategorie:Snydokters]]
[[Kategorie:Wêreldgesondheidsorganisasie]]
[[Kategorie:Geboortes in 1951]]
[[Kategorie:Lewende mense]]