Wys bron van Vandana Shiva

{{Weesbladsy}}
{{Inligtingskas Wetenskaplike
| naam                      = Vandana Shiva
| beeld                     = Dr. Vandana Shiva DS.jpg
| beeldbeskrywing           = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks -->
| beeldonderskrif           = Vandana Shiva in 2014
| geboortenaam              = 
| geboortedatum             = [[5 November]] [[1952]]
| geboorteplek              = Dehra Dun, [[Uttar Pradesh]] (tans [[Uttarakhand]]), Indië
| sterftedatum              = 
| sterfteplek               = 
| plek van graf             = 
| blyplek                   = 
| burgerskap                = 
| nasionaliteit             = {{vlagland|Indië}}
| vakgebied                 = Filosoof, omgewing, skrywer
| werkplek                  = 
| alma mater                = Universiteit van Guelph<br />Universiteit van Wes-Ontario
| doktorale promotor        = 
| akademiese adviseurs      = 
| doktorale studente        = 
| ander studente            = 
| bekend vir                = 
| beïnvloed deur            = 
| invloed op                = 
| toekennings               = Right Livelihood Award (1993)<br />Sydney Vredesprys (2010)<br />Fukuoka Asian Culture Prize (2012)
| handtekening              = 
| webblad                   = [http://www.navdanya.org www.navdanya.org]
| voetnotas                 = 
}}
[[Lêer:Video Vandana Shiva 2014.webm|duimnael|Video-Statement (2014)]]
'''Vandana Shiva''' ([[Hindi]]: वंदना शिवा; geb. [[5 November]] [[1952]], Dehra Dun, Uttarakhand, [[Indië]]) is 'n fisikus, ekofeminis, omgewingsaktivis en skrywer. Shiva is tans woonagtig in [[Nieu-Delhi]] en is verantwoordelik vir die publikasie van meer as 300 verhandelinge in vooraanstaande tegniese joernale.

Shiva het deelgeneem aan die nie-geweldadige Chipko beweging tydens die 1970's. Die beweging waarvan die meeste deelnemers vroulik was het die taktiek aangeneem om bome te omhels om te verhoed dat hulle afgekap word. Sy is een van die leiers van die Internasionale Forum oor Globalisasie, (saam met Jerry Mander, Edward Goldsmith, Ralph Nader, Jeremy Rifkin en andere) en 'n leiersfiguur in die wêreldwye solidariteitsbeweging bekend as die [[antiglobalisasie|alterglobaliseringsbeweging]]. Sy maak voorspraak vir die wysheid van tradisionele praktyke soos blyk uit die onderhoud met haar in die boek Vedic Ecology (deur Ranchor Prime) wat handel oor Indië se Vedic erfenis. Sy is ook bekend vir haar luide kritiek teen Westerse maatskappye soos Monsanto om patente op lewende wesens te verkry. Haar verweer is dat hierdie genetiese veranderde saailinge die tradisionele gewasse sal verplaas en 'n nuwe soort [[kolonialisme|kolonialisering]] verteenwoordig.

== Vroeë lewe en loopbaan ==
Shiva is in die Dehradun-vallei gebore. Haar vader was 'n bosbewaarder en haar moeder 'n boer met 'n liefde vir die natuur. Sy het haar skoling ontvang by die St Mary's School in Nainital en by 'n katolieke skool (Convent of Jesus and Mary) in Dehradun.<ref>Seeds of Self-Reliance [http://www.time.com/time/2002/greencentury/heroes/index_shiva.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101214100939/http://www.time.com/time/2002/greencentury/heroes/index_shiva.html|date=14 Desember 2010}}, Laas nagegaan op 2 Maart 2007</ref> Shiva is opgelei as 'n fisikus en het haar [[Ph.D.]] in fisika aan die University of Western Ontario in 1978 behaal. Haar tesis was getitel "Hidden Variables and Non-locality in Quantum Theory"<ref>[http://amicus.collectionscanada.ca/s4-bin/Main/ItemDisplay?l=0&l_ef_l=-1&id=128534.1506233&v=1&lvl=1&coll=18&rt=1&itm=3151438&rsn=S_WWWzaaa3SWAn&all=1&dt=NW+|shiva|&spi=-&rp=1&vo=1 Theses Canada record]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Sy het later voortgegaan om [[interdissiplinêre]] navorsing in wetenskap, tegnologie en [[omgewingsbeleid]] by die Indiese Instituut vir Wetenskap en die Indiese Instituut vir Bestuur in [[Bangalore]].

== Loopbaan ==
[[Lêer:Vandana shiva.jpg|duimnael|links|Vandana Shiva in Johannesburg, 2002]]
Shiva het gestry vir veranderinge in die bestaande praktyke en paradigmas in landbou en voedselproduksie. [[Intellektuele eiendomsreg]]te, [[biodiversiteit]], [[biotegnologie]], [[bio-etiek]], [[genetiese ingenieurswese]] is van die velde waar sy 'n intellektuele bydrae gemaak het en deur aktivistiese veldtogte. Sy het organisasies van die Groen-beweging in [[Afrika]], [[Asië]], [[Latyns-Amerika]], [[Ierland]], [[Switserland]] en [[Oostenryk]] gehelp met veldtogte teen genetiese ingenieurswese. In 1982 het sy die ''Navorsingstigting vir Wetenskap, Tegnologie en Ekologie'' gestig. Haar boek, "Staying Alive" het gehelp om persepsies oor vroue in die [[derde wêreld]] ingrypend te verander. Shiva het ook al gedien as raadgewer vir regerings in Indië en elders sowel as nie-regeringsorganisasies insluitende die [[Internasionale Forum oor Globalisasie]], die [[Vroue Omgewings en Ontwikkelingsorganisasie]] asook die [[Derde wêreldnetwerk]]. Vandana Shiva het ook deelgeneem aan die [[Stock Exchange of Visions]]-projek in 2007.

== Erkenning ==
In [[1993]] het Shiva die Right Livelihood toekenning ontvang "...vir die plasing van vroue en [[ekologie]] in die hart van die moderne ontwikkelingsdebat."[http://www.rightlivelihood.se/recip1993_3.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20021023072933/http://www.rightlivelihood.se/recip1993_3.html |date=23 Oktober 2002 }}. Ander toekennigs wat sy ontvang het sluit die Global 500 Roll of Honour toekenning van die Verenigde Nasies se omgewingsprogram (UNEP) in 1993 [http://www.global500.org/ViewLaureate.asp?ID=191] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110622055147/http://www.global500.org/ViewLaureate.asp?ID=191 |date=22 Junie 2011 }} en die [[Aardedag]] Internasionale Toekenning van die [[Verenigde Nasies]] (VN) vir haar toeweiding tot die bewaring van die planeet deur haar aksies, leierskap en voorbeeld vir die res van die wêreld.

Ander toekennings sluit in:
* [[1993]]: Orde van die Gouee Ark, deur sy edele Prins Bernhard van [[Nederland]] vir uitstaande diens tot bewaring en ekologie; die VIDA SANA toekenning, [[Spanje]], vir haar bydrae tot Ekologie en Voedselsekuriteit.
* [[1995]], "Trots van die Doon" Toekenning van die Doon Burgerraad, Dehra Dun, Indië, in erkenning van haar uitnemende bydrae tot die streek.
* [[1997]], Die Goue Plant Toekenning (Internasionale Toekenning vir Ekologie), [[Denemarke]], vir haar buitengewone bydrae tot Ekologie en Omgewing; Alfonso Comin Toekenning, Barcelona, Spanje, vir belangrike bydrae beide wetenskaplik en persoonlik tot die ekologie- en vroueregtebeweging in Indië.
* [[1998]], Gedenkmedalje van haar edele die Prinses Maha Chakri Sirindhorn van Thailand tydens die viering van die 18<sup>de</sup> Wêreldvoedseldag in Bangkok. Presidentsmedalje van die Italiaanse Republiek.
* [[2000]], Pellegrino Artusi Toekenning, in Italië vir oorspronklike bydrae tot besinninge oor die verhouding tussen mensn en voedsel
* [[2001]], HORIZON 3000 Toekenning van Oostenryk in erkenning vir nuttige bydraes in die verdediging van [[Menseregte]] en die Bewaring van Vrede en vir die visie van wêreldwye regverdige ontwikkeling in die derde millenium.

== Publikasies ==
* [[1981]], ''Social Economic and Ecological Impact of Social Forestry in Kolar'', Vandana Shiva, H.C. Sharatchandra, J. Banyopadhyay, Indian Institute of Management Bangalore
* [[1988]], ''Staying Alive: Women, Ecology and Survival in India'', Zed Press, New Delhi, ISBN 0-86232-823-3
* [[1991]], ''Ecology and the Politics of Survival: Conflicts Over Natural Resources in India'', Sage Publications, Thousand Oaks, California, ISBN 0-8039-9672-1
* 1992, ''The Violence of the Green Revolution: Ecological degradation and political conflict in Punjab'', Zed Press, New Delhi
* [[1992]], ''Biodiversity: Social and Ecological Perspectives'' (editor); Zed Press, United Kingdom
* 1993, [http://www.dhf.uu.se/FMPro?-db=pub1.fp5&-format=%2fpublications%2fdd%2fapubdddetail.html&-lay=weblayout&-sortfield=pubyear&-sortorder=descend&-sortfield=pubissuewithoutcolon&-sortorder=descend&pubtype=development&-max=2147483647&-recid=3&-find= ''Women, Ecology and Health: Rebuilding Connections''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090702135348/http://www.dhf.uu.se/FMPro?-db=pub1.fp5&-format=%2fpublications%2fdd%2fapubdddetail.html&-lay=weblayout&-sortfield=pubyear&-sortorder=descend&-sortfield=pubissuewithoutcolon&-sortorder=descend&pubtype=development&-max=2147483647&-recid=3&-find= |date= 2 Julie 2009 }} (editor), Dag Hammarskjöld Foundation and Kali for Women, New Delhi
* 1993, ''Monocultures of the Mind: Biodiversity, Biotechnology and Agriculture'', Zed Press, New Delhi
* [[1993]], ''Ecofeminism'', Maria Mies and Vandana Shiva, Fernwood Publications, Halifax, Nova Scotia, Canada, ISBN 1-895686-28-8
* [[1994]], ''Close to Home: Women Reconnect Ecology, Health and Development Worldwide'', Earthscan, London, ISBN 0-86571-264-6
* [[1995]], ''Biopolitics'' (with Ingunn Moser), Zed Books, United Kingdom
* [[1997]], ''Biopiracy: the Plunder of Nature and Knowledge'', South End Press, Cambridge Massachusetts, I ISBN 1-896357-11-3
* [[1999]], ''Stolen Harvest: The Hijacking of the Global Food Supply'', South End Press, Cambridge Massachusetts, ISBN 0-89608-608-9
* [[2000]], ''Tomorrow's Biodiversity'', Thames and Hudson, London, ISBN 0-500-28239-0
* 2001, ''Patents, Myths and Reality'', Penguin India
* [[2002]], ''Water Wars; Privatization, Pollution, and Profit'', South End Press, Cambridge Massachusetts
* 2005, ''Globalization's New Wars: Seed, Water and Life Forms'' Women Unlimited, New Delhi, ISBN 81-88965-17-0
* 2005, ''Breakfast of Biodiversity: the Political Ecology of Rain Forest Destruction'', ISBN 0-935028-96-X
* [[2005]], ''Earth Democracy; Justice, Sustainability, and Peace'', South End Press, ISBN 0-89608-745-X
* 2007, ''Manifestos on the Future of Food and Seed'', editor, South End Press ISBN 978-0-89608-777-4

== Verwysings ==
{{Verwysings}}

== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie}}
* [http://southendpress.org/authors/17 Vandana Shiva se South End Press Tuisblad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201043203/http://www.southendpress.org/authors/17 |date= 1 Desember 2008 }}
* [http://www.navdanya.org/ Navdanya - Research Foundation for Science, Technology and Ecology (RFSTE) gestig deur Dr. Shiva]
* [http://www.zmag.org/bios/homepage.cfm?authorID=90 Vandana Shiva se ZNet Tuisblad]
* [http://www.zmag.org/shivaaudio.html ZNet audio: Vandana Shiva (Video Onderhoude)]
* [http://www.stockexchangeofvisions.org/speaker.php?id=31 Stock Exchange Of Visions: Visies van Vandana Shiva] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090301234556/http://www.stockexchangeofvisions.org/speaker.php?id=31 |date= 1 Maart 2009 }}
* [http://mulliganstew.wordpress.com/2007/03/13/the-soil-is-our-liberator-vandana-shiva/ The Soil Is Our Liberator - Vandana Shiva]
* [http://www.ecoworld.com/Home/Articles2.cfm?TID=346 Onderhoud met Vandana Shiva deur Paolo Scopacasa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080616072045/http://www.ecoworld.com/home/articles2.cfm?tid=346 |date=16 Junie 2008 }}, EcoWorld, Maart 2004
* [http://www.rightlivelihood.org/recip/v-shiva.htm Vandana Shiva biografie] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070401220955/http://www.rightlivelihood.org/recip/v-shiva.htm |date= 1 April 2007 }}, Right Livelihood Toekenning se tuisblad
* [http://www.scottlondon.com/interviews/shiva.html In the Footsteps of Gandhi - 'n Onderhoud met Vandana Shiva] deur Scott London (Vanuit die Radio-reeks 'Insight & Outlook').
* [http://www.thirdworldtraveler.com/Vandana_Shiva/Vandana_Shiva_page.html Vandana Shiva blad], Third World Traveler.
* [http://www.mcspotlight.org/people/interviews/vandana_transcript.html Vandana Shiva oor McDonald's, Uitbuiting en die Wêreldekonomie], One-Off Productions, 1997.
* [http://www.workingtv.com/vandana.html Whose Freedom? Which Freedom?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110429111002/http://www.workingtv.com/vandana.html |date=29 April 2011 }}, Working TV, 15 June, 1998.
* [http://www.resurgence.org/contributors/cntrb-s-t.htm#shiva Resurgence Magazine: Vandana Shiva] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927043051/http://www.resurgence.org/contributors/cntrb-s-t.htm#shiva |date=27 September 2007 }}
* Vandana Shiva. [http://www.resurgence.org/resurgence/issues/shiva210.htm Corporate Terrorism], Resurgence Magazine, Januarie 2002.
* Vandana Shiva. [http://www.resurgence.org/resurgence/issues/shiva219.htm Privatizing water will lead to war], Resurgence Magazine, Julie 2003.
* Amy Goodman. [http://www.democracynow.org/article.pl?sid=03/11/28/0228247 An Hour With Vandana Shiva] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071115014730/http://www.democracynow.org/article.pl?sid=03%2F11%2F28%2F0228247 |date=15 November 2007 }}, Democracy Now, 27 November, 2003.
* Vandana Shiva. [http://www.resurgence.org/2005/shiva228.htm Gift of Food], Resurgence Magazine, Januarie 2005.
* Vandana Shiva. [http://www.resurgence.org/2005/shiva229.htm Celebrating Food Economies], Resurgence Magazine, Maart 2005.
* [http://www.pbs.org/now/transcript/transcript_shiva.html Shiva oor Coca-Cola se betrokkenheid by wateruitputting en kontaminasie in Indië], NOW with Bill Moyers. 5 September, 2003.
* [http://www.archive.org/details/vandana-shiva-msu-04072005-mm Video van Shiva se lesing te Michigan State Universiteit], Internet Argief, 7 April, 2005.
* Vandana Shiva. [http://www.odemagazine.com/doc/28/two_myths_that_keep_the_world_poor Two Myths That Keep The World Poor] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090112032049/http://www.odemagazine.com/doc/28/two_myths_that_keep_the_world_poor/ |date=12 Januarie 2009 }}, Ode Magazine, Oktober 2005. (nagegaan 19 Okt 2007)
* Luister aanlyn: [http://boomp3.com/m/05dc3a76ef5a Women, Bioengineering, Corporations]
* [http://www.mediamouse.org/video/index.php?id=47 Videolesing te Michigan State Universiteit (04/07/05)]

{{Normdata}}

{{DEFAULTSORT:Shiva, Vandana}}
[[Kategorie:Aktiviste]]
[[Kategorie:Feministe]]
[[Kategorie:Fisici]]
[[Kategorie:Indiese skrywers]]
[[Kategorie:Geboortes in 1952]]
[[Kategorie:Lewende mense]]