Bespreking:Katalaanse Wikipedia

Is kommentaar onderaan koerantartikels geldige bronmateriaal?

Ek het die volgende teks uit die Russiese Wikipedia vertaal. Dit gaan oor die regionale bril waarmee die Katalaanse Wikipedia hul artikels skrywe wat gekritiseer word.

---

Nie almal is hiervoor te vinde nie, en juis daaroor loop die Katalaanse Wikipedia so dan en wan onder 'n swaar bui kritiek deur. Die Spaanse media beskuldig die Wikipedia voortdurend van nasionalisme en anti-Spaanse denkbeelde wat die neutraliteit van die ensiklopedie in die gedrang bring. Wat veral die oë laat brand is die vertoon van die kleure en vlae van Katalonië, Valencia, Oos-Perinea en die Baleariese Eilande neffens die profiel van beroemde politieke en kulturele figure wat in ander Wikipedias op grond van nasionaliteit as Spaanse en tot 'n mindere mate Franse burgers aangedui word.((es) La junta que controla Viquipèdia alinea la enciclopedia libre como estilete independentista. Mario Moratalla. 2017-12-19. Vozpópuli Besoek: 2019-12-08) Klagtes gaan op oor Katalaanse artikels wat aanvoer dat Spanje die territoriale integriteit van Katalonië en Valencia aantas, terwyl ander Wikipedias aanvoer Katalonië en Valencia is bloot streeksgebiede van Spanje. Geskiedkundige artikels skilder Spanje glo eensydig as die aggressor.((es) La Wikipedia en catalán reconoce de inmediato la república catalana. Roger Sabatés. 2017-10-27. El País Besoek: 2019-12-08) Ook word die administrateurs daarvan beskuldig dat hulle artikels met omstrede onderwerpe of stellings beskerm en sommer daar en dan op groot skaal Spaanssprekende bydraers jag en blokkeer, al is geen enkele reël van die betrokke projek oortree nie. Die gebruikers word glo in eie munt met 'n blokkering terugbetaal as hulle Spaans op die Katalaanse Wikipedia se besprekingsbladsye sou durf waag gebruik - ander tale is wel geoorloof.((es) Una enciclopedia permeable al relato independentista. Roger Sabatés. 2017-10-28. El País Besoek: 2019-12-08) Die Spaanse Wikipedia word glo ook as neutraler en onpartydiger beskou rakende historiese en politieke kwessies, grotendeels omdat pro-Spaanse en pro-Katalaanse gebruikers daarso elkeen sy streep in die sand trek en die goue middeweg met 'n konsensus maar gevind moet word. Die Katalaanse Wikipedia, so word aangevoer, verteenwoordig en verdedig uitsluitlik die pro-Katalaanse standpunt. ((es) La junta que controla Viquipèdia alinea la enciclopedia libre como estilete independentista. Mario Moratalla. 2017-12-19. Vozpópuli Besoek: 2019-12-08)

---

Maar toe ek eers die Spaanse artikels, wat as bron dien, deurlees met behulp van 'n vertaler, vind ek geen spoor in die artikel van die bewerings nie. Ek gaan dus aanneem van die leserskommentaar was ten tyde van die skrywe van die Wiki-artikel op die Russiese Wikipedia wel daar (soos soortgelyke bitsige kommentaar van ander lesers verraai), en dit is ondertussen van die Spaanse koerant geskrap. Maar nou is my vraag: watter meriete het hierdie bewerings bloot op grond van leserskommentaar?! Suidpunt (kontak) 15:41, 2 Februarie 2020 (UTC) ┌────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────┘

Voyageur antwoord

Daar is ander bronne wat wél aangehaal mag word. Die belangrikste punte is:

• Net soos Skotland vorm Katalonië 'n selfstandige kulturele, historiese en politieke entiteit wat nie met geweld gedwing kan word om deel van 'n groter staat te wees waar dit - veral ná die ervarings van die fascistiese tydperk onder Franco - nie meer inpas nie.
• Wat in Oos-Europa gebeur het, mag wél ook in die westelike kernlande van die Europese Unie gebeur - of dit politici nou pas of nie. State verbrokkel en bestaan voort as kleiner eenhede. Tsjeggië en Slowakye het vreedsaam van mekaar geskei, en albei floreer.
• Die EU en Duitsland speel 'n dubbele spel. Toe Kroasië sy onafhanklikheid van fascistiese Serwië verklaar het, is dit meteens erken. As Katalonië wil wegbreek van 'n staat met 'n fascistiese verlede, waarin sy burgers, taal en kultuur genadeloos onderdruk is, word Katalaanse politici soos misdadigers behandel. Brexit, Amerkaanse verkiesings - steeds word Rusland daarvan beskuldig dat dit 'n leidende rol sou speel by hierdie ontwikkelinge. Hoe sterk meng die EU en nasionale regerings nou in Katalaanse aangeleenthede in?
• Die sentrale punt is dat nie-Katalaanssprekende vreemdelinge hulle in groot getalle in Katalonië gevestig het wat nie bereid is om hulself ten volle in die Katalaanse samelewing te integreer nie. As Russiesprekende bevolkings in Baltiese lande só 'n houding toon, word heelwat anti-Russiese propaganda in westerse media versprei. Immigrante in Katalonië word nog as helde gevier.
• Historiese gebeure mag op tweeërlei manier geïnterpreteer word. 20ste eeuse Russiese geskiedenis bied soortgelyke uitdagings. Hoewel die Russiese volk die grootste offers moes bring in die stryd teen Hitler-fascisme, was daar aan Russiese kant ongelukkig ook oorlogsmisadigers en krimineles betrokke. Russiese partisane het Finse dorpe aangeval en burgerlikes, insluitende kinders, vermoor. Niemand in Rusland het daarvoor gevra nie. Later het die hele bevolking van Leningrad 'n bitter prys betaal. Russiese waarnemers verkies dikwels politieke en nasionale eenheid en 'n sterk optrede teen eksterne kritici bo 'n noukeurige uiteensetting met historiese gebeure. Ons weet ook vandag nie presies of Josef Stalin vertroud was met die gebeure orals in die land nie. Potemkinse dorpe is moontlik nie net vir tsarin Katharina die Grote opgerig nie. Die Duitsers was nogtans steeds bereid om die rol van anti-Russiese duiwels te speel. Keiser Wilhelm II het reeds voorgestel om van Russiese oorlogsgevangenes ontslae te raak deur hulle van honger te laat sterf. Hulle kollaboreer met Erdogan soos dit hulle pas. Dit maak nie saak nie dat sy troepe steeds 'n deel van die EU-grondgebied beset, naamlik Noord-Siprus, nie. Dat Erdogan ontken dat die Armeense volksmoord plaasgevind het, is waarskynlik ook net 'n nota in Duitse diplomatieke dokumente en geskiedenisboeke werd. Nou wat gebeur as Rusland genoodsaak word om teen Oekraïense provokasies op te tree en Sowjet-Russiese administratiewe wysigings betreffende die Krim-skiereiland teruggerol word? Sanksies word ingestel.
• Die slotsom: Baie vraagstukke is blykbaar só kompleks dat die gewone Wikipedia-bydraer nie maklik in staat sal wees om 'n korrekte beskrywing van historiese gebeure te lewer nie (net soos dit bydraers met breine verg om 'n korrekte beskrywing van die Kerk van Sciëntologie te gee wat nie in die hande van die miljarde-rande-bedryf met anti-Sciëntologie-literatuur en -propaganda speel nie). Dat die Katalaanse Wikipedia nie geskik is vir enige voorneme om die heldelied van Kastiliese fascisme te sing nie, moet ook duidelik wees. Voyageur (kontak) 16:41, 2 Februarie 2020 (UTC)

En wat dink jy nogal van Cronologia_de_la_repressió_del_català? Ek dink Afrikaans kan hierdie lys maklik klop, ons het genoeg literatuur deur die jare heen opgebou. Noem net die naam Lesufi aan die etenstafel en die hele atmosfeer versuur oombliklik. Die probleem wat ek net met hierdie soort tydlyn het is dat die uitmergeling van 'n taal suutjies plaasvind, veral by ondernemings wat aanvanklik Afrikaans was, streke wat voorheen Afrikaans was... so iets wissel binne enkele dae of minute tot dekades.

En wil jy nou meer, onder |hierdie kategorie kry ek ca:Katalanisches_Kulturbüro_Frankfurt... Suidpunt (kontak) 20:01, 2 Februarie 2020 (UTC)

Daardie cronologia gooi lig op onlangse regsprake en die kwessie van die nie-Katalaanssprekende bevolking, maar ook op die ongegronde vrese van regerings in histories sentralistiese eenheidstate soos Spanje en Frankryk. As 'n land soos Switserland nie verbrokkel langs die taalgrense nie, dan is daar seker ook 'n kans vir meertaligheid in ander lande. Vir Katalonië sal so 'n reëling nou nie meer aanvaarbaar wees nie.

Ek persoonlik hou van vergelykende ondersoeke. Russiessprekende bevolkings in Letland, Estand en Litaue bied geleentheid vir sulke studies. Hulle is ná die verbrokkeling van die Sowjetunie in 'n moeilike situasie geplaas waar hulle moet kies tussen aanpassing of emigrasie. Daar is egter baie Russiessptrekendes wat lae opleiding het en nóg die en of die ander pad kan kies (byvoorbeeld in Estland waar Estniese elites die invloed van Russiessprekendes in die openbare Lewe blykbaar sterk teruggedring het). In Letland het baie goed opgeleide Russiessprekendes aangepas en neem as tweetaliges suksesvol deel aan die ekonomiese, politieke en kulturele lewe. In Litaue het die vroeëre KP Russiese immigrasie beperk. Die persentasie Russiesspreendes was derhalwe steds merkbaar laer, en hulle is tans eweneens goed geïntegreer.

Die posisie van Katalaans het in die afgelope jare verbeter - dit is weer die algemene skryf- en omgangstaal in die media en die politieke lewe - al sit Kastiliessprekende «buitelanders» ook nog aan die etenstafel. Hulle moet ten minste bereid wees om Katalaans aan te leer.

Tans is dit nog moeilik om te voorspel watter houding 'n Italiaanse regeringskoalisie onder leiding van die Lega sal inneem. 'n Onafhanklike Padanië word tans nie meer noodsaaklik as 'n opsie beskou nie, maar daar sal natuurlik op desentralisering gefokus word. Oksitaans het 'n belangrike rol in die Middeleeuse literêre geskiedenis van Italië gespeel - nie Kastilies nie. Daar was historiese betrekkinge met die Katalanssprekende wêreld. Basta. Ek het geen probleem met Italiaanse oorlogskepe wat Katalaanse hawens beskerm nie. As Duitse skepe met geweld Italiaanse hawens binnevaar (hulle het - toe Italië in 1943 bande met Nazi-Duitsland verbreek het - ook nog onmiddellik 'n Italiaanse oorlogskep met 'n bemanning van 1000 getorpedeer en gesink), kan Rome en ander lande ten minste humanitêre steun vir Katalonië verleen. Al daai gepraat van menseregte van migrante… Laat ons dan daardie regte aan Katalane gee.

Voyageur (kontak) 20:33, 2 Februarie 2020 (UTC)