Burg Forchtenstein
.jpg)
Burg Forchtenstein (Hongaars: Fraknó vára) is 'n kasteel uit die laat Middeleeue in die gelyknamige nedersetting in die noorde van die Oostenrykse deelstaat Burgenland. Die burg, wat as een van die belangrikste historiese besienswaardighede in Burgenland tans in besit van die adellike Esterházy-gesin is, is bo-oor die Wulka-riviervallei op 'n dolomietrots in die uitlopers van die Rosalien-gebergte opgerig en oorheers die silhoeët van die plaaslike landskap, soos gesien vanuit die vlakte in westelike rigting.[1]
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Middeleeuse oorspronge[wysig | wysig bron]
Reeds in die 12de eeu was daar volgens oorlewering 'n kasteel op die die dolomietrots oor die vallei om 'n nabygeleë strategiese handelsroete tussen die Donaugebied en die Middellandse See te beskerm. 'n Historiese dokument van 1187 noem ene Markwart von Forchtenstein.[2]
Die huidige magtige kasteelkompleks se oorspronge strek terug tot omstreeks 1320 toe die grawe van Mattersdorf 'n nuwe vesting bo-oor die Wulka-vallei laat bou het nadat hul oorspronklike burg in die huidige Mattersburg vernietig is. Al was die Rosalien-gebergte reeds 'n natuurlike versperring langs die handelspad tussen die Weense Bekken en die Hongaarse vlaktes, het die grawe dit nodig geag om dit deur 'n militêre vesting te beskerm. Hul wapen versier steeds die afsluitsteen van die Gotiese gewelf in die burgtoring wat as een van die kasteel se oudste gedeeltes bo die kompleks uitrys. Teen die middel van die 15de eeu het die grawe-dinastie in sy manlike linie uitgesterf, en die kasteel was vervolgens sowat 170 jaar lank in besit van die Huis van Habsburg wat dit as pand aan die grawe van Weißpriach en Hardegg oorhandig het. In dié tydperk is min wysigings aan die kasteel aangebring.
Nikolaus Esterházy[wysig | wysig bron]
In 1622 het Nikolaus Esterházy (1583–1645) sy besitting Munkács in destydse Noordoos-Hongarye (tans Oekraïne) as pand aan die Protestantse vors van Siebenbürgen, Gábor Bethlen (omstreeks 1580–1629), afgestaan wat in Hongarye verskeie kere teen die Habsburgse bewind in opstand gekom het. In ruil hiervoor - en om erkenning te verleen aan die Esterházys se pligsgetrouheid en lojaliteit teenoor die Huis van Habsburg en die Rooms-Katolieke Kerk - het keiser Ferdinand II die heerskappye Forchtenstein en Eisenstadt aan Nikolaus oorgedra. Reeds vier jaar later het die kasteel Forchtenstein, waaraan die erflike grawetitel verbonde was, sy erflike besitting geword.
Die kasteel was toe in 'n slegte toestand. Nikolaus, wat vanaf 1625 die amp van palatyn of Hongaarse visekoning beklee het, het onder meer die buitenste vestinggordel laat uitbou. Aan die boumeesters Simone Retacco en Domenico Carlone (1615–1679) het hy in 1643 die opdrag gegee om 'n kombuis, 'n kapel asook nuwe woonvertrekke te bou. Weens die militêre bedreiging deur die Osmaanse Ryk is besondere aandag aan die verdedigingswerke geskenk. Carlone kon gebruik maak van bestaande bouplanne vir Forchtenstein wat deur 'n familielid, Battista Carlone (1580–1645), reeds vroeër geteken is.
Ná Nikolaus se afsterwe het sy seun Ladislaus (1626–1652) die boubedrywighede voortgesit, maar het kort daarna op 'n jong leeftyd in 'n slag teen die Turke gesneuwel.
Paul Esterházy[wysig | wysig bron]
Die jonger seun van palatyn Nikolaus, Paul I (1635–1713), wat in 1687 die vorstetitel ontvang het, was die eerste familielid wat op Forchtenstein gebore is. Hy het ná die uitbreiding van die kasteel te Eisenstadt, wat in 1672 voltooi is, ook met boubedrywighede in die kasteel Forchtenstein begin, waaronder die uitbreiding van die slot in die tweede helfte van die 17de eeu. In dié tydperk het daarnaas muurskilderye met politieke en genealogiese inhoud in die binnehof (die grootstes noord van die Alpe[3]), dekoratiewe en allegoriese muurskilderye in die binnevertrekke, ingangsportale met godsdienstige beeldhouwerke as versierings, 'n ruiterstandbeeld in die barokstyl wat Paul I uitbeeld asook 'n krokodil met 'n lengte van meer as twee meter ontstaan wat die gesag, status en politieke rang van hul opdraggewer verduidelik het. So het Nikolaus mites rondom sy familie asook hul stamboom geskep. Die familie-galery in die barokstyl met lewensgrootte-portrette (waaronder dié van Vlad III Tepes, tans beter bekend as graaf Dracula) is die grootste van sy soort in Sentraal-Europa, net soos die Esterházys se privaat wapenversameling.[4]
Skatkamer en wapenarsenaal[wysig | wysig bron]
Vors Paul I Esterházy se afsterwe in 1713 het, net soos politieke en militêre veranderinge in dié tydperk, die kasteel se doelwit herbepaal. Nadat die Turke vanaf 1683 geen militêre bedreiging meer ingehou het vir die streek nie, kon die Esterházy-familie sy hoofsetel na die meer gerieflike en maklik toeganklike slot in Eisenstadt verskuif. Burg Forchtenstein het vervolgens as veilige bewaarplek gedien vir waardevolle voorwerpe uit die Esterházy-gesin se skatkamer (waaronder Hongaarse kostuums en juwele, silwermeubels, tafelhorlosies soos die Augsburgse automate uit die Renaissance–tydperk, ivoorkunswerke, en versamelings uit vakgebiede soos flora en fauna, etnografie, kuns en wetenskap) asook militêre uitrusting wat ná veldtogte as buit huis toe geneem is.[5]
In die 1770's het die vorstelike boumeester Ferdinand Mödlhammer die opdrag gekry om die kasteel se dakstoel te verhoog en te renoveer, terwyl ook herstelwerk in die binnevertrekke gedoen is. Die kasteel het in dié tyd steeds die Esterházy-gesin se hoofkassa en argief gehuisves. In die tyd van die Kongres van Wene was die kasteel een van die eerste musea in die Habsburgse Ryk. Die burgkapel in die barokstyl is in 1887 deur Franz Storno volgens die smaak van die destydse historisme gerestoureer.
In die 20ste en vroeë 21ste eeu is geen noemenswaardige herstelwerk gedoen of uitbreidings aangebring nie, behalwe vir onderhoudwerk in die historiese keldergewelf waar tans funksies gereël word. Naas die dak is ook mure gerestoureer en 'n nuwe uitkyk-houtpad gebou. Die skatkamer en arsenaal van Burg Forchtenstein staan nie oop vir die publiek nie, maar gedurende amptelike besigtigingstoere word besoekers deur die uitstallings geneem.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "esterhazy.at: Die Burg Forchtenstein. Besoek op 26 April 2017". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Julie 2017. Besoek op 14 Augustus 2021.
- ↑ Gunnar Strunz: Burgenland. Natur und Kultur zwischen Neusiedler See und Alpen. Tweede uitgawe. Berlyn: Trescher 2015, bl. 90
- ↑ "www.burgenland.info: Burg Forchtenstein. Besoek op 27 April 2017". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Junie 2017. Besoek op 26 April 2017.
- ↑ www.austria.info: Burg Forchtenstein. Besoek op 27 April 2017
- ↑ "esterhazy.at: Esterházy-Schatzkammer. Bersoek op 27 April 2017". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Mei 2017. Besoek op 27 April 2017.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Media