Christus en Satan
Christus en Satan (Engels: Christ and Satan) is 'n Oudengelse godsdienstige gedig deur 'n onbekende skrywer wat uit 729 reëls van stafrym bestaan. Dit maak deel uit van die Juniusmanuskrip.
Juniusmanuskrip[wysig | wysig bron]
Die gedig kom voor in 'n kodeks van Oudengelse Bybelse digkuns wat die Juniusmanuskrip genoem word. Die manuskrip bestaan uit twee dele, wat Boek I en Boek II genoem word en bevat verskeie illustrasies. Boek I bevat die gedigte Genesis A, Genesis B, Eksodus en Daniël, terwyl Boek II net Christus en Satan bevat.
Outeurskap[wysig | wysig bron]
Die Nederlands-Engelse filoloog Franciscus Junius was die eerste persoon wat aan Cædmon, die 7de-eeuse Angel-Saksiese godsdiensdigter, die krediet gegee het as die skrywer van die manuskrip. Ander het ook die ooreenkoms met Cædmon se werk bespeur. Die meeste geleerdes glo egter nou verskeie skrywers het die manuskrip geskryf.[1] Verder is Boek I deur dieselfde skriba oorgeskryf, terwyl Boek II (wat net uit Christus en Satan bestaan) deur drie verskillende skribas "met ronder handskrifte" oorgeskryf is.[2]
Struktuur en opsomming[wysig | wysig bron]
Anders as die gedigte in Boek I, wat op Ou Testamentiese temas berus, omvat Christus en Satan die hele Bybelse geskiedenis en verbind dit die Ou en Nuwe Testament. Dit sit verskeie konflikte tussen Christus en Satan uiteen.[1]
Die samestellende en onsamehangende aard van die teks is steeds 'n rede vir verwarring en debat. Christus en Satan word egter gewoonlik in drie seksies verdeel:
- Die val van Satan. Die eerste seksies omvat reël 1 tot 365 en bestaan uit die griewe van Satan en die ander gevalle engele. Hulle rig hulle klagtes tot Christus die Seun. Dit is 'n ongewone wending in die storie, want Satan en die ander gevalle engele se klagtes word gewoonlik tot God die Vader gerig, soos in die geval van die voorafgaande Genesis A en Genesis B.[1]
- Die hellevaart van Christus. Die tweede seksies omvat reëls 366 tot 662 en gee 'n weergawe van die Opstanding, Hemelvaart en Laaste Oordeel, met klem op Christus se hellevaart en oorwinning oor Satan in sy eie gebied.[1]
- Die versoeking van Christus. Die derde en laaste seksies loop van reël 663 tot 729 en gaan oor die versoeking van Christus deur Satan in die woestyn.[1]
Die drieledige verdeling van die teks is nie sonder omstredenheid nie. Geleerdes soos Donald Scragg het gevra of Christus en Satan as een gedig in drie dele gelees moet word of as baie gedigte wat óf eng verweef is óf nie. In sommige gevalle, soos die opstanding, hemelvaart en oordeelsdag, volg die gedig 'n logiese volgorde.[3]
Ontleding en invloed[wysig | wysig bron]
Weens die verskeidenheid onderwerpe in die teks debatteer geleerdes oor wat die hooftemas is. Van die temas wat genoem word, is 1) Satan as 'n karakter; 2) Die mag van Christus en Satan (Christus vs. Satan: die stryd om mag) en 3) 'n Soeke na die self en identiteit van Christus en Satan (Christus vs. Satan: die stryd om die self).[4]
Die gedigte van die Juniusmanuskrip, veral Christus en Satan, kan beskou word as 'n voorloper tot John Milton se 17de-eeuse epiese gedig Paradise Lost. Daar is al voorgestel die gedigte van die manuskrip het as invloed gedien vir Milton se gesig, maar daar is nie genoeg bewyse vir so 'n bewering nie.
Verwysings[wysig | wysig bron]
Bronne[wysig | wysig bron]
- Dendle, P.J. Satan Unbound: the Devil in Old English Narrative.
- Sleeth, Charles R. Studies in Christ and Satan. Toronto Press, 1982.
- Wehlau, Ruth. "The Power of Knowledge and the Location of the Reader in Christ and Satan." JEGP 97 (1998): 1-12.
- Orchard, A.P.M. “Christ and Satan.” Medieval England: An Encyclopedia, ed. Paul E. Szarmach, M. Teresa Tavormina, Joel T. Rosenthal. New York: Garland Pub., 1998. 181.
- Rumble, Alexander R. “Junius Manuscript.” Medieval England: An Encyclopedia, ed. Paul E. Szarmach, M. Teresa Tavormina, Joel T. Rosenthal. New York: Garland Pub., 1998. 385-6.
- Scragg, Donald. "Christ and Satan." The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England, ed. Michael Lapidge. Oxford: Blackwell Pub., 1999. 105.
Skakels[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
