Theuns Kotzé
Theuns Kotzé (1928 - 1988) was 'n Afrikaanse skrywer wat bekendheid verwerf vir sy kontreiverhale oor Namakwaland.
Lewe en werk[wysig | wysig bron]
Theuns Kotzé is in 1928 in ’n kapwa op die trekpad in Namakwaland gebore. As jong kind pas hy ses maande van die jaar skape op en die ander ses maande gaan hy skool. Ná matriek gaan hy werk in 'n bank in Durban, maar los dit omdat hy nie eintlik Engels kon praat nie en die geld te min was[1] Toe word hy onderwyser en daarna 'n mislukte sakeman. Op die televisieprogram Spies en Plessie was hy 'n gereelde gas om die kykers op sy stories te trakteer. Hy was getroud. Op 29 Februarie 1988 is hy oorlede[2]
Skryfwerk[wysig | wysig bron]
Theuns skryf verhale en sketse oor Namakwaland, waarin hy daarin slaag om hierdie eiesoortige streek en mense se kern saam te vat en weer te gee in knap vertellings wat weet wat om te sê en wat om te verswyg. Sy taalgebruik en sêgoed is ook besonder beskrywend en ’n realistiese weergawe van die streektaal. Sy kortverhale maak dus ’n bydrae as streekskuns en as letterkunde. Hy lê die vertellings in die mond van oom Klaas Rosyntjie en verskeie van hierdie verhale word eers in Huisgenoot gepubliseer voordat dit in ’n boek versamel word. Hy publiseer dan die verhaalbundel[3] “Latjieboud en die horingmansooi”, wat die titelverhaal, “Joeka”, “Jasper” en “Van Oshoek na Koffiemeul” bevat. “Die vlugroep van die kelkiewyn”[4] bevat korter sketse oor Namakwaland. Die akteur Albert Johan Nel voer in 1987 van hierdie vertellinge onder die titel “Slukkies uit die brakgorra” in die André Huguenet-teater in Bloemfontein op. Die stories wat hy kies vir die vertoning is “Die misvloernuwejaar” wat vol is van nostalgiese herinnering; “Oom Klaas en die ouderling” waar die mens se skynheiligheid onder die loep kom; die natuursiening in “Oom Klaas en die skoolmeester” en die onderonsie met ’n polisieman in “Oom Klaas en die Bottelkuit”. Abraham H. de Vries neem sy kortverhaal “Die skrywelekker” in die versamelbundel “Uit die kontreie vandaan” op en “Die vroedvrou kom betyds” in die versamelbundel “Steekbaard”. Theuns vertaal Wilbur Smith se “The diamond hunters” in Afrikaans as “Die diamantsoekers”.
Publikasies[wysig | wysig bron]
| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| 1972 | Latjieboud en die horingmansooi |
| 1987 | Die vlugroep van die kelkiewyn |
| Vertalings | |
| 1977 | Die diamantsoekers – Wilbur Smith |
Bronnelys[wysig | wysig bron]
Boeke[wysig | wysig bron]
- Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
- Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
Tydskrifte en koerante[wysig | wysig bron]
- Anoniem “Skrywer self ’n Namakwalander” “Die Volksblad” 20 Maart 1987
Internet[wysig | wysig bron]
- Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Kotze,_Theuns
- Nel, Albert Johan Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1988/03/11/10/2.html[dooie skakel]
- Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3AKotze%2C+Theuns.&qt=hot_author