African Resistance Movement

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Die African Resistance Movement (ARM) was 'n militante anti-apartheid weerstandsbeweging, wat in die vroeë en middel-1960's in Suid-Afrika aktief was. Dit is in 1960 as die National Committee of Liberation (NCL) gestig deur lede van die Liberale Party van Suid-Afrika, wat hul beywer het vir die aftakeling van apartheid en geleidelik transformasie van Suid-Afrika tot 'n vrye multirassige samelewing. Dit is in 1964 die naam "African Resistance Movement" aanvaar.[1]

NLC/ARM[wysig | wysig bron]

Onmiddellik na die 1960 Sharpeville massamoord, het die apartheid regering 'n noodtoestand afgekondig, wat toegelaat het om 'n wye verskeidenheid sanksies teen sy politieke teenstanders toe te pas, soos aanhouding sonder verhoor en verbanning van vergaderings, en het die Veiligheidspolisie om in die geheim enige iemand in hegtenis geneem en ondervra wie as 'n bedreiging vir die regering beskou is, sonder 'n behoorlike regsproses.

Nadat die noodtoestand opgehef is, het die nuwe minister van justisie, B.J. Vorster, wetgewing ingevoer wat baie dele van die noodregulasies permanent gemaak het (die Wet op Sabotasie van 1962 en die Wet op die 90 dae aanhouding van 1963). Baie van die Liberale party se leierskap is verban, in hegtenis geneem of ondergronds gedwing, wat die party aansienlik verswak het.[2]

'n Aantal jong liberale het toenemend gefrustreerd geword en in 1960 is die National Liberation Committee (NLC) gestig.[3] Aanvanklik is gefokus op die hulpverlening aan die gesoekte mense om die land te ontvlug, het die NLC later gegroei om regering installasies en dienste te saboteer, maar het geweld teen mense vermy. Dit het sy eerste operasie in September 1963 geloods. Van dan tot Julie 1964 het die NLC / ARM kraglyne, spoorlyne en spoorlyne, paaie, brûe en ander kwesbare infrastruktuur bomaanvalle sonder enige burgerlike ongevalle uitgevoer. Dit het ten doel gehad om die blanke bevolking teen die regering te draai deur 'n situasie te skep wat tot kapitaalvlug en ineenstorting van vertroue in die land en sy ekonomie sou lei. Dit het vier aanvalle in 1961, drie in 1962, agt in 1963 en tien in 1964 geloods.[1]

In Mei 1964 is die NLC herdoop na die African Resistance Movement. Die naamverandering het saamgeval met verhoogde interne debat oor die gebruik van geweld teen mense, dws guerrilla-oorlogvoering.[1]

Ontdekking, arrestasies en veroordelings[wysig | wysig bron]

Op 4 Julie 1964 het die veiligheidspolisie 'n reeks klopjagte uitgevoer, waaronder een op die woonstel van Adrian Leftwich in Kaapstad. Leftwich, 'n voormalige president van die National Union of South African Students (NUSAS) en een van die organiseerders van ARM, is met 'n versameling dokumente in sy besit gevind wat feitlik die hele geskiedenis van die NLC beskryf het en 'n notaboek wat die name en lidmaatskap gelde van elke lid bevat het.[4][5][6][7] Tydens ondervraging deur die veiligheidsmagte het Leftwich teen sy kollegas gedraai. In Julie het die veiligheidspolisie 29 ARM-lede in hegtenis geneem. Na die brutale ondervraging het verskeie skuldig gepleit. Leftwich het as staatsgetuie in die verhoor van vyf lede van die Kaapstad-groep en in die Johannesburgse verhoor van vier lede van die Johannesburg-groep opgetree. Van die 29 wie in hegtenis geneem is, is 14 aangekla en 10 is skuldig bevind en het tronkstraf van tussen 5 en 15 jaar gekry.

Spoorwegstasie bomontploffing[wysig | wysig bron]

Op 24 Julie het een van die min ARM-lede wat nog op vrye voet was, John Harris, 'n fosfortoestel in die slegs wit wagkamer van Johannesburg se Parkstasie geplaas. Hy het 'n telefoniese bomwaarskuwing aan die polisie gemaak, wat nie gereageer het voordat dit ontplof het nie. 'n Vrou is dood en 23 ander het ernstige brandwonde opgedoen. Harris is in hegtenis geneem, na aanleiding van 'n bekentenis deur een van sy kollegas, John Lloyd. Harris is skuldig bevind aan moord en is op 1 April 1965 opgehang. Hy het gesing: "Ons moet oorkom" op pad na die galg.[8]

Verwysings[wysig | wysig bron]

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.