Bioskoop

AMC Promenade 16

'n Bioskoop is 'n openbare vermaaklikheidsplek wat daarop gemik is om films (rolprente) te vertoon. Die aantal besoekers wat 'n rolprent in 'n bioskoop kan sien, hang af van die aantal skerms in die bioskoop en die aantal sitplekke per skerm. Nuwer rolprentteaters, veral in groter stede, het oor die algemeen 'n groter aantal skerms. Ouer rolprentteaters het 'n kleiner aantal skerms sodat minder rolprente gelyktydig vertoon kan word. Moderne rolprentteaters in Europa onderskei tussen 'n cityplex (tot sewe skerms), 'n multipleks (tot veertien skerms) en 'n megaplex (vyftien of meer skerms). Die verskillende sale in 'n bioskoop het gewoonlik 'n verskillende aantal sitplekke.

Die woord bioskoop kom van Grieks, van die woorde βιος, bios (wat lewe beteken) en σκοπειν, skopein (wat beteken om te kyk).

Ontwerp en meubilering

Die projektorkamer by 'n bioskoopteatermuseum

'n Bioskoop se uitleg kan met 'n teater vergelyk word, en bestaan oor die algemeen uit 'n vertrek met rye sitplekke en 'n voorportaal met aangrensende loketkantore, kos- en drinkgeriewe en toilette. Gewoonlik is ander vermaaklikheidsplekke, soos 'n kafee of restaurant, naby die bioskoop geleë. Daar is teaters wat in 'n fliekteater kan verander deur 'n skerm te laat sak waarop 'n projektor gewys word; dit kan 'n permanente situasie wees, maar ook 'n tydelike een, byvoorbeeld as rolprente vertoon word met 'n soortgelyke gehoor as diegene wat gewoonlik die teater besoek of as 'n alternatief as 'n bioskoop gesluit is as gevolg van opknappings. Tradisionele fliekteaters het dikwels 'n balkon, 'n hoër vloer en losies aan die symure gehad, waar die sitplekke gewoonlik groter, sagter, gemakliker is en 'n hoër toegangsfooi het.

Moderne bioskoopsale is volgens 'n patroon gerangskik waarin elke ry hoër as die vorige ry, om aan alle besoekers 'n onbelemmerde uitsig oor die filmskerm te gee. In kamers waar die sitplekke op dieselfde hoogte geplaas is, word die skerm soms hoër geplaas, maar dit gee 'n ongunstige kykhoek vertikaal vir diegene wat voor sit. Soms verspring die rye, sodat besoekers tussen die koppe van die mense voor hulle kan sien.

Omdat die spasie tussen die rye dikwels beperk is, word hulle gewoonlik op 'n paar plekke deur trappe/paadjies gebreek om die toeganklikheid van die sitplekke te verhoog. In ouer rolprentteaters is trappe gemerk met ligte wat in die sitplekke ingebou is. Dit maak die trappe makliker om in die donker te sien, wanneer mense na hul sitplekke moet stap as die ligte reeds uitgedoof is vir die film, wat kan gebeur as mense laat inkom.

Toegangskaartjies

Loopgang van 'n moderne teater

Immergewilde springmielies

In die meeste gevalle moet besoekers ’n kaartjie koop wat hulle toegang tot die bioskoop gee. Afhangende van die bioskoop, kan besoekers hul eie sitplek kies, of die toegangskaartjie sal aandui watter sitplek die besoeker tydens die film tot sy beskikking het. In laasgenoemde geval gebruik die bioskoop dikwels plekaanwysers, werknemers wat die bioskoopgangers hul plek wys. Deesdae kan ’n rekenaarskerm by die betaalpunt gebruik word om te lees watter plekke reeds beset is, sodat vasgestel kan word watter plekke vry is. Dit kan ook op die bioskoop se webwerf bekyk word, sodat mense wat aanlyn wil bespreek, kan sien watter sitplekke nog beskikbaar is.

Voorheen is kaartjies by die loket, by die ingang van die bioskoop, verkoop. Daarbenewens kon 'n plek telefonies bespreek word. Later het dit moontlik geword om bioskoopkaartjies via die internet of 'n kaartjiemasjien te koop. Dit het die voordeel dat mense nie meer hoef tou te staan nie, maar reguit na die film kan stap, wat nuttig is as jy laat kom.

Opelugbioskoop

'n Reuse opblaasskerm in gebuik by 'n opelugbioskoop

'n Inry met 'n 33 m-wye opblaasskerm in sentraal-Brussel

Rolprente kan ook buite vertoon word in goeie weer. Dit gebeur dikwels teen die einde van die somer wanneer dit vroeër donker word. Voordat dit donker word, word ’n skerm, klankkaste en ’n houer met ’n projektor op ’n groot vierkant of grasperk geplaas. Flieks sal op hierdie skerm gewys word sodra dit donker word. Watter rolprente dit is, word op die webwerf van die geleentheid vermeld. Besoekers moet hul eie stoele saambring.

In Suid-Afrika is dit nog gebruiklik by vakansieoorde en in kampe van die nasionale parke.

Inryteater

’n Variant hiervan is die inry-bioskoop, waar mense films vanuit hul motor op ’n groot parkeerterrein of grasperk kan kyk. Die klank van die film kan dikwels deur die motorradio gehoor word. Dit moet ingestel word op 'n spesiale frekwensie wat op die terrein ontvang word. Toegang tot 'n opelug-fliekteater of inryteater kan gratis wees of 'n kaartjie moet gekoop word.

Verwysings

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.