Dooiersak

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Die dooiersak is 'n membraanagtige sak wat aan 'n embrio verbind is, en wat gevorm word deur die selle van die hipoblast aangrensend aan die embrioniese skyf. Die dooiersak het 'n belangrike rol in die vroeë embrioniese bloedverskaffing, en word grotendeels in die ontwikkelende ingewande geïnkorporeer tydens die vierde week van ontwikkeling.[1]

In die mens[wysig | wysig bron]

Sonogram van die Inhoud van die holte van die baarmoeder ongeveer 5 weke na bevrugting.
Kunsmatig gekleurde weergawe (ongeveer 3 mm afstand tussen die + tekens).

Die dooiersak is die eerste element wat in die swangerskapsak gesien kan word, gewoonlik op 3 dae swangerskap.

Die dooiersak is geleë op die ventrale kant van die embrio; dit is deur ekstra-embrioniese endoderm uitgevoer, waarbuite 'n laag van ekstra-embrioniese mesenkiem, voorkom, wat vanuit die mesoderm ontwikkel.

Bloed word aan die wand van die dooiersak deur die primitiewe aorta gelei, en nadat dit deur 'n kapillêre pleksus met 'n growwe netwerk van bloedvate sirkuleer, keer dit deur die vitelline are terug na die buisvormige hart van die embrio. Hierdie vloei is die vitelline sirkulasie, wat voedingstowwe uit die dooiersak aan die embrio oordra.

Aan die einde van die vierde week bestaan die dooiersak slegs nog uit 'n klein peer-vormige opening (bekend as die naelstring vesikel), wat uitmond in die spysverteringsbuis deur 'n lang, smal buis, die vitelline buis.

Die dooiersak kan in die nageboorte waargeneem word as 'n klein, effens ovaalvormige liggaam met deursnee tussen 1 en 5 mm; dit is geleë tussen die amnion en die chorion en kan op of naby die plasenta lê.

Normaalweg word die buis volledig tydens die sewende week vernietig, maar in ongeveer twee persent van gevalle duur die proksimale gedeelte voort as 'n diverticulum van die dunderm, Meckel se diverticulum, sowat 60 cm proksimaal tot die ileosekale klep, en mag ook word deur 'n veselagtige koord aan die abdominale wand by die umbilicus geheg wees.

Soms word 'n vernouing van die lumen van die dunderm waargeneem word aan die teenoorgestelde kant van die aanhegtingspunt van die buis.

Histogenese[wysig | wysig bron]

Die dooiersak begin tydens die tweede week van embrioniese ontwikkeling te vorm, teen dieselfde tyd as wat die amnionsak vorm. Die hipoblast begin om sywaarts uit te groei en neer te daal. Terselftertyd begin Heuser se membraan, geleë op die teenoorgestelde pool van die ontwikkelende vesikel, sy opwaartse verspreiding en sluit by die hipoblast aan.

Veranderinge[wysig | wysig bron]

  • Primêre dooiersak: dit is die vesikel wat in die tweede week ontwikkel. Sy onderkant word deur Heuser se membraan verteenwoordig, en die bokant deur die hipoblast. Dit staan ook bekend as die eksoselomiese holte.
  • Sekondêre dooiersak: hierdie struktuur word gevorm wanneer die ekstra-embrioniese mesoderm skei om die ekstra-embrioniese seloom te vorm; selle van die mesoderm knyp 'n gebied van die dooiersak af, en wat oorbly is die sekondêre dooiersak.
  • Die finale dooiersak: tydens die vierde week van ontwikkeling, tydens organogenese, word 'n gedeelte van die dooiersak deur endoderm omring en opgeneem in die embrio om die ingewande te vorm. Die oorblywende deel van die dooiersak is die finale dooiersak.

Bykomende beelde[wysig | wysig bron]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Die Ontwikkeling Van Menslike: Klinies Georiënteerde Anatomie: Hoofstuk 7