Heiwee

Heiwee was die skuilnaam van H.M. van der Westhuysen (1904–1987), professor in die Departement Afrikaanse Kuns en Kultuur aan die Universiteit van Pretoria en ’n Afrikaanse digter.

Lewe en werk

Hermanus Martinus van der Westhuysen was op 6 Maart 1904 in die distrik Pretoria gebore. Hy studeer aan die Pretoria Onderwyskollege en die Universiteit van Pretoria en behaal in 1934 sy M.A.-graad met ’n verhandeling oor “Melt Brink en sy plek in die Afrikaanse letterkunde” en in 1938 sy D.Litt.-graad met ’n proefskrif oor “Temas in die Afrikaanse poësie”, wat later gepubliseer word. Hy is lektor in Afrikaans aan die Heidelberg Normaalkollege, waarna hy in 1938 aangestel word as deeltydse dosent en in 1939 as professor in en hoof van die Departement Afrikaanse Kuns en Kultuur aan die Universiteit van Pretoria. Hierdie departement bevat vanaf 1954 ook die vak Kunsgeskiedenis. Gedurende die Tweede Wêreldoorlog is hy aktief betrokke by die Ossewabrandwag, waar hy in April 1942 aangestel word as hoofkommandant van die distrik waarin die universiteit geleë is en van hierdie pos word hy ’n jaar later bevorder tot hoofgeneraal en Gebiedsleier F. Hy beskou die Ossewabrandwag as ’n sterk stimulerende en behoudende faktor in die Afrikaner se kultuurlewe en in sy strewe na behoud van identiteit, nasionale trots en soewereiniteit. In 1954 doseer hy die eerste klasse in Kunsgeskiedenis en hy stel hierna ook praktiese klasse in Kuns in, sodat die Departement in 1960 saamsmelt met die Departement Beeldende Kunste om ’n gekombineerde teorie en praktyk departement te vorm. In 1955 word hy aangestel op die raad van trustees van die Transvaal Museum in Pretoria. Hy is in 1987 oorlede.

Skryfwerk

Hy gebruik die pseudoniem Heiwee vir sy gedigte, wat hy in 1931 in “Nirwana” bundel en waarin hy die Oosterse wysheid as tema gebruik. Die gedigte gaan dan oor Labora, Astra en Menta (wat die aardse lewe verteenwoordig), Karma (die sfeer van verantwoording) en Anima, Spectra en Divinitas (wat die spirituele verteenwoordig). Hierdie gedigte bring tematiese verruiming na die Afrikaanse poësie, maar die enigsins kunsmatige taalgebruik verdoesel die betekenis. Van sy gedigte word getoonset en opgeneem in die FAK-Volksangbundel. Sy proefskrif, “Temas in die Afrikaanse poësie”, word later deur die universiteit gepubliseer, terwyl hy ook ’n inleiding skryf tot die “Erich Mayer-album”, wat voorbeelde uit hierdie kunstenaar se werk bevat. Talle vakkundige artikels van hom verskyn in tydskrifte, insluitende “Die hedendaagse skilderkuns in Suid-Afrika” en “Die hedendaagse beeldhoukuns in Suid-Afrika”, wat in Ons Erfdeel gepubliseer word en “Beeldende kuns en realiteitsvorm” wat in Oktober 1953 in Helikon verskyn. Hy versorg as redakteur die “Jaarboek Ossebrandwag Suid-Afrika 1949”.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1931	Nirwana
1938	Temas in die Afrikaanse poësie

Bronnelys

Boeke

• Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964
• Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
• Heiwee “Nirwana” J.L. van Schaik Beperk Pretoria 1931
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
• Nienaber, P.J.; Senekal, J.H en Bothma, T.C. “Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde” Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
• Nienaber, P.J. et al “Perspektief en Profiel” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe  1969

Internet

• SA History: http://www.sahistory.org.za/dated-event/prof-hermanus-marthinus-van-der-westhuysen-historian-and-supporter-ossewabrandwag-born-d Geargiveer 26 Oktober 2016 op Wayback Machine