Iwan die dwaas
Iwan die dwaas (Russies: Иван-дурак, Iwan-doerak; verkleining: Иванушка-дурачок, Iwanoesjka-doeratsjok) is een van die gewildste helde van Russiese sprokies.[1] Die held van die spesifieke sprokies kan verskillende name hê: Iwan die weduwee se seun, Iwan die kok se seun, Iwan die boer se seun, Iwan die soldaat se seun, Iwan Tsarenko, Iwan die Ongelukkig, ens. Maar in almal lyk hy min of meer soos op die foto regs.[2]
Een van die klassieke voorbeelde van "ironiese sukses" in Russiese sprokies is die derde (jongste) seun van 'n boer of tsaar (Iwan Tsarewich), aan wie niemand aandag gee nie. Hy luister na raad en studeer, anders as sy arrogante ouer broers, en kry gevolglik rykdom en 'n prinses as vrou.[3] Dit dui op 'n spesiale sprokiestrategie wat nie op praktiese rede geskoei is nie, maar op die soeke na 'n mens se eie oplossings. Dit is dikwels strydig met gesonde verstand, maar bring eindelik sukses. A.M. Pantsjenko het gewys op die ooreenkoms van die sprokiesdwaas met heilige dwase.[4]
Beskrywing[wysig | wysig bron]
Die agtergrond van Iwan se avonture is gewoonlik Rusland van die 15de en 16de eeu. Hy is gewoonlik 'n boer of die seun van 'n arm gesin. Hy is gewoonlik die jongste van drie broers; dit lyk of sy ouer sibbes slimmer is as hy, maar hulle is onvriendelik en afgunstig teenoor hom.
In teenstelling met tipiese helde, is dit Iwan se eenvoud en gebrek aan listigheid wat hom op sy avonture help. Hy luister byvoorbeeld na sy hart eerder as sy brein, en hy vergeet maklik beledigings. Dan help hy ander ten koste van homself. Sy naïwiteit, goedhartigheid en durf help hom teen skurke veg, vriende maak en prinsesse se hart wen. Hy word eindelik beloon met 'n koninkryk of 'n soortgelyke prys.
Die sedeles van dié stories is dat Iwan selde 'n dwaas is, maar dit is hoe ander hom beskou vanweë sy eenvoudige geaardheid en jovialiteit. Volgens Andrei Sinjafski is Iwan die dwaas 'n positiewe karakter in die sprokies waarin hy voorkom.[5]
Sien ook[wysig | wysig bron]
- Iwan die dwaas, 'n kortverhaal deur Leo Tolstoi (1886)
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Францева Е. Ю., Так ли прост Иванушка-дурачок на самом деле?, Вестник магистратуры, {{{date}}}.
- ↑ Горшкова Т. М. К проблеме психологической реальности антропонимов русской народной сказки Geargiveer 7 November 2022 op Wayback Machine // Вестник Нижегородского университета им. Н. И. Лобачевского, 2013
- ↑ Будур 2005.
- ↑ Панченко, Александр Михайлович Юродивые на Руси Geargiveer 28 Desember 2018 op Wayback Machine // Русская история и культура: Работы разных лет. — СПб.: Юна, 1999.
- ↑ Sinyavsky, Andrey. Ivan the Fool – Russian Folk Belief: A Cultural History. Glas New Russian Writing. p. 415. ISBN 978-5717200776. (vertaal deur Joanne Turnbull en Nikolai Formozov)
Nog leesstof[wysig | wysig bron]
- (ru) Иван-дурак в русских сказках // Синявский А. Д. Иван-дурак: Очерк русской народной веры. — Аграф, 2001, с. 37-48
Skakels[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Russiese Wikipedia vertaal.
