Wys bron van Karibadam

{{Inligtingskas Dam
| name                = Karibadam
| image               = Kariba dam.jpg
| caption             = Die dam, soos vanaf Zimbabwe gesien.
| official_name       = Karibadam
| other_name          = 
| crosses             = [[Zambezirivier]]
| reservoir           = Karibameer
| country             = [[Zambië]], [[Zimbabwe]]
| locale              = 
| owner               = Zambezi River Authority
| type                = AG
| purpose             = 
| height              = 128&nbsp;m (420&nbsp;voet)
| length              = 579&nbsp;m (1&nbsp;900&nbsp;voet)
| width               = 
| began               = 1955
| open                = 1959
| closed              = 
| cost                = VS$480 miljoen
| volume              = 180 km<sup>3</sup>
| reservoir_catchment = 663&nbsp;000 km<sup>2</sup>
| reservoir_surface   = 5&nbsp;400 km<sup>2</sup>
| operator            = 
| turbines            = 
| installed_capacity  = 1&nbsp;319 MW
| max_capacity        = 
| annual_generation   = 6&nbsp;400 GWh
| bridge_carries      = 
| bridge_width        = 
| bridge_clearance    = 
| bridge_traffic      = 
| bridge_toll         = 
| coordinates         = {{koördinate|16|31|18|S|28|45|41|O|tipe=dam|aansig=inlyn,titel}}
| lat                 = 
| long                = 
| extra               = 
| website             =
}}

[[Lêer:Kariba Dam Construction.jpg|duimnael|200px|Konstruksie van die dam in die 1950's.]]
[[Lêer:Kariba Dam Construction 2.jpg|duimnael|200px|Konstruksie in die 1950's.]]

Die '''Karibadam''' is 'n dam in die [[Zambezirivier]] op die grens van [[Zambië]] en [[Zimbabwe]]. Die dam is gedurende [[1959]] voltooi nadat daar met die projek in [[1955]] begin is. Tydens voltooiing was die dam die grootste mensgemaakte meer ter wêreld. 

== Die Meer ==
Die meer se oppervlakte beslaan 5&nbsp;200&nbsp;km<sup>2</sup> en is 280&nbsp;km lank tot by Devil's Gorge en het 'n maksimum breedte van 48&nbsp;km. Die meer het 'n opgaarvermoë van 180,6&nbsp;km<sup>3</sup>. 

== Die wal ==
Die wal se kruin is 579&nbsp;m lank, 128&nbsp;m hoog en die basis is 245&nbsp;&nbsp;m dik. Daar is ses sluise in die wal en twee [[Hidroëlektrisiteit|hidroëlektriese]] skemas wat gesamentlik 1 600MW lewer.

== Algemeen ==
Daar is 50&nbsp;000 van die plaaslike bevolking hervestig tydens die projek omrede hulle wonings onder water was en 7&nbsp;000 diere is hervestig tydens ''Operasie Noag''. [[Tiervis]] is 'n gewilde sportvis en is 'n belangrike kommersiële vis in die '''Karibadam'''.

== Watervaring ==
Die [[watervaring]] (''Salvinia molesta'') is 'n indringerplant wat 'n plaag was op die meer en het gedurende sy hoogtepunt in [[1962]] 22% van die opervlakte van die meer bedek. Dit was veral 'n groot bedreiging vir die visbedyf. Die plaag is gedurende 1980 finaal uitgewis deur 'n kombinasie van natuurlike winde en golf beweging en die bekendstelling van 'n onkruid vretende [[sprinkaan]]. Die water hiasint (''Eichornia crassipes'') het egter sedertdien ook 'n plaag geraak.

== Dompelpoel probleem ==
Gedurende Maart 2010 is krake in die damwal opgemerk toe meer sluise as gewoonlik oopgemaak moes word. Na verdere ondersoek is daar vasgestel dat die dompelpoel onder die damwal tot 90 meter diep weggekalwe is en dat voortgesette erosie die poelwand terugsny na die damwal. Hierdie proses erodeer dus die fondament van die damwal. Die dompelpoel is die diep poel onder die damwal waarin die water beland as die sluise oopgemaak word. Om die proses te stop moet die dompelpoel opgevul en die fondasie herstel en versterk word. Die herstelwerk sal tot ses jaar duur en sal ongeveer R 2,7 miljard kos. Indien niks gedoen word nie kan die damwal binne drie jaar meegee. Daar word verwag dat die restourasie werk gedurende September 2014 sal begin.<ref>'''n Plan beraam om die dam te red''. Rapport. 30 Maart 2014</ref>

== Sien ook ==
* [[Kruisings oor die Zambezirivier]]

== Bron ==
* Die Karibameer. Huisgenoot, 8 Februarie 2018.
{{Commonskat|Kariba Dam}}
* ''Mensgemaakte wonders van Afrika''. [[Dawid van Lill]]. ISBN 978-0-7993-4524-7

== Verwysings ==
{{Verwysings}}

{{Normdata}}
[[Kategorie:Damme in Afrika]]
[[Kategorie:Geografie van Zambië]]
[[Kategorie:Geografie van Zimbabwe]]