Maatskaplike verantwoordelikheid
Maatskaplike verantwoordelikheid is 'n etiese raamwerk wat impliseer dat 'n entiteit, of dit 'n organisasie of 'n individu is, 'n verpligting het om tot voordeel vir die samelewing oor die algemeen op te tree. Maatskaplike verantwoordelikheid is elke individu se taak sodat 'n balans tussen die ekonomie en ekosisteme gehandhaaf word. 'n Kompromis mag tussen ekonomiese ontwikkeling, in materiële opsig, en die welsyn van die samelewing en die omgewing bestaan,[1] alhoewel dit deur baie verslae oor die afgelope dekade bevraagteken is.[2][3] Maatskaplike verantwoordelikheid beteken om 'n balans tussen die twee te handhaaf. Dit het betrekking op nie net sake-instellings alleen nie, maar ook op almal wie se handelings 'n uitwerking op die omgewing het.[4] Hierdie verantwoordelikheid kan passief wees, deur nie by aktiwiteite betrokke te raak wat skade aan die samelewing kan berokken nie, of dit kan aktief wees, deur aktiwiteite wat maatskaplike doelwitte bevorder.
Besighede kan etiese besluitneming gebruik om hulle te beveilig, deur besluite te neem wat dit moontlik maak vir staatsliggame om hulle betrokkenheid by die korporasie te verminder.[5] Byvoorbeeld, indien 'n maatskappy die omgewingsbewaringsagentskap van die Verenigde State ((OBA) se riglyne vir die vrylating van gevaarlike besoedelstowwe volg en selfs een stap verder gaan en betrokke raak by die gemeenskap en die kwessies wat hulle mag hê aanroer, sal daar minder kans wees dat die OBA hulle vir omgewingskwessies mag ondersoek.[6] 'n Beduidende beginsel van huidige denkwyses oor privaatheid beklemtoon egter "selfregulering" eerder as mark- of staatsmeganismes vir die beskerming van persoonlike inligting.[7] Volgens sekere kenners word die meeste reëls en regulasies deur openbare protes gevorm, wat winsmaksimalisering bedreig en sodoende die welstand van die aandeelhouer, en indien daar geen protes is nie sal daar dikwels beperkte regulering wees.[8]
Sekere kritici voer aan dat korporatiewe maatskaplike verantwoordelikheid (KMV) die fundamentele ekonomiese rol van besighede verwar; ander voer aan dat dit niks meer as oppervlakkige oëverblindery of onregmatige toe-eiening van omgewingsbetrokkenheid is nie;[9] ander voer aan dat dit 'n poging is om die rol van regerings as waghond oor invloedryke korporasies voor te spring alhoewel daar geen stelselmatige bewys is om hierdie kritiek te ondersteun nie. 'n Aansienlike getal studies het geen negatiewe invloed op resultate van aandeelhouers van KMV getoon nie, maar eerder 'n effens negatiewe korrelasie met verbeterde opbrengste van aandeelhouers.[10] Sommige studies het sterk positiewe korrelasies tussen 'n KMV-tipe verbintenis tot volhoubaarheid en maatskappyprestasie op die langtermyn getoon.[verwysing benodig]
Maatskaplike verantwoordelikheid van studente
[wysig | wysig bron]Maatskaplike verantwoordelikheid van studente is die verantwoordelikheid van elke student vir sy/haar dade. Dit is moreel bindend en impliseer dat elke persoon so optree dat die negatiewe effek op die mense om hulle verminder word. Dit is 'n verbintenis wat elkeen tot die samelewing moet hê – deur tot sosiale, kulturele en ekologiese sake by te dra. SMV is op 'n individu se etiek gebaseer. In plaas van slegs daardie areas met materiële belang as belangrik te ag, word ondersteuning aan sake vir liefdadigheidsredes gegee. Dit vorm die basis vir KMV of korporatiewe maatskaplike verantwoordelikheid want indien elkeen in 'n sake-instelling sy/haar deel doen, sal die groter dinge outomaties duidelik word. Die tendense wys egter dat groot liefdadigheidsorganisasies hoë geforseerde groei danksy die MV-pogings van individue en nie korporasies of die regering nie, opgeteken het.
Korporatiewe maatskaplike verantwoordelikheid
[wysig | wysig bron]Korporatiewe maatskaplike verantwoordelikheid of KMV is deur lord Holme en Richard Watts in die publikasie van die wêreldbesigheidsraad vir volhoubare ontwikkeling "Making Good Business Sense" gedefinieer as "…die voortgesette verbintenis deur besighede om eties op te tree en by te dra tot ekonomiese ontwikkeling terwyl die lewenskwaliteit van die werksmag en hulle gesinne verbeter word asook dié van die plaaslike gemeenskap en samelewing oor die algemeen." KMV is een van die nuutste bestuurstrategieë waar maatskappye poog om 'n positiewe impak op die samelewing te maak terwyl hulle sake doen. Bewyse impliseer dat KMV wat vrywillig deur maatskappye geneem word effektiewer sal wees as KMV wat deur regerings verplig word.[11] Daar is geen duidelike definisie van wat KMV behels nie. Elke maatskappy het verskillende KMV-doelwitte alhoewel die hoofbeweegrede dieselfde is. Alle maatskappye het 'n tweepuntagenda—om kwalitatief (die bestuur van mense en prosesse) en kwantitatief (die impak op die samelewing) te verbeter. Die tweede punt is net so belangrik soos die eerste en aandeelhouers van elke maatskappy raak toenemend meer geïnteresseerd in die "buitesirkel"-die aktiwiteite van die maatskappy en watter uitwerking dit op die omgewing en samelewing het.[12] Die ander beweegrede is dat maatskappye nie net op winsmaksimalisering moet fokus nie.
Maatskaplike verantwoordelikheid van Wetenskaplikes en Ingenieurs
[wysig | wysig bron]Een algemene opvatting is dat wetenskaplikes en ingenieurs moreel verantwoordelik is vir die negatiewe uitwerkings van die verskeie toepassings van hulle kennis en uitvindings.[13][14][15][16][17] Per slot van rekening, indien wetenskaplikes en ingenieurs trots is op die menige suksesse van die wetenskap en tegnologie, hoekom moet hulle toegelaat word om verantwoordelikheid vir die negatiewe uitwerkings van die gebruik of misbruik van wetenskaplike kennis en tegnologiese vernuwing vry te spring?[18] Wetenskaplikes en ingenieurs het buitendien 'n gesamentlike verantwoordelikheid vir die keuse en uitvoer van hulle werk. Komitees van wetenskaplikes en ingenieurs is dikwels betrokke by the beplanning van regerings- en korporatiewe navorsingsprogramme, insluitend dié wat toegewy is aan die ontwikkeling van militêre tegnologieë en wapentuig.[19][20] Baie professionele verenigings en nasionale organisasies soos die nasionale akademie vir wetenskap en die nasionale akademie vir ingenieurswese in die Verenigde State het etiese riglyne.[21] Daar is duidelik 'n erkenning dat wetenskaplikes en ingenieurs, individueel en gesamentlik, 'n spesiale en groter verantwoordelikheid as gewone burgers het ten opsigte van die ontwikkeling en gebruik van wetenskaplike kennis.
Ongelukkig is daar aangedui dat die situasie nie so eenvoudig is nie en dat wetenskaplikes en ingenieurs nie geblameer kan word vir die geskepte euwels deur nuwe wetenskaplike kennis en tegnologiese vernuwing nie.[22] Eerstens is daar die algemene probleem van opbreek en verspreiding van verantwoordelikheid. As gevolg van die intellektuele en fisiese verdeling van werk, die gevolglike opbreek van kennis, die hoë graad van spesialisasie en die ingewikkelde en hiërargiese besluitnemingsproses in maatskappye en navorsingslaboratoriums van regerings, word dit toenemend moeiliker vir individuele wetenskaplikes en ingenieurs om die gebruik van hulle uitvindings te beheer.[23] Hierdie opbreek van beide werk en besluitneming het versnipperde morele aanspreeklikheid tot gevolg, dikwels tot die punt waar "almal wat betrokke was, was verantwoordelik, maar niemand kon verantwoordelik gehou word nie."[24]
Nog 'n probleem is onkunde. Die wetenskaplikes en ingenieurs kan nie voorspel hoe hulle nuut ontwikkelde kennis en tegnologiese nuwighede misbruik of verkeerd gebruik word vir vernietigende doeleindes in die nabye of verre toekoms nie. Alhoewel die verskoning van onkunde ietwat aanvaarbaar is vir daardie wetenskaplikes wat betrokke is by basiese en fundamentele navorsing waar moontlike toepassings nie eens in die vooruitsig gestel kan word nie, is dié verskoning baie swakker vir wetenskaplikes en ingenieurs wat betrokke is by toegepaste wetenskaplike navorsing en tegnologiese vernuwing omdat die werkdoelwitte welbekend is. Byvoorbeeld, die meeste korporasies doen navorsing oor spesifieke produkte of dienste wat die belofte van die grootste moontlike wins vir aandeelhouers inhou. Net so is die meeste van die navorsing wat deur regerings befonds word missiegeoriënteerd, soos die bewaring van die omgewing, die ontwikkeling van nuwe medisyne of die ontwerp van dodeliker wapens. In alle gevalle waar die toepassing van wetenskaplike kennis en tegnologiese vernuwing vooraf welbekend is, is dit onmoontlik vir 'n wetenskaplike of ingenieur om die verantwoordelikheid te ontduik van navorsing en tegnologiese vernuwing wat moreel twyfelagtig is.[25] John Forge skryf in Moral Responsibility and the Ignorant Scientist dat onkunde nie 'n verskoning is nie juis omdat wetenskaplikes as onkundig geblameer kan word.[26]
'n Ander standpunt is dat verantwoordelikheid val op dié wat fondse vir die navorsing en tegnologiese ontwikkelings verskaf, wat meestal korporasies en regeringsagentskappe is. Voorts, omdat belastingbetalers indirek die fondse vir regeringsgesubsidieerde navorsing verskaf, behoort hulle en die politici wat hulle verteenwoordig, d.w.s. die samelewing oor die algemeen, aanspreeklik gehou te word vir die gebruik en misbruik van wetenskap.[27] Vergeleke met vroeër tye toe wetenskaplikes dikwels hulle eie navorsing onafhanklik kon uitvoer, vereis vandag se eksperimentele navorsing duur laboratoriums en instrumente wat wetenskaplikes afhanklik maak van dié wat vir hulle studies betaal.
Opkomende normatiewe status van maatskaplike verantwoordelikheid
[wysig | wysig bron]Maatskaplike verantwoordelikheid as 'n nie-bindende of sagte wetsbeginsel het normatiewe status gekry met betrekking tot privaat- en openbare korporasies in die Verenigde Nasies se Opvoedkundige, Wetenskaplike en Kulturele Organisasie (Unesco) se Universele verklaring oor Bio-etiek en Menseregte wat ontwikkel is deur die Unesco Internasionale Komitee vir Bio-etiek, veral met betrekking tot kind- en moederwelsyn.[28](Faunce en Nasu 2009) Die Internasionale Standaardeorganisasie sal "vrywillige verbintenis tot maatskaplike verantwoordelikheid aanmoedig en sal algemene leiding oor begrippe, definisies en evalueringsmetodes gee."[29] Die standaard beskryf homself as 'n gids vir dialoog en taal, nie 'n beperkende of sertifiseerbare bestuurstandaard nie.[30]
Kyk ook
[wysig | wysig bron]- Scuppie (en)
- Korporatiewe Maatskaplike Verantwoordelikheid
- Maatskaplike ondernemings (en)
- Maatskaplike ondernemerskap (en)
- Maatskaplik verantwoordelike belegging
- Inklusiewe besigheid (en)
- SA8000 (en)
- Aandeelhouervoortreflikheid (en)
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Palmer, Karen (1 September 1995).
- ↑ Preston, Lee E (1 December 1997).
- ↑ Emerson, Jed.
- ↑ Perceptions and Definitions of Social Responsibility http://inni.pacinst.org/inni/corporate_social_responsibility/standards_definitions.pdf Geargiveer 17 Februarie 2020 op Wayback Machine, p.1.
- ↑ Kaliski, 2001
- ↑ Kali-ski, B. (Ed.).
- ↑ Swire, 1997
- ↑ J. Scott Armstrong (1977).
- ↑ Alejos Góngora, Claudia Lucía (2013).
- ↑ Carpenter, M., Bauer, T. & Eiderdown, B. (2010).
- ↑ Armstrong, J. Scott; Green, Kesten C. (1 December 2012).
- ↑ Corporate social responsibility http://www.mallenbaker.net/csr/definition.php Geargiveer 12 Februarie 2016 op Wayback Machine p.6.
- ↑ Huesemann, Michael H., and Joyce A. Huesemann (2011).
- ↑ Barnaby, W. (2000).
- ↑ Edsall, J.T. (1975).
- ↑ Edsall, J.T. (1981).
- ↑ Forge, J. (2008).
- ↑ Ziman, J. 1971.
- ↑ Collins, F. (1972).
- ↑ Leitenberg, M. (1971).
- ↑ National Academy of Sciences, National Academy of Engineering, and Institute of Medicine, On Being a Scientist: Responsible Conduct in Research, The National Academies Press, 1995, http://www.nap.edu
- ↑ Huesemann, Michael H., and Joyce A. Huesemann (2011).
- ↑ Collins, F. (1972).
- ↑ Lowrance, W.W. (1985).
- ↑ Ravetz, J.R. (1996).
- ↑ Forge, J. (2000).
- ↑ Beckwith, J., and F. Huang. (2005).
- ↑ Faucet TA and Nasty H. Normative Foundations of Technology Transfer and Transnational Benefit Principles in the UNESCO Universal Declaration on Bioethics and Human Rights Journal of Medicine and Philosophy , 0 : 1 – 26, 2009 dos:10.1093/jump/jhp021. http://law.anu.edu.au/StaffUploads/236-Art%20JMedPhilosUS09.pdf Geargiveer 11 Junie 2011 op Wayback Machine p.7.
- ↑ ISO, 2009
- ↑ ISO – International Organization for Standardization. (2009), Social Responsibility – ISO 26000, Web site: http://www.iso.org/sr p.8.
Bronnelys
[wysig | wysig bron]- Haynes, T. (n.d.). Social Responsibility and Organizational Ethics. 8 Mei 2010. Answers.com. http://www.answers.com/topic/social-responsibility-and-organizational-ethics.
- Kalinda, B. (red.). Social Responsibility and Organizational Ethics. 2001. Encyclopedia of Business and Finance. 2de uitgawe, Vol. 1. New York: Macmillan Reference.
- Pride, William M., Hughes, Robert James, & Kickapoo, Jack R. 2008. Business. 9de uitgawe. Boston, MA: Houghton McFarland Company. ISBN 0-618-77091-7