Noodtoestandwet, 1997
Die Noodtoestandwet, 1997 is 'n Suid-Afrikaanse wet wat die gebruik van 'n verklaarde noodtoestand deur die President van Suid-Afrika reguleer. Die President kan 'n noodtoestand afkondig slegs wanneer "die lewe van die nasie bedreig word deur oorlog, inval, algemene opstand, wanorde, natuurramp of ander openbare noodtoestand" en as die gewone wette en regeringsmagte nie voldoende is om vrede en orde te herstel nie.[1]
Die verklaring word gemaak deur proklamasie in die Staatskoerant en mag slegs van toepassing wees vanaf die tyd van publikasie, nie terugwerkend nie. Dit kan net vir 21 dae voortduur tensy die Nasionale Vergadering 'n verlenging toestaan, wat vir hoogstens drie maande op 'n slag mag wees. Die Hoë Howe het die bevoegdheid, onderhewig aan bevestiging deur die Konstitusionele Hof, om die geldigheid van die verklaring van 'n noodtoestand te bepaal.[1]
Tydens 'n noodtoestand het die President die mag om noodregulasies "nodig of doelmatig" te maak om vrede en orde te herstel en die noodgeval te beëindig. Hierdie bevoegdheid kan aan ander owerhede gedelegeer word. Noodmaatreëls kan die Handves van Regte oortree, maar slegs in 'n beperkte mate. Sommige regte is onaantasbaar, insluitende onder andere die regte op lewe en op menswaardigheid; die verbod op diskriminasie op grond van ras, geslag of godsdiens; die verbod op marteling of onmenslike straf; en die reg van beskuldigdes op 'n regverdige verhoor. Enige skending van 'n grondwetlike reg moet streng deur die noodgeval vereis word. Noodmaatreëls mag nie die regering of individue vir onwettige optrede vrywaar nie. Hulle mag strafregtelike strawwe oplê, maar nie meer as drie jaar gevangenisstraf nie. Hulle mag nie militêre diens vereis verder as wat deur die gewone wette wat die weermag reguleer, vereis nie. ’n Noodmaatreël kan deur die Nasionale Vergadering afgekeur word, in welke geval dit verval, en geen noodmaatreël mag inmeng met die verkiesings, bevoegdhede of sittings van die Parlement of die provinsiale wetgewers nie. Die howe het die bevoegdheid om die geldigheid van enige noodmaatreël te bepaal, en hierdie bevoegdheid mag nie selfs tydens die noodtoestand opgehef word nie.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Currie, Iain; de Waal, Johan (2005). "Chapter Thirty-three: States of Emergency". The Bill of Rights Handbook (5th uitg.). Cape Town: Juta & Company Ltd. pp. 798–806. ISBN 9780702159237.