Aralmeer: Verskil tussen weergawes
k robot Bygevoeg: pa:ਅਰਾਲ ਸਾਗਰ |
k r2.6.5) (Robot: verander el:Λίμνη Αράλη na el:Αράλη (λίμνη) |
||
Lyn 51: | Lyn 51: | ||
{{Link FA|no}} |
{{Link FA|no}} |
||
{{Link GA|et}} |
{{Link GA|et}} |
||
[[ar:بحر آرال]] |
[[ar:بحر آرال]] |
||
[[ |
[[bat-smg:Arala jūra]] |
||
[[be:Аральскае мора]] |
[[be:Аральскае мора]] |
||
[[be-x-old:Аральскае мора]] |
[[be-x-old:Аральскае мора]] |
||
Lyn 58: | Lyn 59: | ||
[[br:Mor Aral]] |
[[br:Mor Aral]] |
||
[[ca:Mar d'Aral]] |
[[ca:Mar d'Aral]] |
||
⚫ | |||
[[cs:Aralské jezero]] |
[[cs:Aralské jezero]] |
||
⚫ | |||
[[cy:Môr Aral]] |
[[cy:Môr Aral]] |
||
[[da:Aralsøen]] |
[[da:Aralsøen]] |
||
[[de:Aralsee]] |
[[de:Aralsee]] |
||
[[el:Αράλη (λίμνη)]] |
|||
⚫ | |||
[[el:Λίμνη Αράλη]] |
|||
[[en:Aral Sea]] |
[[en:Aral Sea]] |
||
⚫ | |||
[[eo:Aralo]] |
[[eo:Aralo]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[eu:Aral itsasoa]] |
[[eu:Aral itsasoa]] |
||
[[fa:دریاچه آرال]] |
[[fa:دریاچه آرال]] |
||
[[ |
[[fi:Araljärvi]] |
||
[[fr:Mer d'Aral]] |
[[fr:Mer d'Aral]] |
||
[[fy:Aralmar]] |
[[fy:Aralmar]] |
||
Lyn 76: | Lyn 77: | ||
[[gl:Mar de Aral]] |
[[gl:Mar de Aral]] |
||
[[gu:અરાલ સમુદ્ર]] |
[[gu:અરાલ સમુદ્ર]] |
||
[[ |
[[he:ימת אראל]] |
||
[[hi:अरल सागर]] |
[[hi:अरल सागर]] |
||
[[ |
[[hif:Aral Sea]] |
||
[[hr:Aralsko jezero]] |
[[hr:Aralsko jezero]] |
||
[[hsb:Aralski jězor]] |
|||
⚫ | |||
[[id:Laut Aral]] |
[[id:Laut Aral]] |
||
⚫ | |||
[[is:Aralvatn]] |
[[is:Aralvatn]] |
||
[[it:Lago d'Aral]] |
[[it:Lago d'Aral]] |
||
[[ |
[[ja:アラル海]] |
||
[[ka:არალის ზღვა]] |
[[ka:არალის ზღვა]] |
||
⚫ | |||
[[kk:Арал теңізі]] |
[[kk:Арал теңізі]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ko:아랄 해]] |
|||
[[la:Lacus Oxianus]] |
[[la:Lacus Oxianus]] |
||
⚫ | |||
[[lt:Aralo jūra]] |
|||
[[lmo:Lach de Aral]] |
[[lmo:Lach de Aral]] |
||
[[ |
[[lt:Aralo jūra]] |
||
⚫ | |||
[[mk:Аралско Езеро]] |
[[mk:Аралско Езеро]] |
||
[[ml:അറൽ കടൽ]] |
[[ml:അറൽ കടൽ]] |
||
⚫ | |||
[[mr:अरल समुद्र]] |
[[mr:अरल समुद्र]] |
||
[[mzn:آرال]] |
[[mzn:آرال]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[nl:Aralmeer]] |
[[nl:Aralmeer]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ja:アラル海]] |
|||
[[no:Aralsjøen]] |
[[no:Aralsjøen]] |
||
⚫ | |||
[[oc:Mar d'Aral]] |
[[oc:Mar d'Aral]] |
||
⚫ | |||
[[uz:Orol dengizi]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[pa:ਅਰਾਲ ਸਾਗਰ]] |
[[pa:ਅਰਾਲ ਸਾਗਰ]] |
||
[[pl:Jezioro Aralskie]] |
[[pl:Jezioro Aralskie]] |
||
⚫ | |||
[[pt:Mar de Aral]] |
[[pt:Mar de Aral]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[qu:Aral qucha]] |
[[qu:Aral qucha]] |
||
⚫ | |||
[[roa-rup:Aral]] |
|||
[[ru:Аральское море]] |
[[ru:Аральское море]] |
||
[[ |
[[sh:Aralsko more]] |
||
[[simple:Aral Sea]] |
[[simple:Aral Sea]] |
||
[[sk:Aralské jazero]] |
[[sk:Aralské jazero]] |
||
[[sl:Aralsko jezero]] |
[[sl:Aralsko jezero]] |
||
[[sq:Deti Aral]] |
|||
[[sr:Аралско језеро]] |
[[sr:Аралско језеро]] |
||
[[sh:Aralsko more]] |
|||
[[fi:Araljärvi]] |
|||
[[sv:Aralsjön]] |
[[sv:Aralsjön]] |
||
[[sw:Aral (ziwa)]] |
|||
[[ta:ஏரல் கடல்]] |
[[ta:ஏரல் கடல்]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[th:ทะเลอารัล]] |
[[th:ทะเลอารัล]] |
||
⚫ | |||
[[tr:Aral Gölü]] |
[[tr:Aral Gölü]] |
||
⚫ | |||
[[ug:شور دېڭىز]] |
|||
[[uk:Аральське море]] |
[[uk:Аральське море]] |
||
[[ur:بحیرہ ارال]] |
[[ur:بحیرہ ارال]] |
||
[[ |
[[uz:Orol dengizi]] |
||
[[vi:Biển Aral]] |
[[vi:Biển Aral]] |
||
[[wa:Mer d' Aral]] |
[[wa:Mer d' Aral]] |
||
[[war:Dagat Aral]] |
[[war:Dagat Aral]] |
||
[[yi:אראל ים]] |
[[yi:אראל ים]] |
||
⚫ | |||
[[bat-smg:Arala jūra]] |
|||
[[zh:鹹海]] |
[[zh:鹹海]] |
||
⚫ |
Wysiging soos op 15:59, 13 Februarie 2013
Die Aralmeer (Kazachs: Арал Теңізі, Aral Tenjizi; Oezbekies: Orol Dengizi; Russies: Аральскοе Мοре) was ’n meer tussen Kazachstan in die noorde en Oezbekistan in die suide. ’n Rowwe vertaling van die naam is "See van Eilande" – dit verwys na meer as 1 534 eilande wat vroeër daar voorgekom het; in Oud-Turks beteken aral "eiland" of "struik".[1]
Dit was voorheen een van die grootste vier mere in die wêreld met ’n oppervlakte van 68 000 km2. In die 1960's het dit geleidelik begin krimp omdat die riviere wat dit gevoed het, deur die Sowjetunie weggelei is vir besproeiingsprojekte. Teen 2007 het dit tot 10% van sy oorspronklike grootte gekrimp en in vier mere verdeel: die Noord-Aralmeer, die oostelike en westelike komme van die eens veel groter Suid-Aralmeer en een kleiner meer tussen die Noord- en Suid-Aralmeer.[2] Teen 2009 het die suidoostelike meer verdwyn en die suidwestelike meer gekrimp tot ’n smal strook.[3]
Die maksimum diepte van die Aralmeer is 42 m (2008).[4]
Die krimping van die Aralmeer is "een van die planeet se ergste omgewingsrampe" genoem.[5] Die streek se eens vooruitstrewende visbedryf is so te sê vernietig en dit het werkloosheid en ekonomiese teenspoed meegebring. Die streek is ook erg besoedel en dit het ernstige gesondheidsprobleme tot gevolg gehad. Dit het na berig word ook die klimaat beïnvloed: somers is warmer en droër en winters kouer en langer.[6]
In ’n poging om die Aralmeer te red en weer van water te voorsien, het Kazachstan ’n damprojek in 2005 voltooi; in 2008 het die watervlak met 24 m gestyg vanaf sy laagste vlak in 2007.[7] Die soutinhoud het ook gedaal en genoeg vis kom weer in die meer voor sodat vissery lewensvatbaar kan wees.[8]
Verwysings
- ↑ Old Turkic Dictionary, Leningrad, Science, 1969, p.50
- ↑ Philip Micklin; Nikolay V. Aladin (Maart 2008). "Reclaiming the Aral Sea". Scientific American. Besoek op 17 Mei 2008.
{{cite news}}
: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Satellietbeeld, 16 Augustus 2009 (klik op "2009"-skakel)
- ↑ {{cite news|url=http://www.ens-newswire.com/ens/aug2008/2008-08-01-01.asp |title=The Kazakh Miracle: Recovery of the North Aral Sea |publisher=Environment News Service |date=2008-08-01 |accessdate=2010-03-22| archiveurl= http://web.archive.org/web/20100412135936/http://www.ens-newswire.com/ens/aug2008/2008-08-01-01.asp%7C archivedate= 8 Januarie 2013
- ↑ {{cite news | author=Daily Telegraph | title=Aral Sea 'one of the planet's worst environmental disasters' | url=http://www.telegraph.co.uk/earth/earthnews/7554679/Aral-Sea-one-of-the-planets-worst-environmental-disasters.html |date=2010-04-05 | accessdate=2010-05-01 | location=Londen | work=The Daily Telegraph| archiveurl= http://web.archive.org/web/20100408214552/http://www.telegraph.co.uk/earth/earthnews/7554679/Aral-Sea-one-of-the-planets-worst-environmental-disasters.html%7C archivedate= 8 April 2010
- ↑ {{cite web | author=U.S. Geological Survey | title=Earthshots: Aral Sea | url=http://earthshots.usgs.gov/Aral/Aral | publisher=U.S. departement van binnelandse sake | date=2007-05-01 | accessdate=2008-05-17| archiveurl= http://web.archive.org/web/20080404073942/http://earthshots.usgs.gov/Aral/Aral%7C archivedate= 4 April 2008
- ↑ The rehabilitation of the ecosystem and bioproductivity of the Aral Sea under conditions of water scarcity (2007)
- ↑ "Aral Sea Reborn". Al Jazeera. 21 Julie 2012. Besoek op 6 Januarie 2013.
{{cite web}}
: Italic or bold markup not allowed in:|publisher=
(hulp)
Eksterne skakels
- Post-Soviet Legacy: Aral Sea Pollution from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives
- "Aral Sea Foundation". Besoek op April 2010.
{{cite web}}
: Gaan datum na in:|accessdate=
(hulp) - "The Aral Sea Crisis". Union for Defence of the Aral Sea and Amudarya river (UDASA). Besoek op April 2010.
{{cite web}}
: Gaan datum na in:|accessdate=
(hulp) - "Water-related vision for the Aral Sea basin for the year 2025" (PDF) (in English/Russian). UNESCO. March 2000. Besoek op April 2010.
{{cite web}}
: Gaan datum na in:|accessdate=
(hulp)AS1-onderhoud: onerkende taal (link) - "Syr Darya Control & Northern Aral Sea Phase I Project". World Bank Group - Kazakhstan. December 2006. Besoek op April 2010.
{{cite web}}
: Gaan datum na in:|accessdate=
(hulp)
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Aralmeer.
- Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
Sjabloon:Link GA Sjabloon:Link GA Sjabloon:Link GA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link FA Sjabloon:Link GA