Veer (voël): Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis

← Ouer wysiging Nuwer wysiging →

Content deleted Content added

VisueelWikiteks

Inline

Wysiging soos op 00:03, 19 April 2017

Vere vorm die bedekking van 'n voël se vel.

In Latyn word 'n veer penna (mv. pennae) genoem en omdat vere vroeër as skryfinstrument gebruik is, praat mens steeds van 'n pen. 'n Ander woord vir veer is pluim wat van Latyn pluma kom. Die tak van die wetenskap wat hom op vere rig, word plumologie genoem.

Vandag is vere net kenmerkend by voëls, maar daar is fossiele van dinosourusse wat reeds vere vertoon. Vere beskerm diere teen koue en water. Dit is dalk die vere se oorspronklike funksie, maar hulle het dikwels kleure wat die dier teen vyande beskerm of tot kommunikasie bydra. Anwysings dat gekleurde vere reeds taamlik oud is, is gevind in die fossiele van Anchiornis. Die belangrikste funksie is nogtans dat dit aan 'n voël sy vliegvermoë verskaf. Archeopterix is die bekendste fossiel wat hierdie funksie vertoon.

Vere bestaan uit keratien en is leweloos in hul volwasse toestand. Hulle is ook uiters ligte bousels, hoewel 'n voël se verepak ongeveer tweemaal so swaar is as sy skelet.

Soorte vere

Daar is party verskillende soorte vere, maar daar kan twee hoofkategorië onderskei word wat in hul opbou verskil:

Dekvere wat die gladde vorm van die voël bepaal.
Donsvere wat onder die dekvere 'n isolerende laag vorm. Hulle word deur die dekvere teen water beskerm

Dekvere

Die dekvere of kontoervere (Pennae conturae) kan verder onderskei word:

Liggaamsvere (Pennae conturae generales): die romp se dekvere
Slagvere (Remiges), wat die draagvlak van die vlerke vorm.
Stuurvere (Rectrices): die stert se vere wat die voël help om te stuur
Die eintlike dekvere (Tectrices): die orige dekvere

Donsvere

Dons (die eintlike pluime) vorm die onderkleed. Daar is van die voëls waar dit nie aangetref word nie, soos die volstuise.

Die vere van kuikentjies is nogtans aangepaste dekvere en nie regte donsvere nie.

Spesiale vere

Naas die twee grondvorme bestaan nog party besondere vere:

Halfdons (Semiplumae): in die middel tussen dek- en donsvere word aangetref op die oorgang na dele van die vel wat nie deur liggaamsvere bedek is nie.
Draadvere (Filioplumae): hul follikels het talle senuwees en speel 'n rol in propriosepsie
Borselvere (Setae): vorm die wimpers
Poeiervere (Pulviplumae): word by sommige voëls aangetref, soos duiwe en watervoëls. Hul vervaardig 'n keratienpoeier wat waterafstotend is.

Opbou

Dekvere

Dekevere bestaan uit 'n lang en stewige kiel (Scapus) asook 'n vlag wat uit 'n smalle voorvlag en 'n brede agtervlag bestaan (Vexillum exterior en interior). Die kiel bestaan uit 'n veerskag (Rhachis) en 'n pen (Calamus). Die pen het twee openings: 'n bo- en 'n ondernawel (Umbilicus superior en inferior) ^[1]

Donsvere

Donsvere het 'n eenvoudiger opbou. Die skag is kort en die sytakke van die veer is nie met hakies aan ander sytakke geheg. Daardeur ontstaan geen voor- en agtervlag nie en het die donsveer 'n vorm soos 'n borsel.

=Kuikens, jongvoëls en volwasse voëls

Party voëlfamilies het naakte kuikentjie wat uit die eier kruip, soos die visvangers, die spegte of die koekoeke. Ander voëls se kuikens is met dons bedek, maar dit is nogtans eintlik 'n vorm van dekvere. Later groei uit dieselfde papille die regte dekvere en druk die ou donsveertjie uit. Die eerste dekvere het dikwels nie dieselfde kleure as die volwasse voël s'n nie. Meeue en visarende verveer meer as een keer voordat hulle volwasse vere kry.

Veerwysings

Hierdie artikel is (gedeeltelik) vertaal uit die Duitse Wikipedia. Sien bron.

↑ Franz-Viktor Salomon (Hrsg.): Lehrbuch der Geflügelanatomie. Fischer-Verlag, Jena/ Stuttgart 1993, ISBN 3-334-60403-9.

[Salomon-1] Franz-Viktor Salomon (Hrsg.): Lehrbuch der Geflügelanatomie. Fischer-Verlag, Jena/ Stuttgart 1993, ISBN 3-334-60403-9.

[1]

@@ Lyn 40: / Lyn 40: @@
 Dekevere bestaan uit 'n lang en stewige kiel (''Scapus'') asook 'n vlag wat uit 'n smalle voorvlag en 'n brede agtervlag bestaan (''Vexillum exterior'' en ''interior''). Die kiel bestaan uit 'n veerskag (''Rhachis'') en 'n pen (''Calamus''). Die pen het twee openings: 'n bo- en 'n ondernawel (''Umbilicus superior'' en ''inferior'') <ref name="Salomon">Franz-Viktor Salomon (Hrsg.): ''Lehrbuch der Geflügelanatomie''. Fischer-Verlag, Jena/ Stuttgart 1993, ISBN 3-334-60403-9.</ref>
+===Donsvere===
-<!--
+Donsvere het 'n eenvoudiger opbou. Die skag is kort en die sytakke van die veer is nie met hakies aan ander sytakke geheg. Daardeur ontstaan geen voor- en agtervlag nie en het die donsveer 'n vorm soos 'n borsel.
+===Kuikens, jongvoëls en volwasse voëls==
+Party voëlfamilies het naakte kuikentjie wat uit die eier kruip, soos die visvangers, die spegte of die koekoeke. Ander voëls se kuikens is met dons bedek, maar dit is nogtans eintlik 'n vorm van dekvere. Later groei uit dieselfde papille die regte dekvere en druk die ou donsveertjie uit. Die eerste dekvere het dikwels nie dieselfde kleure as die volwasse voël s'n nie. Meeue en visarende verveer meer as een keer voordat hulle volwasse vere kry.
-=== Konturfedern ===
-Die [[Konturfeder]]n bestehen aus einem langen und festen Federkiel (''Scapus'') sowie einer Federfahne (''Vexillum''), die aus der schmalen Außenfahne (''Vexillum exterior'') und der breiten Innenfahne (''Vexillum interior'') gebildet wird. Der Kiel wird weiter unterteilt in den Federschaft (''Rhachis'') und die Federspule (''Calamus''). An der Spule gibt es zwei Öffnungen: einen oberen Nabel (''Umbilicus superior'') und einen unteren (''Umbilicus inferior'').<ref name="Salomon">Franz-Viktor Salomon (Hrsg.): ''Lehrbuch der Geflügelanatomie''. Fischer-Verlag, Jena/ Stuttgart 1993, ISBN 3-334-60403-9.</ref>
-Vom Federschaft gehen nach vorn und hinten Federäste (''Barbae'' oder ''Rami'') aus, von welchen jeweils wieder Bogenstrahlen (''Barbulae proximales'') und Hakenstrahlen (''Barbulae distales'') entspringen. An den Hakenstrahlen sitzen feine Häkchen, die sich mit den Bogenstrahlen des benachbarten Federastes verhaken und somit die notwendige Steifheit und Festigkeit der Federfahne herstellen.<ref name="Salomon" />
-=== Übrige Federn ===
-Die [[Daune]]n (oder ''Dunen'') haben nur einen kurzen Schaft sowie Bogen- und Hakenstrahlen (Dunenäste oder Dunenstrahlen), die nicht miteinander verhakt sind, so dass keine Federfahne entsteht. Die Spezialfedern besitzen nur einen Schaft und ein Büschel kurzer, nicht verzahnter Äste.<ref name="Salomon" />
-== Gefieder ==
-[[Datei:Gefieder.jpg|mini|Gefieder des Vogels]]
-Die Gesamtheit der Federn wird als ''Federkleid'' oder ''Gefieder'' bezeichnet.
-=== Verteilung der Federn auf dem Körper ===
-Die Federn sind nicht gleichmäßig auf dem Körper verteilt. Sie überlappen sich derartig geschlossen, dass dies von außen nicht sichtbar ist. Es werden unterschieden:<ref name="Salomon" />
-* Federraine (''Apteriae''): Bezirke ohne Körperfedern
-* Federfluren (''Pterylae''): Bezirke mit Körperfedern
-Eine Ausnahme sind z.&nbsp;B. [[Pinguine]], bei denen der Körper gleichmäßig mit Federn bedeckt ist.
-=== Dunenkleid, Juvenilkleid und Adultkleid ===
-Die Jungen einiger [[Familie (Biologie)|Familien]] der Vögel schlüpfen nackt, z. B. bei  [[Bienenfresser (Familie)|Bienenfressern]], [[Eisvögel]]n, [[Kuckucksvögel]]n, [[Racken]], [[Spechte]]n und [[Seglervögel|Seglern]]. Die Jungen der anderen Familien sind beim [[Schlupf]] mit ''Dunen'' bedeckt. Diese ''Nestlingsdunen'' sind keine echten Daunen, sondern modifizierte Konturfedern. Das Dunenkleid ist bei [[Nestling|Nesthockern]] meist einfarbig und weniger dicht als bei [[Nestflüchter]]n, bei denen es deutlich stärkere Tarnungs- und Isolationsfunktion hat.
-Die aus denselben Papillen wachsenden Konturfedern schieben die Dunen heraus. Auf das Dunenkleid folgt damit das [[Juvenil]]- oder Jugendkleid. Dieses wird mit der ersten Mauser ersetzt durch das [[Adult]]kleid oder weitere Jugendkleider wie z. B. bei [[Seeadler (Gattung)|Seeadlern]] oder größeren [[Möwen]]. Dunen- und Jugendkleid unterscheiden sich häufig farblich erheblich vom Gefieder der Altvögel.
+<!--
 === Prachtkleid und Schlichtkleid ===
 Mit dem Eintritt in die Brutsaison wechseln Männchen einiger Vogelarten mit einem [[Saisondimorphismus]] in ein auffällig gefärbtes [[Prachtkleid]] (auch Brut- oder Sommerkleid). Es dient der Partnerwerbung und der Revierabgrenzung. Nach Beendigung der Paarungszeit wechseln diese dann in ein unauffälligeres [[Schlichtkleid]] (auch Ruhe- oder Winterkleid), das eine bessere Tarnung und damit einen besseren Schutz vor [[Prädator|Fressfeinden]] bietet.