Sudoku
Sudoku (数独, uitgespreek sūdoku in Japannees) is a kopkrapper wat gegrond is op 'n logiese plasing van syfers in 'n 9×9 rooster. Hierdie rooster bestaan op sy beurt uit nege 3×3 roosters, en word afgeskop met verskeie syfers wat in party selle voorsien is. In elke ry, kolom en 3×3 rooster mag enige syfer slegs een maal voorkom. Om die kopkrapper te voltooi verg uithouvermoë en logiese vaardigheid. Alhoewel die raaisel vir die eerste keer in 1895 in 'n Franse koerant gepubliseer is, het dit gedurende 1986 in Japan 'n oplewing beleef, en het dit in 2005 internasionaal gewild geword.
Inleiding[wysig | wysig bron]
Die naam "Sudoku" is die Japannese afkorting van 'n langer frase, "Suuji wa dokushin ni kagiru" (数字は独身に限る), wat beteken "die syfers moet enkel bly." Dit is 'n handelsmerk van Nikoli in Japan. In Japannees word dit as [sɯːdokɯ] uitgespreek — sien Internasionale Fonetiese Alfabet vir nadere inligting. Alternatiewelik word die titel as "Su Doku" gespel.
Die syfers in Sudoku-raaisels word slegs vir gerief gebruik: die wiskundige verhoudings tussen syfers is heeltemal oorbodig, en enige stel simbole sal voldoen: letters, vorms of selfs kleure kan gebruik word sonder om die reëls te verander. Vir eenvoud word daar in hierdie artikel na syfers verwys.
Die aantrekkingskrag van hierdie raaisel lê in sy eenvoudige reëls, alhoewel die redenasie wat tot voltooiing lei, kompleks kan wees. Sudoku word deur sommige leermeesters aangeraai as 'n oefening in logiese beredenering. Die moeilikheidsgraad van die raaisels kan gekies word om by die speler te pas. Die raaisels is verder dikwels vryelik beskikbaar in gepubliseerde bronne, maar kan ook nuut geskep word deur rekenaarprogramme.
Kulturele impak[wysig | wysig bron]
Sudoku het gewild geword en is tans een van die mees gespeelde legkaartspeletjies ter wêreld. Die toenemende belangstelling in Sudoku het daartoe gelei dat 'n aantal toonaangewende nasionale koerante Sudoku-raaisels in hul uitgawes saam met ander stapelraaisels soos blokkiesraaisels ingesluit het.
'n Groot aantal Sudoku-internetwebwerwe is ook geskep, waardeur gebruikers 'n digitale weergawe van die raaisel kan oplos.
Die spel[wysig | wysig bron]
In sy bekendste vorm word die spel in 'n 9×9 rooster aangebied, wat verder uit nege 3×3 roosters bestaan, en kan na verwys word as 'streke', 'blokke' of selfs 'kwadrante'. Party selle bevat reeds syfers, wat as leidrade optree. Die doel is om die leë selle te vul met syfers, sodat elke kolom, ry en streek die syfers 1-9 slegs een maal bevat. Elke syfer in die oplossing verskyn dus slegs een maal in elkeen van die drie "rigtings".
Strategieë vir die oplossing[wysig | wysig bron]
Om die raaisel op te los moet drie prosesse gevolg word: rondsoek, merk en analise.
Rondsoek[wysig | wysig bron]
Dit is die eerste stap, asook een wat dwarsdeur die oplossing gedoen word. Daar hoef slegs gesoek te word tussen analise-stappe, en bestaan uit twee basiese tegnieke:
- Uitkrap: Dit behels die deursoek van rye (of kolomme) om te bepaal watter lyn in 'n spesifieke streek 'n gegewe syfer mag bevat, en word deur 'n proses van eliminasie gevind. Die proses word dan herhaal met kolomme (of rye). Vir die vinnigste resultate word syfers uitgekrap volgens hulle frekwensie van verskyning. Dit is belangrik om hierdie stap sistematies te doen, en al die syfers te toets van 1 tot 9.
- Tel van 1-9 in streke, rye en kolomme om vermiste syfers te vind: Deur vanaf die laaste ontdekte syfer te tel, kan jy die soektog bespoedig. Dit is ook die geval — veral wanneer die raaisels moeiliker raak — deur dit verkeerd-om te benader: d.w.s., deur die sel se streek, ry en kolom te deursoek vir syfers wat dit onmoontlik kan wees om die oorblywende waardes te bepaal.
Sien ook[wysig | wysig bron]
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
- SuDoku-Puzzles.mobi - Play Daily SuDoku Puzzles Geargiveer 16 Februarie 2007 op Wayback Machine
- Garns, H. "Number Place." Dell Pencil Puzzles & Word Games. No. 16, May p. 6, 1979.
- sudoku.com Website of Wayne Gould, populariser of Sudoku
- NRC Sudokus
- Sudoku Kings Populariseerder van sudoku as esport
- Sudoku Variations article at MAA Online
- Basiese oplostegnieke
- Keys to Solution at Puzzle Japan
- Solving Sudoku deur Michael Mepham
- Wiskunde van Sudoku
- Complexity and Completeness of Finding Another Solution and its Application to Puzzles Geargiveer 16 Julie 2006 op Wayback Machine Mathematical reference proving NP-completeness
- Frazer Jarvis's Sudoku page Contains programs, data, an article with Bertram Felgenhauer detailing the enumeration of Sudoku grids, and the results of Ed Russell
- Hayes, B., "Unwed Numbers - The mathematics of Sudoku, a puzzle that boasts 'No math required!'", American Scientist 94(1):12 (2006) [1] Geargiveer 1 Junie 2006 op Wayback Machine.
- Solving Sudoku with AI Gee inligting oor die toepassing van AI vir die oplossing van die Sudoku -raaisel via masjienleer
- Geskiedenis
- Rules and history from the Nikoli website Geargiveer 13 Junie 2006 op Wayback Machine
- Boyer, C., « Les ancêtres français du sudoku », Pour La Science 344 (June 2006), pages 8-11 & 89
- Article in The Times on Sudoku's alleged French ancestry
- Java Programs to Solve Sudokus
- Solving Sudokus in Java[dooie skakel] An article explaining how to solve Sudokus using Constraint programming in Java by Koalog
- Java Sudoku Solver Geargiveer 13 Junie 2006 op Wayback Machine A short program to solve Sudoku problems using backtracking similar to the eight-queens algorithm.
- Kommentaar op die skielike gewildheid van Sudoku in Brittanje:
- The puzzling popularity of Su Doku (BBC News, 22 April 2005)
- So you thought Sudoku came from the Land of the Rising Sun… (The Observer, 15 Mei 2005)
- Do you sudoku? (The Economist, 19 Mei 2005)
- LiveSudoku - Sedert 2006 - 'n Globale outoriteit van die Sudoku-speletjie met multiplayer-arena, globale en persoonlike statistieke en 'n volledige omvattende tutoriaal.
- 'n Internasionale Sudoku-platform met verskillende moeilikheidsgraad, spelergraderings, tutoriale en 'n gedetailleerde beskrywing van die koppelvlak. Ook in Pools.
