Trap (musiek)
In musiekteorie, verwys trap van die toonleer na die posisie van 'n bepaalde noot in 'n toonleer[2] met betrekking tot die tonika, die eerste en belangrikste noot van die toonleer waarvandaan elke oktaaf begin. Trappe is nuttig om die grootte van intervalle en akkoorde aan te dui, en of hulle majeur of mineur is.
In die algemeenste sin is dit trap van die toonleer bloot die nommer wat aan elke trap van die toonleer gegee word, wat gewoonlik begin met 1=tonika. Om dit so te definieer, impliseer dat 'n tonika gespesifiseer is. Byvoorbeeld, die 7-toon diatoniese toonleer kan die majeurtoonleer word sodra die korrekte trap as tonika gekies is (bv. die C-majeurtoonleer C–D–E–F–G–A–B, waar C die tonika is). As die toonleer geen tonika het nie, moet die begintrap arbitrêr gekies word. In stelteorie, byvoorbeeld, word die 12 trappe van die chromatiese toonleer gewoonlik genommer vanaf C=0, en die twaalf toonhoogteklasse word van 0 tot 11 genommer.
In meer spesifieke sin, word trappe van die toonleer name gegee wat dui op hulle spesifieke funksie in die toonleer. Hierdie definisie impliseer dat 'n funksionele toonleer, soos die geval is in tonale musiek.
Die uitdrukking trap van die toonleer kan ook verwys na die afstand tussen twee opeenvolgende en aangrensende trappe van die toonleer (sien Trappe en spronge). Die terme "heeltoon" en "halftoon" word algemeen gebruik word as intervalname. Die getal trappe van die toonleer en die afstand tussen hulle saam definieer die toonleer waarin hulle voorkom.
Majeur- en mineurtoonlere
[wysig | wysig bron]Die trappe van die tradisionele majeur- en mineurtoonleer kan op verskillende maniere geïdentifiseer word:
- die eerste, tweede, majeur- of mineurderde, vierde, vyfde, majeur- of mineursesde en majeur- of mineursewende trap van die toonleer;
- deur Arabiese syfers (1, 2, 3, 4 ...), soms met kappies ( ...);
- deur Romeinse syfer] (I, II, III, IV ...);
- die diatoniese modus wat op die trap begin en al die notas in die toonsoort bevat
- deur die name en funksie: tonika, supertonika, mediant, subdominant, dominant, submediant, leitoon en dan weer die tonika.
- Hierdie name word afgelei van 'n stelsel waar die tonika die "middelpunt". Supertonika en subtonika is, onderskeidelik, een trap bo en een trap onder die tonika; die mediant en die submediant is onderskeidelik 'n derde bo en onder die tonika, en die dominant en subdominant is 'n vyfde bo en onder die tonika.
- Subtonika word gebruik wanneer die interval tussen die noot en die tonika in die boonste oktaaf 'n heeltoon is; leitoon word gebruik wanneer die interval 'n halftoon is.
- in Engels, deur die "swewende Do" solfègestelsel, wat toelaat dat elke trap van die toonleer deur 'n enkele lettergreep geïdentifiseer word terwyl daar gesing word.
Trap | Naam (Diatoniese funksie) | Ooreenstemmende modus (majeurtoonaard) | Ooreenstemmende modus (mineurtoonaard) | Betekenis | Nota (in C-majeur) | Nota (in C-mineur) |
---|---|---|---|---|---|---|
1ste | Tonika | Ionies | Eolies | Tonale sentrum, noot waarheen finaal opgelos word | C | C |
2de | Supertonika | Dories | Lokries | Een heeltoon bo die tonika | D | D |
3de | Mediant | Frigies | Ionies | Halfpad tussen tonika en dominant, (in mineurtoonaard) grondnoot van verwante majeurtoonaard | E | E♭ |
4de | Subdominant | Lidies | Dories | Laer dominant, dieselfde interval onder tonika as wat dominant bo tonika is | F | F |
5 | Dominant | Miksolidies | Frigies | Belangrikste noot naas die tonika | G | G |
6 | Submediant | Eolies | Lidies | Laer mediant, halfpad tussen tonika en subdominant, (in die majeurtoonaard) grondnoot van die verwante mineurtoonaard | 'n | 'n♭ |
7 | Leitoon (in die majeurtoonleer) / Subtonika (in natuurlike mineurtoonleer) | Lokries | Miksolidies | Melodiese sterk affiniteit vir en lei tot tonika/Halftoon onder tonika in die majeurtoonleer en heeltoon in die natuurlike mineur. | B | B♭ |
1ste (8ste) | Tonika (oktaaf) | Ionies | Eolies | Tonale sentrum, noot waarheen finaal opgelos word | C' | C' |
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Jonas, Oswald (1982). Introduction to the Theory of Heinrich Schenker (1934: Das Wesen des musikalischen Kunstwerks: Eine Einführung in Die Lehre Heinrich Schenkers), p.22. Vert. John Rothgeb. ISBN 0-582-28227-6. Alles hoofletters.
- ↑ Kolb, Tom (2005). Music Theory for Guitarists, bl.16. ISBN 0-634-06651-X.