Ur-Hamlet
Die Ur-Hamlet (letterlik "Oer-Hamlet") is die naam gegee aan 'n toneelstuk wat nou verlore is, maar wat blyk te bestaan het voor 1589, 'n dekade voor William Shakespeare sy eie Hamlet in ongeveer 1599 geskryf het.
In 1589 het Thomas Nashe die bestaan van so 'n toneelstuk gesuggereer in sy inleiding van Robert Greene se Menaphon:
- Engelse Seneca ['n Romeinse skrywer] het by kerslig vele goeie sinne gelees, soos "Bloed is 'n bedelaar" ensovoorts; en as jy hom mooi vra op 'n ysige oggend sal hy jou hele Hamlets verskaf, ek sou sê handevol tragiese relase.[1]
Daar is ook 'n rekord van 'n opvoering van Hamlet in 1594 in Philip Henslowe se dagboek en in 1596 het Thomas Lodge geskryf van "die spook wat so miserabel by die teater gehuil het, soos 'n oestervrou, Hamlet, wraak!".[2]
Nashe verwys ook indirek na Thomas Kyd in die selfde leesstuk wat, saam met betwiste ooreenkomste tussen Shakespeare se Hamlet en Kyd se The Spanish Tragedy, gelei het tot die spekulasie dat Kyd die outeur van die Ur-Hamlet was.[3] Aangesien daar egter geen kopie van die toneelstuk vandag beskikbaar is nie, is dit onmoontlik om stylistiese en taalkundige vergelykings te maak, wat beteken dat daar geen direkte bewyse vir hierdie spekulasies is nie.
Hoeveel van dié Ur-Hamlet, ongeag wie die outeur was, kom voor in die toneelstuk deur Shakespeare? Dit is moontlik dat Shakespeare die toneelstuk geignoreer het en eerder vertrou het op vroeër weergawes van die "Amleth"-legende (ook bekend as die "Hamblet"-legende) om sy weergawe van Hamlet te skryf. Verwysings na die Ur-Hamlet stel egter voor dat dit bekend was, ten minste vir Londense skrywers soos Nashe en Lodge. Dit kan aanvaar word dat hulle tydgenote, soos Shakespeare, die werk dus ook geken het. Dit is dus waarskynlik dat hy die eietydse toneelstuk wel gebruik het, moontlik in groot detail en dat hy wat hy daarnaas benodig het van die beskikbare ouer weergawes van die ou legende geneem het. Hy het op dié manier te werk gegaan in van sy ander toneelstukke ook - die bekendste geval is miskien Henry IV, deel 1 waar hy 'n ou teks deur Raphael Holinshed gebruik het, sowel as 'n ander toneelstuk wat toe nog bestaan het.
'n Paar ortodokse Shakespeare-akademici, insluitende Harold Bloom, het Peter Alexander se voorstel aanvaar dat dit Shakespeare self was wat die Ur-Hamlet geskryf het en dat die latere toneelstuk 'n verwerking deur die outeur was van een van sy vroeër werke.[4] Jenkings, 'n hooggeagte redigeerder van die toneelstuk[5] verwerp hierdie bewerings as ongegrond.[6][7]
Notas
[wysig | wysig bron]- ↑ Nashe aangehaal in Jenkins, bl.83
- ↑ Jenkins, p.83
- ↑ Jenkins, bl.83-4
- ↑ Bloom, pp. xiii, 383
- ↑ "Alle studente van Hamlet is baie aan Harold Jenkins verskuldig vir die resultate van sy geduldige en presiese navorsing." — Edwards, bl.ix
- ↑ Jenkins, bl. 84, nota 4
- ↑ Siende dat Bloom sy opinie baseer op die 1964 Alexander's Introduction to Shakespeare, is daar geen rede om te dink dat die akademici na 1982 (die jaar van Jenkins se boek) die terme van die argument verander het nie.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- Bloom, Harold, Shakespeare: The Invention of the Human. New York, 1998.
- Hamlet, Prince of Denmark, Philip Edwards, red. Cambridge, 2003. Original Edition 1985. (New Cambridge Shakespeare)
- Hamlet, Harold Jenkins, red. Methuen & Co., 1982. (The Arden Shakespeare, Second Series)