Varsrivier (Kaapstad)

Die Varsrivier, “die verlore rivier van Jan van Riebeeck”, was 'n rivier wat van die noordelike helling van Tafelberg tot in Roggebaai gestroom het.

Hierdie rivier ontspring op Tafelberg en die water loop met die Platteklipkloof na Vredehoek. Vanaf die St. Cyprian's School in Gorge-weg en Capelstraat verdwyn die stroom in 'n ondergrondse kanaal. Dit vloei dan onderdeur hoë geboue van die stadsgebied en Bo-Maynardstraat, Bo-Canterbury- en Canterbury-straat, verby die Kasteel, onderdeur die spoorlyn en mond dan uit in die Duncandok naby die seiljaghawe.

Reeds in 1503 het die skepe van die Portugese admiraal Antonio de Saldanha uit hierdie rivier water ingeskeep. Ook was hierdie varswaterbron goed bekend aan die skipbreukelinge van die Haarlem (skip). Van Riebeeck het die naam Varsche Rivier aan die lewensaar van die jong nedersetting aan die Kaap gegee. Die spruit het drinkwater aan die inwoners en verbygaande skepe en besproeiingswater aan die Kompanjiestuin verskaf, die meul aangedryf en die grag rondom die kasteel volgehou. Rondom die riviertjie was verskeie washuise en die eerste opgaardamme en leislote het hier ontwikkel. Tot omstreeks 1869 kon die Varsrivier nog aan die meeste waterbehooeftes van die stad voldoen.

Let wel: Die Liesbeek staan op sekere kaarte aangedui met die name Amstel-, Soete- en selfs Varsrivier. Laasgenoemde naam skep verwarring.

Bibiografie

• Burman, Jose: Safe to the sea. Kaapstad: Human & Rousseau, 1962.
• Robertson, T.C.: Die mens en ons bodem. Johannesburg: Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie, 1966.