Gaan na inhoud

Yskas

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Die proses van hitte wat na die buitekant van die yskas geneem word.

ʼn Yskas of koelkas bestaan uit ʼn termiese geïsoleerde kompartement en ʼn hitte-pomp, wat hitte vervoer vanaf die binnekant van die yskas na die buitekant. Sodoende bly die yskas koel en behou ʼn temperatuur onder die gemiddelde kamertemperatuur. Om kos in ʼn yskas te bêre verlaag ook die kans van reproduksie van bakterieë, so bly kos ook langer eetbaar.  

Wanneer 'n elektriese verwarmer aangeskakel word, word dit gou rooiwarm en straal hitte uit. Maar wanneer die elektriese yskas of vrieskas aangeskakel word, word die teenoorgestelde resultaat verkry: die temperatuur daal tot benede die vriespunt.

'n Elektriese stroom wat regstreeks gebruik word, lewer net hitte; in ʼn yskas word elektrisiteit net gebruik om die kompressor aan te dryf.

Die rede hoekom dit binne ʼn yskas kouer is as buite kan as volg uiteen gesit word:

  • Wanneer 'n vloeistof in ʼn gas verander, absorbeer dit hitte. Hierdie wet verklaar ook waarom ʼn mens koeler voel wanneer jou sweet droog; die sweet, 'n vloeistof, verdamp en word 'n gas. In die proses absorbeer dit hitte van die vel, en word die vel dus afgekoel.
  • Dit spreek dus vanself dat wanneer ʼn gas tot 'n vloeistof kondenseer, dit hitte moet uitstraal.
  • Wanneer ʼn gas saamgedruk of saamgepers word, styg sy temperatuur. Dit is waarom 'n fietspomp warm word as ons ʼn fietsband oppomp.

In die yskas word sekere chemiese stowwe gebruik wat by normale druk en kamertemperatuur in gasvorm verkeer. Hul eienskappe is egter sodanig dat hulle maklik saamgepers en afgekoel kan word om hulle in vloeistowwe te laat verander.

Yskas

Voorbeelde van hierdie chemiese stowwe is Freon (dichloor-difluoormetaan, CCl2F2), swaweldioksied (SO2), ammoniak (NH3) en metielchloried (CH3Cl). Hierdie chemiese stowwe word koelgasse genoem. In die yskas sirkuleer hulle deur pype waarin hulle verander van 'n vloeistof in 'n gas; wanneer hierdie verandering plaasvind, trek hulle hitte uit die binnekant van die yskas en koel dit sodoende af.

Werking

[wysig | wysig bron]

Aangesien dit baie duur sou wees om die gas uit die yskas te laat ontsnap en dit voortdurend met 'n buitebron van koelgasse aan te vul, is daar 'n manier gevind om die ysgas oor en oor te gebruik. 'n Elektriese motor dryf 'n kompressor aan, wat die gas saampers en dit na 'n kondensator laat beweeg. Namate die druk van die gas hoër word, word dit warmer. Wanneer die gas die kondensator bereik, verloor dit hitte aangesien die lug rondom die kondensator (buite die yskas) koeler is as die gas.

Die saamgeperste gas word al hoe kouer totdat dit tot 'n vloeistof kondenseer - 'n vloeistof wat steeds onder baie hoë druk is. Hierdie hoë druk voorkom dat dit terugverander in 'n gas. Wanneer die vloeistof die uitsettingsklep bereik, moet dit deur 'n baie klein gaatjie beweeg, sodat dit in die verdamper ingespuit word in die vorm van ʼn miswolk van klein druppeltjies. In die verdamper is die koelmiddel nie meer onder druk nie, sodat dit nou van 'n vloeistof in 'n gas kan verander.

Om in 'n gas te verander, moet die vloeistof hitte absorbeer. Hierdie hitte word onttrek uit die lug wat die verdamper omring. Aangesien die verdamper binne-in die yskas geplaas is, word dit al hoe kouer. Om die kringloop te voltooi, keer die gas terug na die kompressor, word saamgepers, en ondergaan weer dieselfde proses.

Bronnelys

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]