Wys bron van Zabaikalski-krai

{{Russiese deelgebied
| naam= Zabaikalski-krai <br />Забайкальский край
| beeld= Zabaykalsky in Russia.svg
| onderskrif= Die ligging van Zabaikalski-krai in Rusland.
| land= [[Lêer:Flag of Russia.svg|20px|border]] [[Rusland|Russiese Federasie]]
| feddistrik= [[Siberiese Federale Distrik|Siberiese]]
| ekonstreek= [[Oos-Siberiese]]
| stigting= [[1 Maart]] [[2008]]
| hoofstad= [[Tsjita]]
| hoof= Konstantin Ilkofski
| amp= Goewerneur
| wetgewer= Wetgewende Raad
| sensus= 2010
| totaal= 1 107 107
| rang1= 47ste
| digtheid= 2,57/km<sup>2</sup>
| stedelik= 65,9%
| plattelands=34,1%
| oppervlakte= 431&nbsp;500&nbsp;km<sup>2</sup>
| rang2= 10de
| tydsone= [[UTC+10:00]]
| registrasie= 91
| tale= [[Russies]]
| webtuiste= http://www.e-zab.ru
| wapen-vlag=
[[Lêer:Coat of arms of Zabaykalsky Krai.svg|links|110px]] <br />
[[Lêer:Flag of Zabaykalsky Krai.svg|regs|130px|border]]
}}

'''Zabaikalski-krai''' ([[Russies]]: Забайкальский край) is genoem na die geografiese gebied [[Transbaikal]] ("agter die [[Baikalmeer|Baikal]]") en is sedert [[1&nbsp;Maart]] [[2008]] ’n [[krai]] van [[Rusland]]. Dit het ontstaan deur die samesmelting van die Tsjita-oblast en die Agin-Boerjatiese Outonome Okroeg nadat ’n referendum daaroor op [[11 Maart]] [[2007]] gehou is. Meer as 90% van die inwoners het daarvoor gestem.

Volgens die sensus van 2010<ref name="Sensus"/> het die gebied 1&nbsp;107&nbsp;107 inwoners, waarvan [[Russe]] 89,9%, uitmaak, Boerjate 6,8% en [[Oekraïners]] 0,6%.

Daar is reeds planne om die nuwe gebied later te laat saamsmelt met die outonome republiek [[Boerjatië]] en die saamgevoegde [[Irkoetsk-oblast]] om die [[Baikal-krai]] te vorm.

Rawil Geniatoelin, goewerneur van die Tsjita-oblast, is op [[5 Februarie]] [[2008]] verkies tot goewerneur van Zabaikalski-krai deur die meerderheid van doema-afgevaardigdes van Tsjita en Agin-Boerjatië. Hy is sedert [[1 Maart]] [[2008]] in die amp.<ref name="Governor">[https://web.archive.org/web/20090817023442/http://itar-tass.com/level2.html?NewsID=12429358&PageNum=0 На административной карте РФ появился новый субъект федерации - Забайкальский край]. Artikel van Itar-Tass.com {{ru}}</ref>

==Geskiedenis==
Die eerste tekens van menslike lewe in die streek dateer terug na 35&nbsp;000 tot 150&nbsp;000 jaar gelede. Vroeë bewyse is ontdek aan die oppervlak van antieke riviergruis van die Girsjeloenki (’n sytak van die Chilokrivier) naby die stad [[Tsjita]].

Mongoolsverwante [[Plaatgrafkultuur|plaatgraf]]monumente is in die [[Baikalmeer|Baikalstreek]] ontdek.<ref>History of Mongolia, Volume I, 2003</ref> Die Zabaikalsk-streek is beheer deur die Xiongnu-ryk (209 v.C. - 93 n.C.), die Mongoolse Xianbei-staat (93-234), Rouran-khaganaat (330-555), [[Mongoolse Ryk]] (1206-1368) en [[Yuan-dinastie|Noord-Yuan]] (1368-1691).<ref name="HM">History of Mongolia, Volume II, 2003</ref> 

In die 17de eeu het [[Mongools]]sprekende Daurs aan die Sjilka-, die [[Amoer]]- en die Boerejarivier gewoon. Die streek Dauria is na hulle genoem – dit is ook die Transbaikal genoem en is nou die gebied van Rusland oos van die [[Baikalmeer]]. Vandag is daar nog [[Boerjatië|Boerjat-Mongole]] in die streek.

In April 2006 het streeksowerhede begin met voorbereidingswerk vir die vereniging van die Tsjita-oblast en Agin-Boerjatiese Outonome Okroeg. Leiers van die streke het op 17 November dié jaar ’n brief na die Russiese president, [[Wladimir Poetin]], gestuur en hy het die inisiatief ondersteun.

’n Referendum oor die vereniging is op 11 Maart 2007 gehou. In Tsjita-oblast het 90,29% (535&nbsp;045 kiesers), ja gestem en net 8,89% (52&nbsp;698 kiesers) nee. Die stempersentasie was 72,82%. In die Agin-Boerjatiese Outonome Okroeg het 94% (38&nbsp;814 kiesers) ja gestem en net 5,16% (2&nbsp;129 kiesers) nee. Die stempersentasie was 82,95%.

Op 23 Julie 2007 het president Poetin ’n federale konstitusionele wet onderteken vir die vereniging van die twee streke en op 1 Maart 2008 is die Zabaikalski-krai gebore. 

==Demografie==
===Godsdiens===
{{Staafgrafiek kas
|sweef=links
|byskrif='''Godsdiens in Zabaikalski-krai'''<ref name="2012ArenaAtlas">[http://sreda.org/en/arena "Arena: Atlas of Religions and Nationalities in Russia"]. Sreda, 2012.</ref><ref name="2012Arena-religion-maps">[http://c2.kommersant.ru/ISSUES.PHOTO/OGONIOK/2012/034/ogcyhjk2.jpg 2012 Arena Atlas Religion Maps]. "Ogonek", № 34 (5243), 27/08/2012. Besoek op 21/04/2017. [https://web.archive.org/web/20170421154615/http://c2.kommersant.ru/ISSUES.PHOTO/OGONIOK/2012/034/ogcyhjk2.jpg Geargiveer]</ref>
|wydte=280px
|stawe =
{{Staafgrafiek persent|[[Oosters-Ortodokse Kerk|Oosters-Ortodoks]]|rooi|24.6}}
{{Staafgrafiek persent|Ortodoks (ander)|blou|1.6}}
{{Staafgrafiek persent|Ander Christene|geel|5.6}}
{{Staafgrafiek persent|[[Boeddhisme]]|blou|6.3}}
{{Staafgrafiek persent|Spiritueel,&nbsp;maar&nbsp;nie&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; godsdienstig|groen|28}}
{{Staafgrafiek persent|Ateïsties|blou|17.1}}
{{Staafgrafiek persent|Ander of geen|grys|16.8}}
}}

Volgens ’n opname in 2012<ref name="2012ArenaAtlas"/> behoort byna 25% van die bevolking tot die [[Russies Ortodokse Kerk]], 6,3% tot [[Boeddhisme]] en 6% tot ander [[Christelike]] kerke as die Ortodokse kerke. 

Daarbenewens is 2% Ortodokse Christelike gelowiges, maar behoort nie tot enige (nie-Russiese) Oosters-Ortodokse kerk nie, 28% meen hulle is spiritueel maar nie godsdienstig nie, 17% is [[Ateïsme|ateïsties]] en 16,15% volg geen godsdiens nie of het geen antwoord verskaf nie.<ref name="2012ArenaAtlas" />

===Etniese verspreiding===
Volgens die Russiese sensus van 2010<ref name="Sensus"/> maak Russe 89,9% van die bevolking uit en Boerjate 6,8%. Ander groepe is Oekraïners (0,6%), [[Tatare]] (0,5%), [[Belarus]]se (0,2%), Azeri (0,18%) en Ewenks (0,1%). Altesaam 19&nbsp;981 mense het nie hulle etnisiteit verklaar nie. Daar word geraam die verspreiding van dié groep is dieselfde as vir die groep wat wel hulle etnisiteit verklaar het.<ref>{{Cite web |url=http://www.perepis-2010.ru/news/detail.php?ID=6936 |title=argiefkopie |access-date=22 Desember 2020 |archive-date= 7 Januarie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190107001951/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/perepis_itogi1612.htm |url-status=dead }}</ref>

===Stede en dorpe===
{{Grootste stede
| naam        = Grootste stede
| klas        = nav
| land        = Zabaikalski-krai
| stat_verw   = Russiese sensus 2010<ref name="Sensus">[http://akstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/akstat/resources/c313ce8042e6e96f889ded553db9bdfa/%D0%A3%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%87%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.htm Оценка численности населения на 1&nbsp;января 2014&nbsp;года и в среднем за 2013&nbsp;год] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151019101214/http://akstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/akstat/resources/c313ce8042e6e96f889ded553db9bdfa/%D0%A3%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%87%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C.htm |date=19 Oktober 2015 }} {{ru}}</ref>
| lys_vlg_pop = 
| afd_naam    = Administratiewe afdeling
| afd_skakel  = 
| stad_1      = Tsjita
| afd_1       = Tsjitinski-distrik
| pop_1       = 324 444 	
| afb_1       = Площадь Ленина (2).JPG
| stad_2 =  Krasnokamensk| afd_2 = Krasnokamenski-distrik | pop_2 = 55 666 | afb_2 = Краснокаменск. Церковь Спаса Нерукотворного Образа.JPG
| stad_3 =  Borzia | afd_3 = Borzinski-distrik | pop_3 = 31 379 | afb_3 = 
| stad_4 =  Petrofsk-Zabaikalski | afd_4 = Petrofsk-Zabaikalski-distrik | pop_4 = 18 549 | afb_4 = 
| stad_5 =  Nertsjinsk | afd_5 = Nertsjinski-distrik | pop_5 = 14 959
| stad_6 = Sjilka | afd_6 = Sjilkinski-distrik | pop_6 = 13 947
| stad_7 = Tsjernisjefsk | afd_7 = Tsjernisjefski-distrik | pop_7 = 13 359
| stad_8 = Mogotsja | afd_8 = Mogotsjinski-distrik | pop_8 = 13 258
| stad_9 = Karimskoje | afd_9 = Karimski-distrik | pop_9 = 13 037
| stad_10 = Balei | afd_10 = Baleiski-distrik | pop_10 = 12 533
}}

==Geografie==
Die krai is geleë binne die historiese streek Transbaikalië (Dauria) en het aansienlike buitelandse grense met [[China]] ([[Binne-Mongolië]]; 998&nbsp;km) en [[Mongolië]] (die Dornod-, Khentii- en Selenge-provinsie; 868&nbsp;km). In Rusland self grens dit aan die [[Irkoetsk-oblast|Irkoetsk-]] en [[Amoer-oblast]], sowel as aan Boerjatië en [[Sacha (Jakoetië)]]. Die Chentei-Daur-hooglande kom aan die suidwestekant voor.

== Verwysings ==
{{Verwysings}}

==Skakels==
{{Commons-kategorie inlyn|Zabaykalsky Krai}}
{{vertaaluit| taalafk = en | il = Zabaykalsky Krai}}

{{Deelgebiede van Rusland}}

{{Normdata}}

[[Kategorie:Russiese krais]]