Seksuele opwekking

’n Erotiese illustrasie deur die 18de-eeuse Russiese kunstenaar Konstantin Somof.

Seksuele opwekking of seksuele opwinding is die opwekking van die geslagsdrang tydens of in afwagting van seks. ’n Paar fisiologiese reaksies vind in die liggaam en gees plaas as voorbereiding van die seksdaad en duur voort tydens seks. Manlike opwekking sal lei tot ’n ereksie en by vroue lei opwekking tot geswolle weefsel soos in die tepels, vulva, klitoris en vaginale wande, asook tot vaginale smering. Geestelike en liggaamlike prikkelings en die inwendige skommeling van hormone kan seksuele opwekking beïnvloed.

Seksuele opwekking het verskeie stadiums en hoef nie noodwendig tot seksuele aktiwiteit te lei nie. As daar genoeg seksuele prikkeling is, bereik seksuele opwekking sy klimaks tydens ’n orgasme.

Terminologie

Daar is verskeie informele terme en frases, sommige plat, wat vir seksuele opwekking gebruik word, soos "katools", "loops", "jags" en "spuls".

Erotiese prikkelings

Na gelang van die situasie, kan iemand seksueel opgewek word deur ’n verskeidenheid faktore, liggaamlik én geestelik. Dit kan ’n ander mens of spesifieke eienskappe van dié mens wees, of niemenslike voorwerpe. Die fisieke stimulasie kan veroorsaak word deur die aanraking van ’n erogene (sensitiewe) sone of voorspel, veral wanneer dit gepaardgaan met die verwagting van eindelike seksuele aktiwiteit. Seksuele opwekking kan aangehelp word deur ’n romantiese opset, musiek of ’n ander strelende situasie. Die moontlike seksuele prikkelings en die vlak van opwekking wissel van persoon tot persoon en van tyd tot tyd.

Prikkelings kan volgens sintuie geklassifiseer word: tas, sig of reuk. Ook gesprekke, lees, rolprente of foto's kan erotiese gedagtes en herinnerings veroorsaak. Sommige mense vind naaktheid seksueel prikkelend; ander pornografie. As seksuele prikkeling veroorsaak word of afhanklik is van die gebruik van voorwerpe, word dit seksuele fetisjisme of soms parafilie genoem.

Daar is ’n algemene siening dat vroue langer as mans neem om seksueel opgewek te raak, maar onlangse wetenskaplike navorsing dui aan daar is nie ’n groot verskil tussen mans en vroue nie. In ’n studie deur die gesondheidsentrum van die McGill-universiteit in Montreal, Kanada, was mans en vroue wat na eksplisiete rolprente en foto's gekyk het, albei ná sowat 10 minute opgewek. Die tyd wat voorspel duur, wissel van mens tot mens en van tyd tot tyd, en hang af van vele omstandighede.

Anders as by baie ander diere het die mens nie ’n "paringseisoen" nie en kan hulle dwarsdeur die jaar seksueel opgewek raak.

Fisiologiese reaksie

Seksuele opwekking veroorsaak verskeie fisieke reaksies, waarvan die belangrikstes in die geslagsdele plaasvind. Seksuele opwekking by mans word gewoonlik gekenmerk deur die opswelling en verstywing van die penis wanneer bloed die swelliggaam van die penis vul. In vroue lei seksuele opwekking tot ’n toename in bloedvloei na die klitoris en vulva, sowel as die deursypeling van vog wat as smeermiddel dien deur die vaginale wande.

In mans:

In vroue:

Manlike seksuele opwekking. Links is die manlike geslagsdele in ’n normale toestand; regs is die penis nadat dit opgeswel en styf geword het. Opswelling van tepels Opswelling en verstywing van penis Die are in die penis kan meer uitstaan Same- en terugtrekking van voorhuid; dikwels ontbloting van eikel Vrystelling van preseminale vloeistof Opswelling van testikels Optrekking van testikels Sametrekking en verdikking van skrotum Pupilvergroting

Vroulike seksuele opwekking. Links is die vroulike geslagsdele in ’n normale toestand. Regs is die vrou seksueel opgewek, die vulva is nat en die skaamlippe effens opgeswel. Opswelling van tepels Vaginale smering Opswelling van vaginale wande Swelling en verstywing van klitoris en skaamlippe Verhoging van serviks en baarmoeder Uitsetting van binneste tweederdes van vagina Verandering in vorm, kleur en grootte van binneste en buitenste skaamlippe Pupilvergroting Verwyding (wyerwording) van areola

Manlike fisieke reaksie

Dit is normaal om ’n ereksie met manlike seksuele opwekking te vereenselwig. Fisieke of sielkundige prikkeling, of albei, lei tot bloedvatverwyding, en die toename in bloedvloei laat die drie sponsagtige dele wat met die lengte van die penis langs loop, opswel: die twee swelliggame (corpora cavernosum penis) en die sponsliggaam (corpus spongiosum). Die penis word groter en stywer, die vel van die skrotum trek stywer en die testikels word nader aan die liggaam opgetrek. Die verhouding tussen ’n ereksie en seksuele opwekking is egter nie altyd een-tot-een nie. Sommige mans sê hulle kry ná hulle middel-40's nie altyd ’n ereksie wanneer hulle seksueel opgewek raak nie. Net so kan ’n ereksie snags plaasvind sonder opsetlike seksuele stimulasie of vanweë meganiese stimulasie (byvoorbeeld die skuur van die penis teen die lakens). ’n Jong man, of een met ’n sterk libido, kan genoeg seksuele opwekking ervaar danksy ’n opwellende gedagte of die sien van ’n verbyganger. Daarna kan sy penis vanweë kontak met die binnekant van sy klere genoeg stimulasie ervaar dat hy sy ereksie ’n tyd lank behou.

Indien seksuele opwekking en stimulasie voortduur, sal die eikel van die penis waarskynlik groter opswel en, namate nog bloed na die geslagsdele vloei, ’n dieper kleur kry, en die testikels kan tot 50% groter word. Terwyl die testikels verder opgetrek word, kan ’n gevoel van warmte om hulle en die perineum (die gebied tussen die anus en skrotum) ontwikkel. Met verdere seksuele prikkeling word die hartklop en asemhaling vinniger en die bloeddruk styg. Soms lei die toename in bloedvloei in die genitale en ander streke in mans na ’n seksgloed.

As seksuele stimulasie steeds voortduur, begin ’n orgasme, wanneer die spiere van die bekkenbodem, die vas deferens (tussen die testikels en die prostaat), die saadblasies en die prostaat self kan laat begin saamtrek op ’n manier wat sperma en semen in die urinebuis in forseer. As dit eers begin het, sal die man waarskynlik ejakuleer en ’n volle orgasme ervaar, met of sonder verdere stimulasie. Dit word ook in Afrikaans die "fyndraai" genoem.

As seksuele stimulasie voor die fyndraai beëindig word, sal die fisieke uitwerking van die stimulasie, insluitende die opswelling, binne ’n kort tyd afneem. Herhaalde of uitgerekte stimulasie sonder ’n orgasme en ejakulasie kan tot ongemak in die testikels (epididimale hipertensie) lei – of wat in Engelse sleng blue balls genoem word.

Ná ’n orgasme en ejakulasie ondervind mans gewoonlik ’n refraktêre tydperk wat gekenmerk word deur ’n verslapping van die penis, ’n afname in die seksgloed, minder belangstelling in seks en ’n gevoel van ontspanning wat toegeskryf kan word aan die neurohormone oksitosien en prolaktien. Die intensiteit en duur van die refraktêre tydperk kan baie kort wees in ’n jong man wat seksueel baie opgewek is, soms selfs sonder ’n merkbare verslapping van die penis. In ouer mans kan dit ’n paar uur of dae duur.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Seksuele opwekking.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia