Stanislaw Ulam

Stanisław Marcin Ulam (3 April 1909 - 13 Mei 1984) was 'n Pools-Amerikaanse wetenskaplike op die gebied van wiskunde en kernfisika. Hy het deelgeneem aan die Manhattan-projek, die oorsprong van die Teller – Ulam-ontwerp vir termonukleêre wapens, die konsep van die sellulêre outomatisering ontdek, die Monte Carlo-berekeningsmetode uitgevind en die voorstel van kernpuls aandrywing voorgestel. In suiwer en toegepaste wiskunde het hy enkele stellings bewys en verskeie veronderstellings voorgestel.

Ulam is gebore in 'n welgestelde Poolse Joodse familie en studeer wiskunde aan die Lwów Polytechnic Institute, waar hy in 1933 promoveer onder toesig van Kazimierz Kuratowski. In 1935 het John von Neumann, wat Ulam in Warskou ontmoet het, hom genooi om vir 'n paar maande na die Instituut vir Gevorderde Studie in Princeton, New Jersey, deur te bring. Van 1936 tot 1939 het hy somers in Pole en akademiese jare aan die Harvard-universiteit in Cambridge, Massachusetts, deurgebring, waar hy gewerk het om belangrike resultate rakende ergodiese teorie te bekom. Op 20 Augustus 1939 vaar hy vir die laaste keer saam met sy 17-jarige broer Adam Ulam na die Verenigde State. Hy word 'n assistent-professor aan die Universiteit van Wisconsin – Madison in 1940, en 'n Amerikaanse burger in 1941.

In Oktober 1943 ontvang hy 'n uitnodiging van Hans Bethe om by die Manhattan-projek by die geheime Los Alamos-laboratorium in Nieu-Mexiko aan te sluit. Daar het hy aan die hidrodinamiese berekeninge gewerk om die gedrag van die plofbare lense wat deur 'n inploffingswapen benodig word, te voorspel. Hy is toegewys aan Edward Teller se groep, waar hy aan Teller se "Super"-bom vir Teller en Enrico Fermi gewerk het. Na die oorlog vertrek hy om 'n medeprofessor aan die Universiteit van Suid-Kalifornië te word, maar keer in 1946 terug na Los Alamos om aan termonukleêre wapens te werk. Met behulp van 'n groep vroulike 'rekenaars', waaronder sy vrou Françoise Aron Ulam, het hy bevind dat Teller se 'Super'-ontwerp onwerkbaar was. In Januarie 1951 het Ulam en Teller die ontwerp van die Teller – Ulam bedink, wat die basis is vir alle termonukleêre wapens geword het.

Ulam het die probleem van kernaandrywing van vuurpyle, wat deur Projek Rover nagestreef is, oorweeg en voorgestel om, as alternatief vir Rover se kerntermiese vuurpyl, klein kernontploffings vir voortstuwing aan te wend, wat Projek Orion geword het. Met Fermi, John Pasta en Mary Tsingou het Ulam die probleem Fermi – Pasta – Ulam – Tsingou bestudeer, wat die inspirasie geword het vir die veld van nie-lineêre wetenskap. Hy is waarskynlik veral bekend omdat hy besef het dat elektroniese rekenaars dit prakties maak om statistiese metodes toe te pas op funksies sonder bekende oplossings, en soos rekenaars ontwikkel het, het die Monte Carlo-metode 'n algemene en standaardbenadering vir baie probleme geword.

Bibliografie

• Kac, Mark; Ulam, Stanisław (1968). Mathematics and Logic: Retrospect and Prospects. New York: Praeger. ISBN 978-0-486-67085-0. OCLC 24847821.
• Ulam, Stanisław (1974). Beyer, W. A.; Mycielski and, J.; Rota, G.-C. (reds.). Sets, Numbers, and Universes: selected works. Mathematicians of Our Time. Vol. 9. The MIT Press, Cambridge, Mass.-London. ISBN 978-0-262-02108-1. MR 0441664.
• Ulam, Stanisław (1960). A Collection of Mathematical Problems. New York: Interscience Publishers. OCLC 526673.
• Ulam, Stanisław (1983). Adventures of a Mathematician. New York: Charles Scribner's Sons. ISBN 978-0-684-14391-0. OCLC 1528346. (autobiography).
• Ulam, Stanisław (1986). Science, Computers, and People: From the Tree of Mathematics. Boston: Birkhauser. ISBN 978-3-7643-3276-1. OCLC 11260216.
• Ulam, Stanisław; Ulam, Françoise (1990). Analogies Between Analogies: The Mathematical Reports of S.M. Ulam and his Los Alamos Collaborators. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-05290-1. OCLC 20318499.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.