Donkergat
Donkergat was 'n bekende walvisstasie aan die Weskus van Suid-Afrika.[1][2][3]
Hierdie walvisabattoir was geleë by 33° 4′ 55″ suid, 18° 0′ 5.99″ oos, in 'n klein baai op die noordelike punt van die smal skiereiland wat Langebaan se strandmeer van die Atlantiese Oseaan skei.
Aanvanklik was Donkergat 'n kwarantynpos vir mense wat aansteeklike siektes onderlede gehad het. Grafstene dui ook daarop dat daar verskeie drenkelinge begrawe lê. Baie vroeg in die 20ste eeu ontwikkel Johann Bryde hier die eerste moderne walvisstasie op grond wat hy huur van John de Villiers, 1ste Baron de Villiers. Bryde bring die skepe Val en Matilda tot sink om 'n kaai te vorm.
Walvisjagters van oor die hele wêreld, en veral van Noorweë, het die fabriek gebruik. In 40 jaar is hier 20 000 walvisse geslag en binne die eerste 4 jaar het die maatskappy traan ter waarde van £100 000 verkoop. Tussen die Eerste en Tweede Wêreldoorlog is die fabriek gesluit weens 'n te lae prys vir die walvisolie. Tydens die Tweede Wêreldoorlog het die fabriek weer goeie sake gedoen en na die oorlog is in een seisoen selfs 2000 walviskarkasse hier aan wal gebring.
Na die 1960’s het die walvisvangs baie afgeneem en is die fabriek in 1967 gesluit. Dit het ook 'n einde gebring aan die onaangename reuk wat oor die gebied gehang het afkomstig van die ketels waarin die walvisspek verwerk is. Nog jare lank na die sluiting van die fabriek het die see daar rondom gewemel van die haaie wat gelok is deur die slagafval. Haaiaanvalle het toe nog gereeld voorgekom, maar tans is dit 'n gewilde gebied by branderplankryers en hengelaars.
Trivia[wysig | wysig bron]
In 1962 is hier in die pens van 'n walvis een van die wêreld se grootste pylinkvisse aangetref.
Verwysings[wysig | wysig bron]
Bronne[wysig | wysig bron]
- Green, Lawrence G.: A giant in hiding. Kaapstad: Howard Timmins, 1970
- Green, Lawrence G.: South African Beachcomber. Kaapstad: Howard B. Timmins, 1958
- Snyman, Dana: Jagters van die diepsee. In: Onder die radar. Stories uit ons land. Kaapstad: Tafelberg, 2013. ISBN-13:978-0-624-06227-1