Graafskap Ziegenhain
Die graafskap Ziegenhain was 'n gebied van die Heilige Romeinse Ryk van die Duitse Nasie wat deur die grawe van Ziegenhain regeer is.
Die familie[wysig | wysig bron]
Die grawe van Ziegenhain was nasate van die Gozmar-familie wat al in die 9de eeu opgeteken is en van die grawe van Reichenbach wat 'n sytak van die Gozmar-familie was wat in die 11de eeu gestig is. In die 12de verkry hulle 'n aaneengeslote gebied wat uit die voogdy oor die klooster van Fulda, allodiale besittings, ryksbesit en lene soos Mainz, Fulda en Hersfeld bestaan het. Dit het Neder-Hesse amper geheel van Opper-Hesse geskei.
Die naam[wysig | wysig bron]
Graaf Gottfried I het die burg Ziegenhain gebou, wat tans in 'n stadsdeel van Schwalmstadt geleë is en vanaf 1144 het hulle die naam “Grafen von Cigenhagen” aangeneem. Soms het hulle ook die naam "graaf von Wegebach" gebruik. Hierdie nedersetting wat ongeveer 1 km ten noorde van Ziegenhain lê, word in 1144 die eerste keer genoem en Gottfried I het daar gewoon. In 1308 word dit 'n “villa” genoem. In die 15de eeu word dit egter verlaat.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Die graafskap verloor in 1158 aansienlike gebiede toe Gozmar III von Ziegenhain se dogter Lukardis met Friedrich, die seun van landgraaf Ludwig II van Thüringen getroud het. Die Ludowinger-familie van Thüringen het op baie gebiede aanspraak gemaak, soos op Reichenbach, Wildungen, die burgte Keseberg en Staufenberg en Treysa en Zeigenhain self. Gozmar III se opvolger en broer Rudolf II het hom hierteen aanvanklik suksesvol verweer, maar die aansprake het voortgeduur.
Graaf Ludwig I het met die suster van die laaste graaf van Nidda Berthold I getroud en toe Berthold sonder erfgenaam gesterf het, het Ludwig in 1205 die graafskap Nidda aan die noordelike rand van die Wetterau geërf.
Rudolf II se kleinseuns Gottfried IV en Berthold II is egter in 1233 gedwing 'n ooreenkoms met landgraaf Konrad von Thüringen 'n verdrag te teken waarin hulle Reichenbach, Wildungen, die burg Hollende en die suidwestelike helfte van die voogdy Keseberg opgegee het.
Deling[wysig | wysig bron]
Die broers Gottfried IV en Berthold I het saam die graafskap geregeer, maar toe is dit in 1258 tot 1330 verdeel. Gottfried IV se seun Ludwig II, en ná hom Engelbert I het Nidda en 'n klein deel van Ziegenhain geregeer. Berthold I se seun Gottfried V en ná hom sy seun Gottfried VI kry die grootste deel van Ziegenhain self.
Graaf Ludwig II het sy aansprake op die burg Hornberg in die dal van die Neckar in 1263 ten gunste van die biskop van Speyer opgegee. Die grootste deel van die voogdy-regte oor die klooster van Fulda word in 1279 aan die klooster self afgestaan. Neustadt ten ooste van Marburg word in 1294 aan die bisdom Mainz verloor.
Hereniging[wysig | wysig bron]
Die twee dele van die graafskap word in 1330 herenig toe Gottfried VI se seun en opvolger Johann I die erfdogter van Engelbert I getroud het. Johann I neem in 1331 deel aan 'n opstand van die burgers van Fulda teen die ab van die magtige klooster in 'n poging om weer grip hierop te kry. Hy verloor egter die slag en word gedwing 'n groot boete te betaal. Hy doen in 1344 vir 'n afkoopsom van 7100 pond Heller afstand van alle voogdy-regte wat hy nog oor die klooster kan opeis. Die ooreenkoms word in 1346 regsgeldig.
Verhouding met die landgraafskap Hesse[wysig | wysig bron]
Die geografiese ligging van die graafskap tussen die twee belangrikste dele van die landgraafskap Hesse: Neder- en Opperhesse het baie konflikte veroorsaak. Hesse het sy gebied wil verenig ten koste van Ziegenhain. Die hoogtepunt van hierdie stryd was die leidende rol wat graaf Gottfried VII in die Sternerbund gespeel het, 'n koalisie van grawe, burg-here en abdye wat teen Hesse gerig was. Die Sternerbund het egter van landgraaf Hermann II verloor.
Ziegenhain het in die bisdom Mainz sy sterkste bondgenoot in die stryd teen Hesse gevind. Mainz en Hesse het albei geprobeer die hegemonie oor noord- en midde-Hesse te verkry. Hierdie stryd het van die 13de tot ver in die 15de voortgeduur. Die beslissende slag kom op 23 Julie 1427 by Fritzlar en landgraaf Ludwig II van Hesse verslaan aartsbiskop Konrad III van Mainz. Hierna word graaf Johann II van Ziegenhain gedwing Hesse as sy leenheer te erken.
Dispuut oor die opvolging[wysig | wysig bron]
Die laaste graaf van Ziegenhain Johann II “die sterke” sterf in 1450 sonder opvolgers en dit lei tot 'n verbitterde dispuut oor die opvolging:[1]
- Landgraaf Ludwig I van Hessen verklaar dat die graafskap Ziegenhain 'n vervalle leen van Hesse is en dus aan hom behoort
- Die familie Hohenlohe maak aanspraak op die graafskap, omdat 'n kleindogter van Gottfried VIII, Elisabeth von Hanau, wie se moeder Elisabeth von Ziegenhain met graaf Ulrich V von Hanau getroud was, met Albrecht I von Hohenlohe-Weikerheim getroud is.
Albrecht se seuns Albrecht II en Kraft V von Hohenlohe-Weikersheim is aanvanklik suksesvol. Keiser Frederik III beleen hulle op 14 Mei 1450 met die rykslene van Ziegenhain en verhef hulle tot erflike grawe van die ryk.[2] Ludwig von Hessen negeer dit en beset die graafskap met sy leër. Die stryd gaan tot 1495 op die slagveld asook in die geregshof voort. Uiteindelik wen Hesse, hoewel hulle eers 9000 gulden aan Hohenlohe moet betaal. Hiermee word Ziegenhain, insluitend Nidda 'n deel van die landgraafskap Hesse. Die Hohenlohe behou die graaflike titel.
Literatuur[wysig | wysig bron]
- Karl E. Demandt: Geschichte des Landes Hessen, 2. Auflage, Kassel, 1972 (S. 203–207, Grafschaft Nidda: S. 159) ISBN 3-7618-0404-0
- Gerhard Köbler: Historisches Lexikon der deutschen Länder. 4. Auflage, München 1992.
- Martin Röhling: Die Geschichte der Grafen von Nidda und der Grafen von Ziegenhain = Niddaer Geschichtsblätter 9. Hrsg.: Niddaer Heimatmuseum e.V. Nidda, 2005. ISBN 3-9803915-9-0
- H. Römer: "Zur Verfassungsgeschichte der Grafschaft Ziegenhain im 13. und 14. Jahrhundert". In Zeitschrift des Vereins für hessische Geschichts- und Landeskunde 48 (1915), S. 1–118.
- Gerhard Taddey: "Wie die Hohenloher Grafen wurden". In: Beiträge zur Landeskunde. Regelmäßige Beilage zum Staatsanzeiger für Baden-Württemberg 5 (1976), S. 1–9.
- Friedrich-Wilhelm Witzel: Die Reichsabtei Fulda und ihre Hochvögte, die Grafen von Ziegenhain im 12. und 13. Jahrhundert = Veröff. des Fuldaer Geschichtsvereins 41 (1963).
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is (gedeeltelik) vertaal uit die Duitse Wikipedia. Sien bron.