Hispania Baetica

Hispania Baetica was 'n Romeinse provinsie.

Die provinsie Baetica

Die Romeinse brug van Córdoba

Keiser Augustus het die Iberiese skiereiland in drie provinsies verdeel: Hispania Ulterior Baetica met sy hoofstad te Corduba (Córdoba) aan die Guadalquivir-rivier, Lusitania met sy hoofstad Emerita Augusta (Merida) aan die Guadiana-rivier, en Tarraconensis met sy hoofstad Tarraco (Tarragona).

Die hoofstad van Baetica Colonia Patricia Corduba kry 'n aangrensende forum langsaan die koloniale forum (forum adiectum), een van vyf in die stad, wat geskoei is op die Forum van Augustus in Rome. Slegs fragmente het oorleef om 'n indruk van sy omvang te gee: 'n kolossale kolom, waarskynlik van die tempel; 'n massiewe manlike bolyf in pantser, miskien 'n kopie van die standbeeld van Aeneas in die Forum van Augustus; en deel van 'n clipeus van Jupiter Ammon of Medusa. In die eerste eeu nC. word die brug van Córdoba oor die Baetis (Guadalqivir) gebou. Dit is dalk eers van hout, maar is later van steen herbou met 16 boë, 247 m lengte en 9 meter breedte.

Romeinse mosaïek in Casariche, suidelik van Córdoba

Beskerm deur bergreekse wat ryk aan minerale was, was Baetica se laagliggende vrugbare grond in die riviervalleie van die Baetis (Guadalquivir) en die Singilis (Genil) ideaal vir groot landgoedere wat graan, wingerde en olyfbome verbou het. Die kwaliteit van die plaaslike kerfwerk het aansienlik gewissel, maar in byna alle gevalle portrette was getroue kopieë van metropolitaanse portrette, wat ontwikkelinge in Romeinse modes baie noukeurig nagevolg het. Meer kolonies is in Baetica gevestig as enige ander streek, en die meerderheid van die skiereiland se nuwe senatore het uit dieselfde streek gekom, maar dit beteken nie dat dit eenvormig 'geromaniseer' was nie.

In 98 nC. word Trajanus, 'n soldaat uit 'n Italiese familie wat lankal in Baetica gevestig was, keiser van die Romeinse Ryk. Hy is die eerste keiser wie se familie in die provinsies gewoon het. Hy was 'n talentvolle militêre bevelvoerder, en onder sy bewind het die Romeinse Ryk sy grootste omvang bereik. Hy het nogtans geen spesiale belangstelling in sy land van herkoms getoon nie, hoewel hy die verbetering van werk wat onder die Flaviane begin is toegestaan het.

Olyfolie

Die provinsie se produksie van olyfolie was baie belangrik vir die Romeinse ekonomie. Nadat hy Clodius Albinus verslaan het, konfiskeer Septimius Severus olieproduserende landgoedere in Baetica. Volgens Lietta De Salvo het die verskyning van die keisers se name op die amfore waarmee die olie na Rome vervoer word 'n ekononmiese sowel as 'n politieke agtergrond. Septimius Severus het dalk ontslae wil raak van die tussenhandelaars wat die invoer duurder gemaak het. Die olie uit Baetica se keiserlike landgoedere is dalk as tributum versamel wat die inwoners in natura moes betaal. In Rome kon die keiser die goedkoper olie as propagandmiddel gebruik.

Garum

Die provinsie het ook garum vervaardig, 'n sous wat uit gefermenteerde vis vervaardig is en baie in die Romeinse kombuis gebruik is. Een garumhandelaar L. Iunius Puteolanus is bekend van 'n inskripsie op 'n aan Neptunus Augustus gewyde altaar wat in Suel (Fuengirola, provinsie Málaga) gevind is.

Kerkprovinsie en hertogdom

In 409 verkry die Vandale die gebied as bondgenote van die Romeine, maar in 440 verower Rechila die koning van die Suebi dit, nadat die Vandale dit ontruim het. Ná die einde van die Wes-Romeinse Ryk het Baetica nog lank as kerkprovinsie bestaan maar die kerk van Rome het daaroor probleme gehad met die Visigote wat tot die Ariaanse geloof behoort het. Die magtige stede van die suide, insluitend Córdoba, Sevilla en Mérida, het hulle eers ver in die tweede helfte van die sesde eeu onder Visigotiese invloed bevind. In Baetica het die sterk Romanisering en die krag van 'n territoriale oligargie in die provinsie, wat in staat was sy eie leërs op die been te bring, dit 'n moeilike gebied gemaak om te verower. Dit was die laaste gebied wat deur die Visigote beheers is, en die een wat meer politieke onstabiliteit veroorsaak het. Vanaf die jaar 531 het die koning Teudis 'n vinnige uitbreiding na die suide uitgevoer en sy hof in Sevilla (Hispalis) gestig om 'n beter beheer oor die rebelse suide te hê. Dit was die nuwe hoofstad van die provinsie.

Córdoba se oorwinning oor koning Agila in 549 was nogtans 'n duidelike demonstrasie van die stad se onafhanklikheid van die Visigotiese koninklike gesag. In die nasleep van Agila se nederlaag het 'n burgeroorlog onder die Visigotiese heersende elite uitgebreek waaruit, Athanagild (regeer 554–567) as oorwinnaar uit die stryd getree het. Tydens hierdie konflik het keiser Justinianus (r. 527–565) 'n ekspedisiemag na Hispania gestuur. Athanagild het hom om hulp gevra in die burgeroorlog, maar dit het gelei tot die stigting van die provinsie Spania wat tot in die 620's bestaan het, toe dit deur die Visigotiese koning Swinthila (r. 621–631) ingeneem is. Hierdie nuwe provinsie het langs die kus dele van Baetica en Cartaginensis behels. Ná die Visigotiese herowering het hulle die gebied opnuut verenig in die hertogdom Baetica wat tot 711 bestaan het. In hierdie jaar is die laaste Visigotiese koning Roderik deur sy eie mans naby Gades in Baetica verraad en het die Moslemoorheersing van Spanje begin.