Simfonie no. 8 in F-majeur (Beethoven)
| Simfonie in F-majeur | |
|---|---|
| No. 8 | |
| deur Ludwig van Beethoven | |
 Portret van die komponis deur Joseph Willibrord Mähler in 1815, 'n jaar ná die simfonie se première | |
| Gekomponeer | 1812: Teplice, Tsjeggië |
| Opgevoer | 27 Februarie 1814: Wene |
| Bewegings | Vier |
Die Agste Simfonie in F-majeur, op. 93 is 'n simfonie in vier bewegings wat in 1812 deur Ludwig van Beethoven gekomponeer is. Beethoven het met liefde daarna verwys as "my klein simfonie in F", en dit onderskei dit van sy sesde simfonie, 'n langer werk wat ook in F-majeur getoonset is.[1]
Die Agtste Simfonie is oor die algemeen lighartig, hoewel nie liggewig nie, en op verskeie plekke luid met baie aksentnote. Verskeie passasies in die simfonie word deur sommige luisteraars as musikale grappies beskryf.[2] Soos met verskeie ander Beethoven-werke, byvoorbeeld klaviersonata no. 13, op. 27 no. 2 en die latere Negende Simfonie, wyk die simfonie af van die Klassieke tradisie omdat die laaste beweging die gewigtigste van die vier beweging is.
Komposisie, première en ontvangs[wysig | wysig bron]
Die werk is in die somer van 1812 begin, onmiddellik ná die voltooiing van die Sewende Simfonie.[3] Beethoven was toe 41 jaar oud. Volgens Antony Hopkins verraai die stemming van die werk niks van die gebeure wat destyds in Beethoven se lewe omver gewerp het nie, naamlik sy inmenging in sy broer Johann se romantiese verhoudings.[3] Beethoven het die werk binne vier maande voltooi,[3] en – anders as baie van sy werke – is dit aan niemand opgedra nie.
Die première het op 27 Februarie 1814 plaasgevind by 'n konsert in die Redoutensaal, Wene, waar die Sewende Simfonie (wat twee maande tevore sy première gehad het) ook uitgevoer is.[4] Hoewel Beethoven toe al redelik doof was, het hy nietemin daarop aangedring om die première te dirigeer. Na wat berig word, het die orkes sy lomp gebare grootliks geïgnoreer en eerder die konsertmeester gevolg.[5]
Toe sy leerling Carl Czerny vra het waarom die Agtste minder gewild was as die Sewende is, het Beethoven glo gesê dit is omdat die Agtste soveel beter is.[6] 'n Resensent het geskryf dat "the applause it received was not accompanied by that enthusiasm which distinguishes a work which gives universal delight; in short—as the Italians say—it did not create a furor." Volgens Czerny het Beethoven hom vererg vir hierdie ontvangs.[7] George Bernard Shaw het, in sy hoedanigheid as musiekresensent, met Beethoven se beoordeling van die werk saamgestem en geskryf: "In all subtler respects the Eighth is better [than the Seventh]."[8] Meer onlangs het Jan Swafford die Agtste beskryf as 'n pragtige, kort, ironiese terugblik na Haydn en Mozart.[9] Martin Geck het die egtheid van die Agtste uitgesonder en opgemerk dit bevat "all the relevant hallmarks, including motivic and thematic writing notable for its advanced planning, defiant counterpoint, furious cross-rhythms, sudden shifts from piano to forte, and idyllic and even hymnlike episodes".[10]
Struktuur[wysig | wysig bron]
- Allegro vivace e con brio (F-majeur)
- Allegretto scherzando (B-mol-majeur)
- Tempo di menuetto (F-majeur)
- Allegro vivace (F-majeur)
Die simfonie is gekomponeer vir 2 fluite, 2 hobo's, 2 klarinette in B-mol, 2 fagotte, 2 horings in F (in B-mol-basso vir die tweede beweging), 2 trompette in F, keteltromme en strykers.
Dit duur ongeveer 26 minute lank.
Eerste beweging[wysig | wysig bron]
Hierdie beweging is in die grondtoonsoort van F-majeur en is in vinnige 3/4-tyd getoonset. Soos met die meeste eerste bewegings van Beethoven-simfonieë uit hierdie tydperk, is dit in sonatevorm geskryf, insluitend 'n redelik aansienlike koda. Hopkins het opgemerk dat die beweging effens ongewoon is vergeleke met Beethoven se ander werke omdat dit sy dramatiese klimaks nie in die ontwikkelingsgedeelte bereik nie, maar met die aanvang van die rekapitulasie.[11] Die slotmates van die ontwikkeling vorm 'n groot crescendo en die terugkeer van die openingsmate is fff (fortississimo) gemerk, dit wil sê uiters hard, wat selde in Beethoven se werke voorkom, maar tog presedente in die Sesde en Sewende Simfonie het. Dit word deur die stil slotmate van die beweging gebalanseer.
Die openingstema is in drie dele van vier mate elk, met die patroon forte–piano–forte. Met die aanvang van die herhaling word die tema meer beklemtoon deur die middelste vier mate weg te laat.[11]
Volgens die Nederlandse musikoloog Cees Nieuwenhuizen het Beethoven hierdie beweging moontlik oorspronklik as die eerste beweging van 'n klavierkonsert in gedagte gehad.[12]
Tweede beweging[wysig | wysig bron]
Daar is 'n wydbekende bewering dat hierdie beweging 'n liefdevolle parodie op die metronoom is. Die metronoom was met pas uitgevind (of meer akkuraat, bloot verbeter) deur Beethoven se vriend, Johann Maelzel. Die bewering is dat die beweging gebaseer is op 'n kanon genaamd Ta ta ta... Lieber Maelzel (WoO 162), wat volgens oorlewering tydens 'n etepartytjie ter ere van Maelzel in 1812 geïmproviseer is. Daar is egter geen bewyse wat hierdie verhaal staaf nie. Boonop is dit waarskynlik dat WoO 162 nie deur Beethoven gekomponeer is nie, maar later deur Anton Schindler.[13] 'n Meer waarskynlike inspirasie is die soortgelyke ritmiese parodie van Joseph Haydn se "The Clock"-simfonie.[13]
Die beweging begin met gelyke staccato-akkoorde in sestiende note wat deur die blaasinstrumente gespeel word, en 'n basiese sestiendenootritme gaan bestendig deur die stuk voort. Richard Wagner het aangevoer dat die derde beweging as die stadige beweging van hierdie simfonie bedoel is en dat die tweede beweging dus as 'n scherzo gespeel moet word.
Die toonsoort is B-mol-majeur, die subdominant van F, en die struktuur is wat Charles Rosen "slow movement"-sonatevorm genoem het; dit wil sê, aan die einde van die eksposisie is daar geen ontwikkelingsgedeelte nie, maar slegs 'n eenvoudige modulasie terug na B-mol vir die rekapitulasie; dit kan ook as sonatinavorm beskryf word.
Die tweede tema bevat 'n motief van baie vinnige vier-en-sestigste note. Dié motief word deur die hele orkes aan die einde van die koda gespeel.
Derde beweging[wysig | wysig bron]
![\new Score {
\new Staff {
\relative c' {
\time 3/4
\key f \major
\clef treble
\tempo "Tempo di menuetto" 4 = 126
\partial 4 f8_\markup {
\dynamic f \italic \hspace #0.1
} (c)
f8[_\markup {
\dynamic sf \italic \hspace #0.1
} (c f_\markup {
\dynamic sf \italic \hspace #0.1
} c]) a'(f_\markup {
\dynamic sf \italic \hspace #0.1
} )
a[( f_\markup {
\dynamic sf \italic \hspace #0.1
} a f]_\markup {
\dynamic sf \italic \hspace #0.1
} ) a'-._\markup {
\dynamic p \italic \hspace #0.1
} r8
}
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/j/m/jm39b8u3qqhvf0nlmoo30riba1xaxy6/jm39b8u3.png)
Die styl van Beethoven se menuet is nie besonder na aan sy 18de-eeuse voorgangers nie, aangesien dit 'n taamlik growwe, dreunende ritme behou. 'n Voorbeeld hiervan is waar Beethoven ná die aanvanklike opslag die dinamiese aanduiding sforzando op elk van die volgende vyf slae aandui. Dit hou die menuet stilisties soortgelyk aan die ander bewegings van die simfonie, wat eweneens dikwels staatmaak op opgeruimde, bonsende aksente.
Die menuet is in ternêre vorm, met 'n kontrasterende trio wat gesogte solo's vir horing en klarinet bevat. Die klarinetsolo is van beduidende belang omdat dit die eerste ernstige voorbeeld is van 'n soloklarinet wat 'n geskrewe G6 speel. Igor Stravinsky het die "incomparable instrumental thought" geprys wat in Beethoven se orkestrasie van die trio-afdeling gewys word.[14]
Die mees substansiële beweging in die simfonie is die vierde, wat in sonate-rondo-vorm met 'n vinnige tempo.[15] Die metronoommerk wat Beethoven self aangdui het, is heelnoot = 84. Dit is die eerste simfoniebeweging waarin die keteltromme in oktawe gestem is, wat die soortgelyke oktaaf-F-instemming in die scherzo van die Negende Simfonie voorafskadu.[16] Hopkins haal die hele openingstema van die finale aan om die "verregaande onbehoorlikheid" van die laaste luide C-kruis te beklemtoon:
![\version "2.14.1"
\layout {
#(layout-set-staff-size 16)
}
\relative c'' {
\new Staff {
\tempo "Allegro vivace" 1 = 84
\key f \major
\time 2/2
\partial 2 \tuplet 3/2 { a8\pp[ a a] } \tuplet 3/2 { a[ a a] }
\repeat unfold 3 { a( bes) g4-. } \repeat unfold 2 { \tuplet 3/2 { bes8[ bes bes] } }
\repeat unfold 3 { bes( c) a4-. } f' r8 e \break
e4( d) d' r8 c
c4( bes) bes-. a-.
g-. fis-. g-. a-.
bes-. g-. a-. f!-.
e-. c'-. g,,-. g''-. \break
c,-. r \repeat unfold 2 { \tuplet 3/2 { d8[ d d] } }
d( e) c4-. \repeat unfold 2 { \tuplet 3/2 { d,8[ d d] } }
d( e) c4-. \repeat unfold 2 { \tuplet 3/2 { d'8[ d d] } }
d( e) c4-. b8( c) g4-.
f8( g) e4-. d8( e) c4-.
\repeat unfold 2 { d8( e) c4-. r2 }
d8( e) c4-. cis2~\ff cis \bar "|"
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/l/1/l1929b5k5ifla82i114vux53cvex64a/l1929b5k.png) |
Hy merk op dat alles wat die C-kruis voorafgaan "delikaat van tekstuur" en "flink en ligvoetig" is.[17] Donald Tovey noem die skielike indringing van die C-kruis as voorbeeld van Beethoven se "long-distance harmonic effects".[18] Hierdie "afwykende" noot word uiteindelik onthul as 'n argitektoniese funksie in die struktuur van die beweging as 'n geheel. Die openingsmateriaal kom weer drie keer voor: aan die begin van die ontwikkelingsgedeelte, die begin van die rekapitulasie, en ongeveer halfpad deur die koda. Soos in die eerste beweging, neem die skuif na die tweede tema eers die "verkeerde" toonsoort aan voordat dit dan ná 'n paar mate na die normale toonsoort beweeg (ontwikkeling: dominant; rekapitualsie: tonika).[16]
Die koda is een van die mees uitgebreide van al Beethoven se werke, aldus Rosen. Hopkins het dit "manjifiek" genoem en stel voor dat dit té substansieel is om 'n koda genoem te word. Dit bevat twee besonder treffende gebeurtenisse. Die harde en onstellende C-kruis van die opening (sien hier bo) word uiteindelik "verduidelik": "And now it appears that Beethoven has held that note in reserve, wherewith to batter at the door of some immensely distant key. Out bursts the theme then, in F-kruis-mineur.[19]
![\version "2.14.1"
\layout {
#(layout-set-staff-size 16)
}
\relative c' {
\new Staff {
\override Score.BarNumber.break-visibility = ##(#f #f #t)
\set Score.currentBarNumber = #370
\bar ""
\tempo 1 = 80
\key f \major
\time 2/2
d8\p( e) c4-. r2
d8( e) c4-. r2
d8( e) c4-. des2\ff~ des2 \tuplet 3/2 { f8\p[ f f] } \tuplet 3/2 { f[ f f] }
f ges es4-. cis2\ff~ \break cis? \tuplet 3/2 { e!8\p[ e e] } \tuplet 3/2 { e[ e e] }
e fis dis4-. cis2\ff~ cis cis~ cis cis~ cis \repeat unfold 2 {\tuplet 3/2 { a''8[ a a] } } \bar "||" \break
\key d \major
a( b) gis4-. a8( b) gis4-.
a8( b) gis4-.
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/3/b/3b09y7df9hns53krgulxffqfddsabor/3b09y7df.png) |
'n Paar mate verder is daar 'n verstommende modulasie waarin dié toonsoort met 'n halftoon "afgehamer" word om oombliklik by die tuistoonsoort van F-majeur uit te kom.[17]
 |
Die simfonie eindig met 'n baie lang gedeelte van harde toniese harmonie. Tsjaikofski het hierdie beweging "een van die grootste simfoniese meesterstukke van Beethoven" genoem.[20]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ "Beethoven's Symphony No. 8 in F major, Op. 93". NPR.
- ↑ 'n Paar van dié gevalle wat Hopkins (sien bl. 224, 232–234, 236–237) aanhaal, sluit in: mate 36 en 37 van die eerste beweging (die gekoggel van die fagot); die metronoom wat "breek" aan die einde van die tweede beweging; die minuet wat skielik na 2/4-tyd verander; en die huiwering in die laaste beweging oor die herhaling van die eksposisie (of nie).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Sien Hopkins (1981), bl. 221.
- ↑ Rodney, C. 2010. Symphony No.8 in F major, op.93. lvbeethoven.co.uk. Geraadpleeg op 13 Desember 2023.
- ↑ Carnegie Hall Corporation. 2006. Welcome to Carnegie Hall [program notes]. Geraadpleeg op 14 Desember 2023.
- ↑ Steinberg, M. 1995. The Symphony: a listeners guide. New York: Oxford University Press, bl. 44–47.
- ↑ Solomon, M. 1977. Beethoven. New York: Schirmer Books, bl. 214.
- ↑ Shaw, G.B. 1978. The great composers: Reviews and bombardments. Berkely: California University Press, bl. 107.
- ↑ Swafford, J. 2014. Beethoven: Anguish and triumph: A Biography. Boston: Houghton Mifflin Harcourt, bl. 624.
- ↑ Geck, M. 2017. Beethoven's symphonies: Nine approaches to art and iIdeas. Vertaal deur Spencer, Stewart. Chicago: University of Chicago Press.
- ↑ 11,0 11,1 Sien Hopkins (1981). Verwysingfout: Invalid
<ref>tag; name "Hopkins 1981, 222" defined multiple times with different content - ↑ https://ceesnieuwenhuizen.com/project/beethoven-piano-concerto-in-f-major/
- ↑ 13,0 13,1 Brown, A.P. 2002. The symphonic repertoire (Volume 2). Bloomington: Indiana University Press.
- ↑ Stravinsky, I. & Craft, R. 1959. Stravinsky in conversation. Londen: Faber.
- ↑ Sien Hopkins (1981), bl. 234. Hopkins het opgemerk dat die musiek allegro vivace gemerk is, maar gewoonlik presto gespeel word.
- ↑ 16,0 16,1 Sien Hopkins (1981), bl. 263. Verwysingfout: Invalid
<ref>tag; name "Hopkins 1981, 236" defined multiple times with different content - ↑ 17,0 17,1 Hopkins 1981.
- ↑ Tovey, D.F & Foss, H.J. 1944. Beethoven. Londen: Oxford University Press, bl. 52.
- ↑ Tovey, D. F. (1935). Essays in musical analysis. Volume 1: Symphonies. Londen: Oxford University Press, bl. 67.
- ↑ "The Eighth Symphony Concert. The Italian Opera". tchaikovsky-research.net.
Bronne[wysig | wysig bron]
- Hopkins, A. 1981. The nine symphonies of Beethoven. Pan Macmillan.
- Rosen, C. 1988. Sonata forms. Hersiende uitgawe. New York: Norton.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Symphony No. 8 (Beethoven). |
- Symphony No. 8: Partituur op die International Music Score Library Project
- Score, William and Gayle Cook Music Library, Indiana University
- Analysis, all-about-beethoven.com
Normdata  |
|
|---|