12P/Pons-Brooks

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
12P/Pons-Brooks
12P/Pons-Brooks soos afgeneem op 7 Maart 2024.
12P/Pons-Brooks soos afgeneem op 7 Maart 2024.
Ontdekking
Ontdek deur: Jean-Louis Pons
William Robert Brooks
Ontdekkingsdatum: 12 Julie 1812
Alternatiewe name: 1812; 1884 I; 1954 VII;[1] C/1457 A1 ; C/1385 U1 [2]
Wenteleienskappe A
Epog: 2024-05-10[3]
Afelium: 33,616 AE
Perihelium: 0,78078 AE
Halwe lengteas: 17,199 AE
Eksentrisiteit: 0,95460
Wentelperiode: 71,32 jaar
Baanhelling: 74,191°

12P/Pons-Brooks is 'n kortperiodekomeet met 'n wentelperiode van 71 jaar. Komete met 'n wentelperiode van 20-200 jaar word Halley-tipe komete genoem. Dit is een van die helderste bekende kortperiodekomete en bereik 'n absolute magnitude van sowat 5 terwyl dit sy perihelium (kleinste afstand van die Son af) nader.[2] Komeet Pons-Brooks is in Julie 1812 in die Marseilles-sterrewag deur Jean-Louis Pons ontdek, en met sy volgende verskyning in 1883 deur William Robert Brooks.[4] Daar is antieke rekords van komete wat vermoedelik verskynings van 12P/Pons-Brooks was.

Sy volgende perihelium is op 21 April 2024,[5] en dit sal op 2 Junie 2024 die naaste aan die Aarde wees: 1,55 AE (232 miljoen km).[6] Die komeet sal na verwagting 'n skynbare magnitude van 4,5 bereik.[7] Die komeetkern se deursnee word op sowat 30 km geraam.[8]

12P/Pons-Brooks is vermoedelik die oorsaak van die swak meteoorreën κ Draconides in Desember wat van omstreeks 29 November tot 13 Desember aktief is.[9]

Waarnemingsgeskiedenis[wysig | wysig bron]

Voor 1812[wysig | wysig bron]

12P/Pons-Brooks word geïdentifiseer as 'n komeet wat in 1385 en 1457 waargeneem is. In 1385 is dit deur die Chinese opgeteken en dit is ook in sommige Europese bronne genoem. 'n Komet wat in Januarie 1457 deur Paolo dal Pozzo Toscanelli gesien en in Chinese bronne genoem is, word ook as komeet 12P/Pons-Brooks geïdentifiseer. In albei verskynings het die komeet 'n magnitude van 3 of helderder gehad, sonder inagneming van enige moontlike uitbarstings. Dit kon moontlik ook 'n komeet gewees het wat in September 245 in Chinese bronne genoem word.[2]

Sketse van 12P/Pons-Brooks van 21-22 Januarie 1884.

1812-ontdekking[wysig | wysig bron]

Komeet 12P/Pons-Brooks is op 12 Julie 1812 deur Jean-Louis Pons ontdek. Dit is op 1 Augustus dieselfde jaar onafhanklik deur Vincent Wisniewski waargeneem, en op 2 Augustus deur Alexis Bouvard. Dit is op 13 Agustus met die blote oog gesien en teen die einde van die maand is 'n stert van 2 grade lank aangeteken.[10] Kort ná sy aanvanklike ontdekking is geraam dit het 'n wentelperiode van sowat 70 jaar, met 'n foutmarge van 5 jaar. Johann Franz Encke het 'n definitiewe wentelperiode van 70,68 jaar bepaal. Dié periode is gebruik om die verskynings van 1883 tot 1884 te voorspel.[10]

1884[wysig | wysig bron]

Op 2 September 1883 is 'n dowwe komeet deur William Robert Brooks ontdek en dit is later geïdentifiseer as die komeet van 1812.[10] 'n Uitbarsting is van 21 tot 23 September 1883 waargeneem; die komeet het van 'n skynbare magnitude 10-11 toegeneem tot 8-8,5 en sy voorkoms het verander van uitgesprei tot steragtig.[11] Die komeet het op 20 November met die blote oog sigbaar geword en verhelder tot magnitude 3. Dit het op 1 en 19 Januarie 1884 uitbarstings ondergaan.[10] Dit is in Junie 1884 die laaste keer gesien.[10]

1954[wysig | wysig bron]

Die komeet is op 20 Junie 1953 weer gesien toe dit 4,5 AE van die Son af was.[10] Dit het op 1 Julie 1953 verhelder van skynbare magnitude 18 tot 13. In Maart 1954 was daar nog 'n uitbarsting.[12] Op 23 April is die komeet se magnitude geraam op 6,4, en sy stert was 'n halwe graad lank.[12] Pons-Brooks het op 22 Mei 1954 sy perihelium bereik[7] toe dit 1,7 AE van die Aarde af was. Ná sy perihelium het dit sigbaarder uit die Suidelike Halfrond geword. Dit is die laaste keer gesien op 4 September 1954, toe dit 1,9 AE van die Son af was.[12]

2024[wysig | wysig bron]

Op 10 Junie 2020 is Pons-Brooks weer gesien deur die Lowell-teleskoop op 'n sigbare magnitude van 23 toe dit verby die wentelbaan van Saturnus, op 11,9 AE (1,78 miljard km) van die Son af, was.[13][8] Dit het op 20 Julie 2023 'n uitbarsting ondergaan toe dit 3,9 AE van die Son af was: Dit het van skynbare magnitude 16-17 tot magnitude 11-12 verhelder.[14][15]

Die komeet op 27 Julie 2023, 'n week ná sy eerste uitbarsting.

Die uitbarsting het daartoe gelei dat die komeet 'n hoefysteragtige koma gehad het. Dit is moontlik veroorsaak deur die vrylating van miljarde kilogramme stof en ys in die ruimte in.[16] Teen 5 Augustus het die deursnee tot 600 000 km vergroot, met 'n uitbreidingstempo van 220 m/s. Hoewel die koma aanvanklik sferies was, het dit asimmetries geword weens die uitwerking van die stralingsdruk op die stof.[17]

Op 5 Oktober 2023 was daar weer 'n uitbarsting, van magnitude 15 tot magnitude 11.[18] Nog twee uitbarstings is op 1 November en 14 November waargeneem, en daarna het die komeet se helderheid toegeneem tot 'n skynbare magnitude van 9,3.[19] Uitbarstings is ook op 14 Desember[20] en 18 Januarie 2024 waargeneem.[21]

Teen middel Februarie het die komeet tot 'n magnitude van 7,5 verhelder en 'n ioonstert van omtrent 2 grade lank ontwikkel met strale en filamente.[22] 'n Klein uitbarsting het op 29 Februarie plaasgevind, toe die komeet met 0,9 magnitudes verhelder het.[23][24]

Teen 7 Maart het die komeet verhelder tot 'n magnitude van 5,5, toe dit sowat 10 grade van die Andromeda-sterrestelsel af was.[25] Oor die volgende dae is aangemeld dat die komeet met die blote oog gesien kan word en 'n stert van 5 grade lank gehad het.[23]

Nog 'n uitbarsting het op 3 April plaasgevind, toe die komeet tot 'n magnitude van omtrent 3,8 toegeneem het.[26] Daar sal op 8 April 'n sonsverduistering in sekere dele van die wêreld te sien wees, wanneer die komeet 25 grade van die Son af is.[27]

Die komeet se perihelium is op 21 April 2024, op 0,781 AE (116,8 miljoen km) van die Son af.[5] Die naaste afstand aan die Aarde sal 42 dae later op 2 Junie 2024 wees: 1,55 AE (232 miljoen km) .[6]

Met perihelium sal die komeet se magnitude verhelder tot sowat 4,5 (omtrent 400× helderder as die uitbarsting in Julie 2023).[7]

Wentelbaan[wysig | wysig bron]

Afstand van die Aarde af
Datum Afstand (AE) Elongasie
1812-Sep-21[28] 1,22 (183 miljoen km) 40°
1884-Jan-09[10] 0,63 (94 miljoen km) 58°
1954-Jun-29[29] 1,63 (244 miljoen km) 38°
2024-Jun-02[6] 1,55 (232 miljoen km) 45°
2095-Aug-31[30] 1,50 (224 miljoen km) 32°

Die komeet se afelium (verste punt van die Son af) is net anderkant die wentelbaan van Neptunus op 33,6 AE (5,03 miljard km). Met 'n groot baanhelling van 74,2° bestee die komeet nie baie tyd naby die sonnebaan nie. Die Jet Propulsion Laboratory (JPL) se webtuiste wys dat tussen die jare 1900 en 2200 is die komeet die meeste deur Saturnus ontwrig op 29 Julie 1957. Dit is toe binne 1,6 AE vaan die planeet af by hom verby, en selfs dié afstand het min invloed gehad.[1]

Die komeet se wentelbaan tussen 1740 en 2167 lyk stabiel, met geen sterk ontwrigtings deur enige planeet nie.[10]

Voor die herontdekking in 2020 was die laaste waarneming in 1954, en Kinoshita het bereken die komeet sal op 10 Augustus 2095 weer perihelium bereik.[31] Ná die waarnemings van 2020-2023 word die volgende perihelium bereken op 15 August 2095.[32]

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ 1,0 1,1 " 12 P / Pons-Brooks ". JPL Small-Body Database Browser (ssd.jpl.nasa.gov). Pasadena, CA: Jet Propulsion Laboratory. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Junie 2022. Besoek op 21 Julie 2023.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Meyer, Maik; Kobayashi, Takao; Nakano, Syuichi; Green, Daniel E. (2020). "Comet 12 P / Pons-Brooks : Identification with comets C / 1385 U1 and C / 1457 A1 ". International Comet Quarterly. arXiv:2012.15583.
  3. ↑ " 12 P / Pons-Brooks' orbit". Minor Planet Center. Besoek op 21 Julie 2023.
  4. ↑ Yeomans, D.K. (April 1986). "The intermediate comets and nongravitational effects". Astronomical Journal. 91 (4): 971–973. Bibcode:1986AJ.....91..971Y. doi:10.1086/114073. ISSN 0004-6256.
  5. ↑ 5,0 5,1 "Horizons batch for 12 P / Pons-Brooks ". JPL Horizons. Pasadena, CA: Jet Propulsion Laboratory. 90000223 at 2024-Apr-21 03:16 // 2024-Apr-21.136 // JPL#K242/30 Soln.date: 2023-Jul-29. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Junie 2022. Besoek op 30 Julie 2023.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 " 12 P / Pons-Brooks closest approach to Earth on 2 June 2024 (1 hour interval)". JPL Horizons. Pasadena, CA: Jet Propulsion Laboratory. 0000223 JPL#K242/29 Soln.date: 2023-Jul-20. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Junie 2022. Besoek op 23 Junie 2022.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Yoshida, Seiichi. " 12 P / Pons-Brooks ". aerith.net. Comet catalog.
  8. ↑ 8,0 8,1 Quanzhi, Ye; Farnham, Tony L.; Knight, Matthew M.; Holt, Carrie E.; Feaga, Lori M. (2020). "Recovery of returning Halley-type comet 12 P / Pons-Brooks with the Lowell Discovery telescope". American Astronomical Society. 4 (7): 101. arXiv:2007.01368. Bibcode:2020RNAAS...4..101Y. doi:10.3847/2515-5172/aba2d1. S2CID 220347511.
  9. ↑ Tomko, D.; Neslusan, L. (2016). "Meteoroid stream of 12 P / Pons-Brooks , December κ Draconids, and northern June Aquilids". Astronomy & Astrophysics. 592: A107. Bibcode:2016A&A...592A.107T. doi:10.1051/0004-6361/201628404.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 Kronk, Gary W. (2001–2005). " 12 P / Pons-Brooks ". Cometography.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Julie 2008. Besoek op 7 Mei 2009. Cometography (tuisblad)
  11. ↑ Chandler, S.C. jr. (1 November 1883). "On the outburst in the light of the comet Pons-Brooks Sept. 21-23". Astronomische Nachrichten. 107 (9): 131–133. Bibcode:1883AN....107..131C. doi:10.1002/asna.18841070902. ISSN 0004-6337.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Porter, J.G. (1 April 1955). "Comets (1954)". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 115 (2): 190–198. doi:10.1093/mnras/115.2.190.
  13. ↑ "Observations and orbits of comets and A/ objects". IAU Minor Planet Center. 26 Junie 2020. MPEC 2020-M114. Besoek op 28 Junie 2020.
  14. ↑ Green, Daniel (21 July 2023). Comet 12P/Pons-Brooks (Report). Central Bureau for Astronomical Telegrams. Electronic Telegram 5280. http://www.cbat.eps.harvard.edu/iau/cbet/005200/CBET005280.txt. Besoek op 22 July 2023. 
  15. ↑ "12P/Pons-Brooks in outburst!". groups.io/g/comets-ml. Besoek op 19 Maart 2024.
  16. ↑ Vergano, Daniel (26 Julie 2023). "Millennium Falcon comet sprouts icy wings as it loops around the Sun". Scientific American (in Engels). Besoek op 30 Julie 2023.
  17. ↑ Manzini, Federico; Oldani, Virginio; Ochner, Paolo; Bedin, Luigi R.; Reguitti, Andrea (17 Augustus 2023). "Comet 12P/Pons-Brooks outburst and coma expansion rate". The Astronomer's Telegram (ATel #16194).
  18. ↑ King, Bob (6 Oktober 2023). "Comet 12 P / Pons-Brooks flares again!". Sky & Telescope. Besoek op 8 Oktober 2023.
  19. ↑ "Thursday 16 November 2023". spaceweather.com. Spaceweather.com Time Machine. Besoek op 17 November 2023.
  20. ↑ "Cometas visibles en Enero de 2024". CometoGrafía (in Spaans). Besoek op 20 Januarie 2024.
  21. ↑ "Friday 19 January 2024". spaceweather.com. Spaceweather.com Time Machine. Besoek op 20 Januarie 2024.
  22. ↑ Chambo, Pepe (15 Februarie 2024). The iconic tail of comet 12P/Pons-Brooks. online gallery. Sky and Telescope (astrophoto). Besoek op 17 Februarie 2024.
  23. ↑ 23,0 23,1 Green, Daniel (15 March 2024). 12P/Pons-Brooks} (Report). Central Bureau for Astronomical Telegrams. telegram 5369. http://www.cbat.eps.harvard.edu/iau/cbet/005300/CBET005369.txt. 
  24. ↑ James, Nick (1 Maart 2024). "12P/Pons-Brooks small outburst 2024 Feb 29". britastro.org. British Astronomical Association. Besoek op 9 Maart 2024.
  25. ↑ "Thursday 7 March 2024". spaceweather.com. Spaceweather.com Time Machine. Besoek op 9 Maart 2024.
  26. ↑ Kizer Whitt, Kelly (4 April 2024). "Comet Pons-Brooks, the eclipse-day comet, appears to be in outburst". earthsky.org. Besoek op 4 April 2024.
  27. ↑ "Horizons batch for 12 P / Pons-Brooks ". JPL Horizons. Pasadena, CA: Jet Propulsion Laboratory. 90000223 at Solar Eclipse on 2024-Apr-08. Besoek op 8 Augustus 2023.
  28. ↑ " 12 P / Pons-Brooks closest approach to Earth around 21 September 1812". JPL Horizons. Pasadena, CA: Jet Propulsion Laboratory. Using 1812 orbit solution (90000220). Besoek op 22 Julie 2023.
  29. ↑ " 12 P / Pons-Brooks closest approach to Earth on 29 June 1954 (1 hour interval)". JPL Horizons. Pasadena, CA: Jet Propulsion Laboratory. Besoek op 22 Julie 2023.
  30. ↑ " 12 P / Pons-Brooks closest approach to Earth around 31 August 2095". JPL Horizons. Pasadena, CA: Jet Propulsion Laboratory. Besoek op 22 Julie 2023.
  31. ↑ Kinoshita, Kazuo (22 Februarie 2003). "12P/Pons-Brooks past, present and future orbital elements". jcometobs.web.fc2.com. Comet Orbit. Besoek op 24 Julie 2023.
  32. ↑ "Horizons batch for 12 P / Pons-Brooks ". JPL Horizons. Pasadena, CA: Jet Propulsion Laboratory. 90000223 for August 2095. Besoek op 24 Julie 2023.

Skakels[wysig | wysig bron]

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=12P/Pons-Brooks&oldid=2662989"