Aandeleblokskema
'n Aandeleblokskema is 'n vorm van eiendomsbesit in Suid-Afrika.[1] In 'n aandeleblokskema het eienaars sekere gebruikersregte op bepaalde blokke van eiendom in hul besit, terwyl 'n aandeleblokmaatskappy die hele eiendom besit. Die eienaars is aandeelhouers van hierdie aandeleblokmaatskappy en die gebruikersregte op 'n bepaalde deel van die eiendom is verskans in hul aandele.
Geskiedenis[wysig | wysig bron]
Aandeleblokskemas is in die 1970s en 1980s ontwikkel en is gereguleer met die Wet op die Beheer van Aandeleblokskemas, wet 59 van 1980. Die doel is om die ontwikkeling van gedeelde eiendom te vergemaklik, aangesien die ontwikkeling van gedeelde eiendom in 'n deeltitelskema moeiliker was. So hou ontwikkelaars in die begin groter invloed hou oor die eiendom, aangesien hy steeds die meeste aandele besit. Namate meer aandeleblokke (en dus aandele) van die eiendom verkoop is, raak die aantal aandele in die hande van die ontwikkelaar en dus sy invloed minder.
Voordele van 'n aandeleblokskema[wysig | wysig bron]
Die grootste voordeel van 'n aandeleblokskema ten opsigte van voltitel-eiendomme is dat daar 'n beheerraad ingestel mag word.[2] Die beheerraad mag, anders as byvoorbeeld 'n huiseienaarsvereniging, sekere verpligtings oplê aan sy aandeelhouer-eienaars. 'n Beheerraad mag heffings instel, bepaal wanneer aandeleblokke onderverdeel word, waar en wanneer nuwe aandeleblokke geskep word en mag toegang aan mense weier. Ook 'n deeltitelskema mag 'n beheerraad instel, maar die beheerraad mag geen nuwe deeltitels uitsit of bestaande deeltitels onderverdeel nie.
Gebruik[wysig | wysig bron]
Aandeleblokskemas word veral gebruik om die eienaarskap van woonstelle in woonstelblokke te reël. Soms word aandeleblokskemas ook gebruik om die eienaarskap van landgoedere, privaat dorpe of sekuriteitskomplekse te reël.[1]
Dit is verbode om 'n aandeleblokskema te vestig op landbougrond. Hoewel die aandele in 'n aandeleblokmaatskappy wetlik gesien as onderpand vir lenings kan dien, aanvaar baie banke geen aandeleblokke as onderpand vir lenings nie.
Veral langs die kus van KwaZulu-Natal is aandeleblokke 'n populêre vorm van eiendomsbesit.[1] Ook die Afrikanerdorp Orania is in die besit van een aandeleblokmaatskappy Vluytjieskraal Aandeleblok (VAB), wat gesamentlik deur die aandeelhouer-huiseienaars besit word. Orania het die probleem dat baie banke die aandele nie as sekuriteit vir lenings aanvaar nie opgelos deur sy eie bank te stig.[2] Mede danksy die groei van Orania (en benodigde lenings vir die koop van aandeleblokke) is die Orania Spaar en Krediet Koöperatiewe Bank die grootste koöperatiewe bank in Suid-Afrika.[3] Die Afrikanerdorp Kleinfontein is tans in die transisie om 'n aandeleblokmaatskappy op sy eiendom te vestig.[4]
Sien ook[wysig | wysig bron]
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Share Block Schemes, Private Property, 18 September 2015, besoek op 26 September 2017.
- ↑ 2,0 2,1 Eiendomsreg op Orania Geargiveer 28 November 2017 op Wayback Machine, Orania Blog, 26 April 2014, besoek op 26 September 2017.
- ↑ Mabule, Khomotjo (Februarie 2013). "Orania Spaar & Krediet Koöperatiewe Bank: South Africa's Largest Co-operative Bank" (PDF) (in Engels). Ministerie van Finansies. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 26 Februarie 2019.
- ↑ Ja vir Aandeleblok, Nuus vir die Kleinfonteiner, 3 September 2014, besoek op 26 September 2017.