Gaan na inhoud

Boomtamatie

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Twee boomtamatievrugte
'n Mooi voorbeeld van hoekom dit 'n boomtamatie genoem word.

'n Boomtamatie ((en) persimmon) is die eetbare vrug van 'n aantal spesies van bome in die genus Diospyros. Die mees wydverboude van hierdie is die Asiatiese of Japannese persimmon, Diospyros kaki.[1] Diospyros val in die familie Ebenaceae, en 'n aantal nie-persimmonspesies van die genus word verbou vir ebbehout.

Die woord persimmon is afgelei van pasiminan, of pessamin, wat beteken "droë vrugte".[2]

Boomtamatieblom
Boomtamatieblare
'n Heel Jirotamatie en 'n deursnit deur nog een.

Produksie

[wysig | wysig bron]

In 2013 was die wêreldproduksie van boomtamaties 4,6 miljoen ton, waavan China 43% bygedra het. Ander groot produsente is Suid-Korea, Japan, Brasilië en Azerbeidjan.

Boomtamatieproduksie – 2013
Land megaton
Vlag van die Volksrepubliek China Volksrepubliek China
2.0
Vlag van Suid-Korea Suid-Korea
0.3
Vlag van Japan Japan
0.26
Vlag van Brasilië Brasilië
0.12
Vlag van Azerbeidjan Azerbeidjan
0.08
Wêreld
4.6
Bron: FAOSTAT van die Verenigde Nasies[3]

Kulinêre gebruik

[wysig | wysig bron]

Boomtamaties word vars geëet, gedroog, of gaargekook. Indien hulle vars geëet word, word hulle  gewoonlik heel soos 'n appel in happie-grootte stukkies geëet, en kan ook geskil word. Een manier om ryp boomtamaties te eet, is om die boonste blaar met 'n groentemes te verwyder en die vleis met 'n lepel uit te skep. Ryper boomtamaties kan ook geëet word deur die boonste blaar te verwyder, die vrug in die helfte te breek en dan die binnekant te eet.

Die vlees wissel van stewig tot pap, indien "stewig", kan dit wees omrede dit nog nie ryp is nie. Amerikaanse boomtamaties (Diospyros virginiana) en Diospyros digyna is heeltemal oneetbaar totdat hulle ten volle ryp is.

In China, Korea, Japan en Viëtnam word boomtamaties na die oes verwerk met behulp van tradisionele handdroogtegnieke in die buitelug vir twee tot drie weke. Die vrugte word dan verder gedroog deur blootstelling aan hitte oor 'n paar dae voordat dit mark toe gestuur word en as gedroogde vrugte verkoop word.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Morton JF (1987). "Japanese persimmon" (in Engels). NewCROP, New Crops Resource Online Program, Purdue University Center for New Crops and Plant Products; from Morton, J. 1987. Japanese Persimmon. p. 411–416. In: Fruits of warm climates. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Maart 2020.
  2. Mish, Frederic C., Editor in Chief Webster's Ninth New Collegiate Dictionary Springfield, Massachusetts, U.S.A.:1984—Merriam-Webster Page 877
  3. "Production/Crops, Persimmons, Food and Agriculture Organization of the United Nations: Division of Statistics". FAOSTAT. 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 November 2016.