Gaan na inhoud

Elektriese vensters

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Tipiese vensterskakelaars met afstandbeheer op bestuurdersdeur (1993 Jeep Grand Cherokee)

Elektriese vensters is motorvensters wat opgelig en laat sak kan word deur 'n knoppie of skakelaar te druk, in teenstelling met die gebruik van 'n draaihandvatsel.

Elektriese vensters het so algemeen geword dat sommige motorvervaardigers teen 2008 handslingervensters van al hul modelle verwyder het. Soveel voertuie het nou kragvensters dat meeste mense nie meer die (voorheen) algemene teken van 'n ander bestuurder verstaan om hul hand te gebruik om 'n vensterslinger te simuleer om aan te dui dat hulle met iemand wil praat wanneer hulle by 'n verkeerslig of parkeerplek stilhou nie.

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Vensterkontroles op die middelkonsole tussen voorsitplekke (2005 Saab 9-5)

Packard het in die herfs van 1940 hidrouliese vensterhysers ingestel vir sy nuwe 1941 Packard 180-reeksmotors.[1][2] Dit was 'n hidro-elektriese stelsel. In 1941 het die Ford Motormaatskappy gevolg met die eerste elektriese vensters op die Lincoln Custom (slegs die limousine en sewe-passasiersedans).[3] Cadillac het 'n reguit-elektriese verdelervenster (maar nie syvensters nie) op hul reeks 75 gehad.

Kragbystand het ontstaan uit die behoefte en begeerte om afslaankappe op en af te skuif op 'n ander manier as menslike inspanning. Die vroegste kraghulpmiddels was vakuum-aangedrewe en is op Chrysler Corporation-voertuie aangebied, veral die laekoste Plymouth kabriolets in die laat 1930's.

Kort voor die Tweede Wêreldoorlog het General Motors 'n sentrale hidrouliese pomp ontwikkel vir die bedryf van afslaankappe.[4] Hierdie stelsel is bekendgestel op 1942 kabriolets wat deur GM gebou is. Voorheen het GM 'n vakuumstelsel gebruik, maar dit het nie genoeg krag gehad om die toenemend groter en komplekse (vier syvensters teenoor slegs twee) afslaankapmeganismes te hanteer nie.

Die "hidro-elektriese" stelsel (vensters, voorsitplekverstelling en afslaankap) was standaard op die 1947-modeljaar Cadillac.[5] Die sitplek- en vensterhulpstelsel het op GM-toekapmotors beskikbaar geword (standaard op sommige Cadillac Series 75-modelle en alle Series 60 Specials, wat gewoonlik "Fleetwood" genoem is). Die volledige stelsel was standaard slegs op die hoë-end GM kabriolets wat deur Oldsmobile, Buick en Cadillac gebou is. Dit was slegs as 'n pakket beskikbaar; dit wil sê kragondersteunde vensters, voorste sitplek en afslaankap. Hierdie kenmerk kan in 1948 en later General Motors-modelnommers met 'n "X" aan die einde geïdentifiseer word, soos die 1951 Cadillac Sixty Special-sedan, model 6019X.[6]

Die elektriesaangedrewe hidrouliese pompstelsel is deur Hudson en Packard gedeel vir hul 1948 tot 1950 modelle. Die bestuurder se deur het vier knoppies bykomend tot die oorblywende individuele vensters bevat.[7]

Ford het ook 'n soortgelyke elektro-hidrouliese stelsel op hoë-end kabriolets gebied. Mercury en Ford Sportsman kabriolets (met houtafwerking) was toegerus met kragvensters op vier vensters van 1946 tot 1948 en Mercury en Lincoln teen 1951.[8] Hierdie stelsels is deur ander luukse motormodelle (Imperial en Packard) gebruik totdat Chrysler die vol-elektriese werking op die 1951 Imperial bekendgestel het. Die beskikbaarheid van kragvensters het toegeneem met die gebruik van klein, hoë-wringkrag elektriese motors.[8] General Motors het in 1954 met volle elektriese werking gevolg, en Ford het ook in 1954 vol vierdeur-kragvensters in sedans bekendgestel.

In 'n tipiese motorinstallasie is daar 'n individuele skakelaar by elke venster en 'n stel skakelaars in die bestuurder se deur of raampilaar, sodat die bestuurder al die vensters kan beheer. Hierdie skakelaars het verskillende voorkomste aangeneem, van swaar chroomplaat tot goedkoop plastiek.

Sommige modelle soos Saab, Volvo, Mazda en Holden het egter slegs skakelaars in die middelkonsole, waar hulle toeganklik is vir al die insittendes. In hierdie geval word die deur-gemonteerde skakelaars weggelaat.

Swaarvragmotors

[wysig | wysig bron]

Moderne swaardiens-vragmotors het gewoonlik 'n opsie vir kragvensterkontroles; dit is egter oor die algemeen waarna verwys word as "reguit lug". Dit wil sê, die saamgeperste lugstelsel wat vir lugremme gebruik word, word ook vir die vensters gebruik. Hierdie tipe vragmotors gebruik al lank saamgeperste lugsilinders vir sitplekhoogteverstelling. Op 'n soortgelyke wyse as die elektro-hidrouliese stelsel, word die saamgeperste lug bloot vrygestel om die venster en/of sitplek te laat sak. Die saamgeperste lug word dan in die onderskeie silinders ingelaat om die venster of sitplek op te lig.

Werking

[wysig | wysig bron]

Elektriese vensters is gewoonlik onbruikbaar wanneer die enjin nie loop nie. Dit is hoofsaaklik 'n veiligheidskenmerk. Dit sal 'n eenvoudige ding wees om elektriese kragvensters toe te laat om te werk wanneer die aansitter afgeskakel is, maar dit sal die motor ook baie makliker maak om te steel. Sommige stelsels bied die kompromie om krag aan die vensters te stuur totdat 'n passasiersdeur oopgemaak word, op watter tydstip die vensterkrag verwyder word.

Hidrouliese aandryfstelsels kon die vensters na die rusposisie laat sak, aangesien druk van die hidrouliese stelsel bloot vrygelaat is om die venster te laat sak. Om die vensters weer op te lig, het 'n elektriesaangedrewe pomp vereis om te werk en druk by die toepaslike silinder in te voer. Hierdie stelsels het ook druklyne na elke silinder vereis (in die deure, sowel as op sekere motors, bv. na die kragsitplek en 'n kragaangedrewe afslaankap). As gevolg van die kompleksiteit kan die stelsel ook vloeistof lek.

Baie moderne motors het 'n tydvertragingskenmerk, wat die eerste keer deur Cadillac in die 1980's bekendgestel is, wat "behoue bykomstige krag" genoem word. Dit laat toe dat die vensters en ander bykomstighede nog vir tien minute of so kan funksioneer nadat die enjin afgeskakel is. Nog 'n kenmerk is die "snel-afrol"-venster, wat dit moontlik maak om die venster heeltemal te laat sak met een tik op die skakelaar, in plaas daarvan om die skakelaar af te hou totdat die venster afsak. Baie luukse voertuie het gedurende die 1990's op hierdie kenmerk uitgebrei om "snel-oprol" op die bestuurder se venster in te sluit, en onlangs het sommige vervaardigers die kenmerk op alle vensterskakelaars bygevoeg vir alle passasiers se gerief. Dit word gedoen deur die skakelaar te aktiveer totdat 'n "klik" reaksie gevoel word.

Veiligheid

[wysig | wysig bron]

Elektriese vensters se veiligheid het onder die loep gekom ná verskeie noodlottige ongelukke waarin kinders se nekke vasgevang is. Sommige ontwerpe plaas die skakelaar op 'n plek op 'n handrus waar dit per ongeluk geaktiveer kan word deur 'n kind wat klim om sy of haar kop by die venster uit te steek. Om dit te voorkom, het baie voertuie 'n bestuurder-beheerde uitsluitskakelaar, wat verhoed dat agtersitplekpassasiers (gewoonlik kleiner kinders) per ongeluk die skakelaars aktiveer.[9] Dit verhoed ook dat kinders met dit speel of peuter, en troeteldiere wat met hul koppe uit vensters ry om die kragvensterskakelaar te aktiveer.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Ward, James Arthur (1995). The Fall of Packard Motor Car Company. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-2457-9.
  2. 1941 Packard Super 8 series 180 Sales Brochure, page 2
  3. Donelly, Jim (Augustus 2008). "Needing a Lift, (Maybe) Finding It". Hemmings Classic Car. Besoek op 26 Desember 2012.
  4. "GM convertible windows powered up". Collectible Automobile: 14. Junie 2008.
  5. Auto Editors of Consumer Guide (8 Oktober 2007). "1947 Cadillac Series 62 Convertible". HowStuffWorks com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Februarie 2011. Besoek op 5 Julie 2010. {{cite web}}: |last= has generic name (hulp)
  6. Hendry, Maurice (1975). Cadillac, The Complete History. Random House. ISBN 9780517422816.
  7. "1949 Hudson Owners Manual". www.oldcarbrochures.com. p. 67. Besoek op 26 Desember 2012.
  8. 8,0 8,1 Donnelly, Jim (Januarie 2009). "A Cut Above". Hemmings Classic Car. Besoek op 26 Desember 2012.
  9. "Federal Motor Vehicle Safety Standards; Power-Operated Window, Partition, and Roof Panel Systems". Federal Register. Besoek op 2 November 2018.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.