Imbongi

Illustrasie van die  lofsanger van Dingane kaSenzangakhona deur Allen Francis Gardiner in 1839.

Die imbongi is die pryssanger en lofdigter in die tradisionele kulturele lewe van die Xhosa.

Hy is die oppperhoof se voordragkunstenaar en sy lofgedigte vorm ‘n integrale deel van die seremonies en rituele plegtighede soos bv. reënseremonies, huweliksfeeste, inwydingsplegtighede en voor gevegte.

So ‘n pryssanger is ‘n digter wat tradisioneel sy gedigte spontaan voordra. Vroeër dae was hy dikwels in ‘n ekstatiese toestand wat soms deur die gebruik van dagga aangehelp is. Daarom kan hy gewoonlik na die tyd nie onthou wat hy gesê het nie. Hy het in elk geval nie namens homself gepraat nie, maar as medium vir die voorvaders. ‘n Imbongi sweep sy mense op in gedigte, sang en met baie begeesterde danse. Dit doen hy deur die grootheid van die voorvaders te besing en die huidige stamhoof te bejubel. Deur die oorvertel van die heroïese dade van die voorvaders en die uitlê van hul stambome probeer hy om hul goeie gesindheid te wen. Die inhoud van sy tekste is soms kripties. Dikwels help sy voordragte om spanning in die gemeenskap te verlig en probleme en ontevredenheid openlik bespreekbaar te maak.

Teenswoordig tree ‘n imbongi soms buite stamverband op om luister te verleen aan geleenthede buite sy eie kulturele kring. Ook dan dra hy sy besondere kostuum met o.a. ‘n leeuvel en ‘n knopkierie.

Die verskynsel soortgelyk aan ‘n imbongi kom in verskeie kulture voor. Teenswoordig ken ons in die Westerse kultuur kabaretvertonings en in die Middeleeue was die hofnar nagenoeg sy gelyke.

Lees ook

• Samuel Mqhayi
• Samuel Edward Mqhayiprys

Bibliografie

• Bruwer, J.P. van S.: Die Bantoe van Suid-Afrika. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel, 1963
• Studieprojekte, deel 4: Mens- en sosiale wetenskappe. Stellenbosch: Albertyn-Uitgewery, 1998. ISBN 0-949948-44-6