Invloed van vigs op die ekonomie

Wêreldwye verspreiding van MIV en vigs onder jong volwassenes (15–49) volgens lande in 2009:

   Geen data

   <0,1%

   0,1–0,5%

   0,5–1%

   1–5%

   5–15%

   15–50%

Veranderinge in lewensverwagting in sommige Afrikalande wat deur vigs swaar geraak word, tussen 1960 en 2012:                      Botswana                      Zimbabwe                      Kenia                      Suid-Afrika                      Uganda

Verworwe immuniteitsgebreksindroom (vigs) is 'n toestand waarin verskeie simptome en infeksies, as gevolg van skade aan die immuniteitstelsel, na vore kom. Hierdie simptome en infeksies word veroorsaak deur die menslike immuniteitsgebrekvirus (MIV). Daar bestaan tans behandelingsmetodes wat die effekte van vigs kan vertraag, maar geen middel kan die toestand genees of die MI-virus totaal in bedwang bring nie.

MIV word oorgedra deur speeksel, bloed, semen, vaginale vloeistowwe, preseminale vloeistowwe en borsmelk.

Hierdie oordrag kan in die volgende vorms kom: anale, vaginale of orale seks, bloed-oordrag, gekontamineerde inspuitnaalde, gedurende swangerskap, geboorte of borsvoeding, of enige ander blootstelling aan liggaamsvloeistowwe.

Impak op ondernemings

Die effekte wat vigs op ondernemings en op die ekonomie het, is baie kompleks.

Sommige ondernemings word meer ernstig deur die epidemie geaffekteer. Byvoorbeeld, sekere werkers soos trekarbeiders in die landboubedryf kan maklik vervang word indien hulle sou sterf. Indien hierdie werkers nie baie belangrik vir die onderneming is nie, sal die betrokke sektor nie baie skade ly nie.

In ander sektore kan die storie dalk heel anders lyk. Ondernemings in ander sektore kan baie ernstig geraak word, self al is daar 'n lae voorkoms van vigs. Indien die werkers by afsterwe moelik is om te vervang, kan dit ernstige gevolge vir die onderneming inhou. Die finansiële sektor is 'n voorbeeld hiervan, omdat dit spesiale vaardighede van werknemers verg. Hierdie sektor het baie hoogs opgevoede en ervare werknemers in belangrike posisies.

Impak op produksiefaktore

Arbeid

Arbeidstekorte weens siekte en sterfte is die mees waarneembare effek wat MIV en vigs op die ekonomie het. Ondernemings sal 'n groot arbeidstekort asook die verandering in die komposisie van die werknemers ervaar. Wanneer daar 'n groot verandering in die samestelling van die werknemersmag is, lei dit tot groot uitgawes met betrekking tot die opleiding van nuwe werkers. Die Internasionale Arbeidsorganisasie (ILO) het 'n studie gedoen wat aanvoer dat die arbeidsmag van Suid-Afrika teen 2020 10% - 20% kleiner kan wees as gevolg van MIV/vigs alleen – dit beteken dat daar tot 11,5 miljoen minder mense sal werk.

In Afrika suid van die Sahara is daar gewoonlik 'n surplus van ongeskoolde werkers en 'n tekort aan geskoolde werkers. Daarom sal geskoolde personeel moeiliker wees om te vervang, en dít sal veroorsaak dat ondernemings wat erg op opgeleide werknemers staatmaak baie vatbaar sal wees vir die impak van die vigsepidemie. Sommige sleutelposisies kan baie moeilik wees om met opgeleide personeel te vul. Spesialiste wie se dienste fundamenteel vir die funksionering van 'n tegnologies gevorderde onderneming is, byvoorbeeld diamantwaardeerders en paneelkloppers, sal baie moeilik wees om te vervang. Die moontlike oplossing tot hierdie probleem is om ervare “expats” in ander lande te werf, maar 'n onlangse studie deur die ILO in Suid-Afrika het bevind dat minder as 40% van werkgewers glo dat hulle 'n goeie kans het om geskoolde werkers te vervang. Daar was 'n algemene opinie in die gemeenskap dat vigs 'n siekte onder arm mense is wat geeen opvoeding het nie. Verskeie studies het al daarop gewys dat daar geen bewyse vir hierdie verskynsel bestaan nie en dat dit in elk geval makliker is vir mense met 'n hoër inkomste om geld op kommersiële seks te spandeer. 'n Studie van Barings Bank in 1999 het gewys dat ongeskoolde werkers 'n laer besmettingskoers as middelvlakbestuur het.

Omdat al hoe meer geskoolde en ervare werkers verloor word, en omdat meer jong ongeskoolde werkers die arbeidsmark betree, word die hoeveelheid sowel as gehalte van die arbeidsmag verminder.

Kapitaal

Alle ondernemings kort beleggings om hul kapitaal te behou of te vergroot. Die moontlike oorsprong van hierdie beleggings is wins wat herbelê word of ander bronne soos banke en finansiële instellings wat geld belê.

Daar is twee hoofaspekte wat 'n potensiële belegger in gedagte hou wanneer hy geld wil belê, naamlik (1) die moontlike opbrengs wat die geïnvesteerde kapitaal kan lewer, en (2) die risiko verbonde aan die belegging. Hoe hoër die sterftesyfer en die vlak van emosionele onrus in 'n gemeenskap, hoe groter word die risiko van die belegging. In 'n sektor met stygende MIV-infeksiekoerse, sal kostes styg en winste sal daal. Die minister van Openbare Vervoer in eSwatini het onlangs bevestig dat hy nie 'n kontrak met 'n potensiële belegger kon sluit nie weens die hoë voorkoms van MIV onder die werkers.

MIV en vigs het ook 'n groter en meer komplekse invloed op ondernemings as wat dit op arbeid en menslike hulpbronne het, omdat ondernemings al hoe meer geld aan gesondheidsorg-voordele moet bestee op geïnfekteerde werknemers, wat veroorsaak dat daar minder kapitaal in die onderneming oorbly.

Impak op produktiwiteit

Direkte invloede: Afwesigheid as gevolg van vigs lei tot 'n direkte daling in die produktiwiteit van 'n onderneming. Mense is nie net afwesig omdat hulle sélf siek is nie, maar ook omdat iemand in die familie siek is. Nog erger, indien hierdie persoon 'n sleutelposisie in 'n onderneming beklee, kan dit 'n drastiese impak hê op die produktiwiteit van ander werknemers wat wél by die werk is.

Indirekte invloede: Die produktiwiteit van 'n onderneming kan ook afhang van eksterne faktore soos infrastruktuur en elektrisiteit, of ander ondernemings se noodsaaklike dienste. Die impak wat MIV op híérdie faktore het, sal die betrokke onderneming se produktiwiteit indirek beïnvloed.

In sommige besighede moet gesonde werknemers ekstra ure werk om in te staan vir hul afwesige kollegas, wat veroorsaak dat die onderneming ook meer moet betaal vir hierdie ekstra ure; maar die werknemers put hulself uit en sal dan minder produktief begin werk.

Werkers se vermoë om op hul werk te fokus sal ook daal wanneer daar probleme by hul huis is, soos byvoorbeeld wanneer iemand as gevolg van vigs sterf.

Impak op aanvraag na produkte

Hoë MIV-voorkoms en verhoogde maatskaplike probleme het 'n invloed op aanvraag. Die meeste goedere se verkope is afhanklik van sekere inkomstegroepe. Wanneer mense meer geld op gesondheidsorg en medisynes bestee, het hulle minder geld oor om ander produkte mee te koop. Die gevolg hiervan sal wees dat die vraag na sekere produkte sal verhoog, terwyl die vraag na ander produkte sal verlaag. Markte wat die meeste beïnvloed sal word, is die markte met 'n hoë inkomste elastisiteit, wat beteken dat die produkte wat op mense met 'n hoë inkomste gerig is nie meer so baie sal verkoop nie. Laer inkomste beteken dat meer mense basiese behoeftes sal koop, byvoorbeeld stapelvoedsel en melk. Markte vir medisynes en ander gesondheidsorgdienste sal waarskynlik baat vind as gevolg van die epidemie.

Invloed op die gemeenskap

Vigs het ook 'n groot invloed op die gemeenskap. As gevolg van vigs sal mediese onkostes in die toekoms al hoe meer styg. Dit is omdat die vraag daarna ook al hoe groter sal word en die sektor heel moontlik nie sal kan byhou met hierdie tendens nie. Mense sal al hoe meer afhanklik word van kleiner inkomstes, omdat die broodwinners in baie huishoudings sal sterf. Oor die algemeen het lande met hoë MIV/vigssyfers se lewensverwagtings erg gedaal.

Statistieke

• Sedert vigs in 1981 as 'n siekte erken is, het dit al meer as 25 miljoen lewens geëis. Dít maak dit een van die mees verwoestende pandemies ooit.
• In 2005 was tot 6,2 miljoen met die MI-virus besmet – die hoogste syfers tot nóg toe.
• Ondanks verbeterde toegang tot teenretrovirale middels, het die siekte in 2005 ongeveer 2,8 miljoen lewens geëis, waarvan 570 000 gevalle kinders was.
• Sowat 46 miljoen mense lewe vandag met die MI-virus.
• Afrika, suid van die Sahara, is die ergste getref deur die siekte, met ongeveer 27 miljoen mense wat tans daarmee leef. Dit verteenwoordig 64% van alle gevalle in die wêreld.

Vigs is duidelik 'n bedreiging vir enige onderneming. Hoe dit ook al sy, vigs is hier om te bly. Die onderneming sal alles in sy vermoë moet doen om byvoorbeeld meer basiese behoeftes gerig op hierdie veranderende mark te verskaf, en sodoende die bedreiging in 'n geleentheid te omskep.