Wys bron van JSE

{{Inligtingskas Maatskappy
|naam               = JSE - Die Johannesburgse Aandelebeurs
|kenteken           = [[Lêer:Johannesburg Stock Exchange.jpg|100px]]
|tipe               = Effektebeurs
|stigting           = {{Begin datum en ouderdom|1887|11|08|df=yes|br=yes}}
|stigter            = Benjamin Minors Woollan
|ligging_stad       = [[Johannesburg]], [[Gauteng]]
|ligging_land       = [[Suid-Afrika]]
|ligging            = {{coord|-26.1029|28.0576}}
|liggings           = 
|sleutelpersone     = [[Nonkululeko Nyembezi-Heita]]<br />[[Leila Fourie]]
|gebied_bedien      = Hele wêreld
|industrie          = Finansiële dienste - Effektebeurs
|produkte           = 
|dienste            = 
|inkomste           = 
|bedryfsinkomste    = 
|netto_inkomste     = 
|bates              = VS$1&nbsp;007&nbsp;miljard
|eienaar            = 
|getal_werknemers   = 
|ouer               = 
|afdelings          = 
|filiale            = 
|slagspreuk         = 
|webwerf            = {{URL|http://www.jse.co.za}}
|ontbind            = 
|voetnotas          = 
|internasionaal     = 
}}
'''JSE Beperk''' is die naam van die [[Johannesburg]]se [[aandelebeurs]].<ref name="JSE Naam"/> Die JSE is die grootste aandelebeurs in [[Afrika]] en die 19de grootste ter wêreld volgens markkapitalisasie.<ref name="JSE 2019"/> Die beurs is geleë op die hoek van Maudestraat en Gwenlaan in [[Sandton]], [[Gauteng]] ([[Suid-Afrika]]). 

In 2003 was daar ongeveer 472 [[maatskappy]]e op die JSE gelys met 'n markkapitalisasie van VS$182,6&nbsp;miljard (€158&nbsp;miljard) en 'n gemiddelde maandelikse verhandeling van VS$6&nbsp;399&nbsp;miljoen (€5,5&nbsp;miljard). Teen die einde van 2013 was die markkapitalisasie VS$1&nbsp;007&nbsp;miljard.<ref name="JSE Profiel"/>

== Geskiedenis ==
Die ontdekking van goud aan die [[Witwatersrand]] in 1886 het daartoe gelei dat baie [[mynbou]]- en finansiële ondernemings geopen het, en daar het spoedig 'n behoefte aan 'n aandelebeurs ontstaan. Die eerste aandeletransaksies aan die Rand het in 'n ou tent plaasgevind, terwyl die handel op Sondae plaasgevind het, aangesien dit die enigste dag was wanneer mynbou nie toegelaat is nie, as gevolg van die streng toegepaste regulasies.
[[Lêer:Wollan, B.M. (Esquire).jpg|links|duimnael|Benjamin Minors Woollan, stigter van die JSE]]
Die ''Johannesburg Exchange & Chambers Company'' is gestig deur 'n Londense sakeman Benjamin Minors Woollan en gehuisves op die hoek van Commissioner- en Simmondsstraat. Hieruit is die JSE op 8 November 1887 gebore. Wat die JSE onmiddellik 'n duidelike voordeel bo die aandelebeurse soos [[Kimberley]], [[Barberton]], en die belangrikste, [[Londen]] gegee het was dat die notering van maatskappye vir 'n kwotasie op die JSE se amptelike lys was 'n maklike en relatief goedkoop prosedure. Hierdie betreklik eenvoudige en nie-beperkende aard van die vroeë aandelebeurs het 'n golf van aanvanklike registrasies op die amptelike lys bevorder, met 68 ondernemings teen die einde van November 1887. Die Amptelike lys het teen die einde van Januarie 1890 verder uitgebrei tot meer as 300 maatskappye.<ref name="Lukasiewicz"/>

Teen 1890 het die handelsaal te klein geword en moes dit herbou word, maar die nuwe saal was spoedig uitgegroei. Handel trek toe straat toe. Die mynkommissaris het Simmondsstraat tussen Markplein en Commissionerstraat met kettings gesluit.

In 1903 is 'n nuwe gebou vir die JSE in Hollardstraat gebou. Dit was 'n verdiepinggebou wat 'n hele stadsblok opgeneem het en wat deur Fox-, Main-, Hollard- en Sauerstraat begrens is.

Na die [[Tweede Wêreldoorlog]] het dit geblyk dat hierdie gebou weer onvoldoende was en in 1947 is die besluit geneem om die aandelebeurs te herbou. Dit het 11 jaar geduur voordat die bouwerk begin het, en in Februarie 1961 is die tweede aandelebeurs in Hollardstraat amptelik geopen. Teen 1963 het die JSE lid van die ''Federation International Bourses de Valeurs (FIBV)'' geword.

In 1978 het die JSE in Diagonalstraat 17 naby Kerkstraat, Johannesburg, gaan woon. In 1993 het die JSE 'n aktiewe lid van die ''African Stock Exchange Association'' geword. Na 108 jaar is die "oop uitroep"-stelsel van andelehandel op 7 Junie 1996 verander na 'n elektroniese stelsel.

In September 2000 het die Johannesburgse Effektebeurs na sy huidige ligging in Sandton, Gauteng verhuis en sy amptelike naam na die JSE Sekuriteitebeurs verander.

In 2001 is 'n ooreenkoms met die Londense aandelebeurs gesluit wat die handel tussen die twee beurse moontlik maak<ref name="Telegraph"/> en die JSE se handelsstelsel is vervang met die van die LSE.<ref name="Spa-etf"/>
[[Lêer:JSE Limited logo.svg|duimnael| 200px|JSE-handelsmerk na die verandering van April 2014]]
In 2009 het die JSE die '' Bond Exchange of South Africa'' vir R240 miljoen aangekoop en dit as die ''JSE debt market'' hernoem. Hulle het Suid-Afrikaanse owerheids- en korporatiewe skuld-effekte sowel as rentederivate tot sy produksiestel bygevoeg.<ref name="JSE Trade"/><ref name="IOL"/>

Op 18 Junie 2012 het die JSE 'n stigterslid geword van die [[Verenigde Nasies]] se Volhoubare Effektebeurs-inisiatief aan die vooraand van die Verenigde Nasies se konferensie oor [[volhoubare ontwikkeling]] ([[Aardeberaad|Rio + 20]]).<ref name="Reuters"/>

Op 14 April 2014 het die JSE sy [[handelsmerk]] verander om die identiteit van die beurs te demonstreer as 'n moderne Afrika-mark wat beleggers verbind aan groeigeleenthede, nie net in Suid-Afrika nie, maar ook wêreldwyd.<ref name="JSE Brand"/>

== Oor die JSE ==
Die JSE bied 'n mark waar sekuriteite vrylik verhandel kan word onder 'n gereguleerde prosedure. Dit kanaliseer nie net fondse in die ekonomie nie, maar bied ook beleggers die opbrengste op beleggings in die vorm van dividende.
[[Lêer:JOBURG (1893) The Exchange.jpg|duimnael|Die Johannesburgse effektebeurs in 1893]]
Die beurs vervul sy hooffunksie - die insameling van primêre kapitaal - suksesvol deur kontantbronne in produktiewe ekonomiese aktiwiteit te herkanselleer en sodoende die ekonomie op te bou, terwyl dit werksgeleenthede en welvaartskepping verhoog.

Die beurs word gelei deur 'n erekomitee van 16 mense, almal met volle stemreg. Die verkose lede van aandelemakelaars, wat nie minder as agt of meer as elf kan tel nie, kan 'n uitvoerende president en vyf buitelede in die komitee aanstel. Beleidsbesluite word deur die komitee geneem en uitgevoer deur 'n voltydse uitvoerende komitee onder leiding van die uitvoerende president.

=== JSE TradElect ===
Die JSE se volledig outomatiese elektroniese handelstelsel word ''Millennium Exchange'' genoem, wat die ''JSE TradElect''-stelsel in 2012 vervang het, wat op sy beurt die ''JSE SETS''-stelsel in April 2007 vervang het, wat die ''JSE JET''-stelsel in Mei 2002 vervang het.

Die verandering na die ''Millennium Exchange''-stesel het die verskuiwing van die platform van Londen na 'n nuwe platform wat in die JSE-gebou in Johannesburg gehuisves word behels, en sodoende die uitvoering van transaksies bespoedig het. Die JSE bedryf 'n bestelgedrewe, sentrale bestelboekhandelsstelsel met open-, tussen-dag- en sluitingsveilings.

=== Sens ===
In Augustus 1997 het die JSE die intydse aandelebeursnuusdiens (''Stock Exchange News Service'' of Sens) van stapel gestuur om markdeursigtigheid en beleggersvertroue te verhoog. Aanvanklik was dit opsioneel vir genoteerde maatskappye om die diens gedurende die proefperiode van twee maande te gebruik.

Vanaf 15 Oktober 1997 het die aanvullende vereistes van die JSE-notering ondernemings verplig om enige korporatiewe nuus of pryssensitiewe inligting op die Sens-diens te versprei voordat hulle enige ander media-afsetpunte gebruik. Sens word deur al die belangrikste draaddienste aangebied.

=== Strate ===
Sedert die stigting meer as tien jaar gelede, het Strate (Edms) Bpk die gelisensieerde Suid-Afrikaanse Sentrale Sekuriteitsbewaarplek ("Central Securities Depository" of CSD) geword vir die elektroniese vereffening van finansiële instrumente in Suid-Afrika. Strate se verklaarde kerndoel is om die risiko te verminder, om die Suid-Afrikaanse finansiële markte doeltreffend te maak en die profiel van Suid-Afrika as 'n beleggingsbestemming te verbeter.

Strate hanteer die vereffening van 'n aantal effekte, waaronder aandele en skuld-effekte vir die Johannesburgse Effektebeurs (JSE), sowel as 'n reeks afgeleide produkte soos lasbriewe, beursverhandelde fondse (ETF's), kleinhandelsnote en indeks-volgende fondse. Dit het nou die vereffening van sekuriteite op die kontantmark bygevoeg tot sy portefeulje van dienste. Dit bied dienste aan uitreikers vir hul beleggers ingevolge die Wet op Maatskappye en Sekuriteitsdienste (''Companies Act'' en ''Securities Services Act, SSA''), 2004.

=== Alternatiewe beurs ===
Die Alternatiewe Beurs is 'n aandelebeurs wat as 'n afdeling van die JSE gestig is om klein- en mediumgrootte hoëgroei-ondernemings te akkommodeer. Die webwerf is beskikbaar vanaf die voorblad van die JSE se hoofwebwerf. Die Alternatiewe beurs staan bekend as '''AltX'''.

== Sien ook ==
*[[Aandeel]]
*[[Ekonomie]]
*[[Lys van effekte wat op die JSE verhandel]]

== Verwysings ==
{{Verwysings|30em|verwysings=
<ref name="IOL">{{cite web |url=http://www.iol.co.za/business/personal-finance/financial-planning/investments/moves-to-make-bond-trading-fairer-to-you-1.1167280 |title=Bewegings om skuld-effekteverhandeling billiker vir jou te maak |publisher=iol.co.za |date=30 Oktober 2011 |access-date=19 Desember 2019 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20151018074320/http://www.iol.co.za/business/personal-finance/financial-planning/investments/moves-to-make-bond-trading-fairer-to-you-1.1167280 |archive-date=18 Oktober 2015 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

<ref name="JSE 2019">{{cite web |title=Geskiedenis en maatskappyoorsig |work=Johannesburg Stock Exchange |url=https://www.jse.co.za/about/history-company-overview |access-date=19 Desember 2019 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20191230100133/https://www.jse.co.za/about/history-company-overview |archive-date=30 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

<ref name="JSE Brand">{{cite web |url=https://www.jse.co.za/news/the-jse-transfroms-its-brand-identity |title=Die JSE omskep sy handelsmerkidentiteit |date=14 April 2014 |access-date=19 Desember 2019 |publisher=JSE Limited |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219173033/https://www.jse.co.za/news/the-jse-transfroms-its-brand-identity |archive-date=19 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

<ref name="JSE Naam">{{cite web |url=http://www.jse.co.za/history_corporate_id.jsp |title=Korporatiewe identiteit |publisher=JSE Limited |access-date=9 Januarie 2009 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20090416005358/http://www.jse.co.za/history_corporate_id.jsp |archive-date=16 April 2009 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref>

<ref name="JSE Profiel">{{cite web |title=Die JSE-beurs se profiel |work=JSE.co.za |access-date=10 Mei 2019 |date=31 Maart 2019 |pages=2 |url=https://www.jse.co.za/content/JSEEquityMarketProfileItems/JSE%20Markets'%20Profile%2020190331.pdf |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20190510050850/https://www.jse.co.za/content/JSEEquityMarketProfileItems/JSE%2520Markets%27%2520Profile%252020190331.pdf |archive-date=10 Mei 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

<ref name="JSE Trade">{{cite web |url=https://www.jse.co.za/trade/debt-market |title=JSE Skuld-mark |access-date=19 Desember 2019 |publisher=JSE Limited |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20191219173036/https://www.jse.co.za/trade/debt-market |archive-date=19 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

<ref name="Lukasiewicz">{{cite journal | last=Lukasiewicz | first=Mariusz | title=Van Diamante tot Goud: Die maak van die Johannesburgse aandelebeurs, 1880–1890 | journal=Journal of Southern African Studies | publisher=Informa UK Limited | volume=43 | issue=4 | date=22 Mei 2017 | issn=0305-7070 | pages=715–732| language=Engels| doi=10.1080/03057070.2017.1307675 }}</ref>

<ref name="Reuters">{{webaanhaling | titel=Volhoubare aandelebeurse-inisiatief: Aandelebeurse met meer as 4600 maatskappye is daartoe verbind om volhoubaarheid te bevorder |url=https://www.reuters.com/article/2012/06/18/idUS166113+18-Jun-2012+HUG20120618| werk=Sustainable Stock Exchanges initiative |uitgewer=Reuters | toegangsdatum=19 Desember 2019| argiefurl=https://web.archive.org/web/20140513011240/http://www.reuters.com/article/2012/06/18/idUS166113+18-Jun-2012+HUG20120618| argiefdatum=13 Mei 2014| taal=Engels}}</ref>

<ref name="Spa-etf">{{cite web |url=http://www.spa-etf.com/JSE,%20LSE%20sign%20development%20deal.txt |title=JSE, LSE teken ontwikkelingstransaksie |publisher=The Namibian |access-date=19 Desember 2019 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20140527220030/http://www.spa-etf.com/JSE,%20LSE%20sign%20development%20deal.txt |archive-date=27 Mei 2014 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

<ref name="Telegraph">{{cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=/money/2001/04/03/cnlse03.xml |title=LSE in 'n ooreenkoms met die Suid-Afrikaanse aandelebeurs |publisher=The Telegraph |accessdate=11 September 2008 |location=London |first=Simon |last=English |date=3 April 2001 |language=Engels }}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
}}

== Bronne ==
* The Johannesburg Stock Exchange. In: Lantern. Tydskrif vir Volksopvoeding. Jaargang 7, nr. 2, Desember 1957

== Eksterne skakels ==
{{commonscat|Johannesburg Stock Exchange}}
* [http://www.jse.co.za/ JSE Tuisblad]

{{Normdata}}
[[Kategorie:Ekonomie van Suid-Afrika]]
[[Kategorie:JSE-genoteerde maatskappye]]
[[Kategorie:Johannesburg]]
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse sakeondernemings]]