Kleurlading

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Kwarke se kleurladings (rooi, groen en blou) is saam kleurloos.
Antikwarke se kleurladings (antirooi, antigroen en antiblou) is saam ook kleurloos.

’n Kleurlading in teoretiese fisika is ’n eienskap van kwarke en gluone wat verband hou met die deeltjies se sterk wisselwerkings in die teorie van kwantum-chromodinamika (KCD). Daar is geen verband tussen die "kleur" van kwarke en gluone en kleure wat die oog waarneem nie.[1] Dit is eerder ’n gerieflike (en ietwat onvanpaste) naam vir ’n eienskap wat feitlik glad nie voorkom op afstande groter as die grootte van ’n atoomkern nie.

Die term[wysig | wysig bron]

Die term "kleur" is gekies omdat die abstrakte eienskap waarna dit verwys, drie soorte waardes het, nes daar drie primêre kleure is: rooi, groen en blou.[2] Net soos wat die drie primêre kleure saam wit is, kan ’n kombinasie van drie deeltjies met ’n rooi, groen en blou kleurlading elk nie in wisselwerking tree met kleurladings van buite nie (dit is dus "wit"). In teenstelling daarmee het ’n elektromegnetiese lading net een soort waarde. (Postiewe en negatiewe elektriese ladings is dieselfde soort lading; slegs die teken verskil. Kleurladings kan ook negatief wees – so is ’n antirooi kleurlading bloot ’n negatiewe rooi kleurlading.)

Kort nadat die bestaan van kwarke in 1964 die eerste keer voorgestel is, het Oscar W. Greenberg die kleurlading voorgestel om te verduidelik hoe kwarke saam in sommige hadrone kan bestaan in andersins identiese kwantumtoestande sonder om die Uitsluitingsbeginsel van Pauli te oortree.

Die kleure[wysig | wysig bron]

In KCD kan ’n kwark se kleur een van drie waardes wees: rooi groen of blou. ’n Antikwark kan een van drie antikleure wees: antirooi, antigroen en antiblou (voorgestel as cyan, magenta en geel onderskeidelik). Gluone is mengsels van twee kleure, soos rooi en antigroen.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Feynman, Richard (1985), QED: The Strange Theory of Light and Matter, Princeton University Press, p. 136, ISBN 0-691-08388-6 
  2. *Close, Frank (2007), The New Cosmic Onion, Taylor & Francis, ISBN 1-58488-798-2